5. Ünite Neler Öğrendim
A) Aşağıdaki cümlelerde noktalı yerleri, verilen ifadelerden uygun olanları ile tamamlayınız.
Cevap: 1. Serbest 2. Kâzım Karabekir 3. Teşvik-i Sanayi 4. Fethi Bey
1. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, ekonomide Serbest ticaret ilkesini benimsemiştir.
2. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının başkanlığına Kâzım Karabekir seçilmiştir.
3. Serbest Cumhuriyet Fırkasının programında ekonomide özel söktürün güçlendirilmesine yönelik olarak çıkarılan Teşvik-i Sanayi Kanunu’nun uygulanması maddesine yer verilmiştir.
4. Serbest Cumhuriyet Fırkası, Mustafa Kemal’in isteği üzerine Fethi Bey tarafından kurulmuştur.
B) Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.
Cevap: 1.D – 2.Y – 3.D – 4.D – 5.Y
1. (D) Halk Fırkası 9 Eylül 1923 tarihinde kurulmuştur.
2. (Y) Serbest Cumhuriyet Fırkası kadınların siyasi haklara sahip olmasına karşıdır.
3. (D) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kurucularından biri de Refet (Bele) Bey’dir.
4. (D) Cumhuriyet Halk Fırkası, 1950 yılına kadar iktidarda kalmıştır.
5. (Y) Mustafa Kemal’e suikast girişimi Bursa’da gerçekleşmiştir.
C) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. I. Durum: Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası saltanat ve hilafeti geri getirmek isteyenlerin toplandığı bir merkez hâline geldi. Fırka, dini siyasete alet ettiği gerekçesiyle 3 Haziran 1925’te Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı. II. Durum: Serbest Cumhuriyet Fırkası, kuruluşundan kısa süre sonra, hükümetin ekonomi politikasını beğenmeyenlerin ve cumhuriyet karşıtlarının toplandığı bir merkez hâline geldi. Fethi Bey bu gidişin kendisini Mustafa Kemal ile karşı karşıya getireceğini görerek partisini kapattı.
Bu gelişmeler aşağıdakilerden hangisinin gecikmesine yol açmıştır?
A) Çok partili hayata geçilmesi
B) Kadınların siyasi haklarına kavuşması
C) Anayasal düzenin kurulması
D) Kapitülasyonların kaldırılması
Cevap: A
2. Aşağıdakilerden hangisi Mustafa Kemal’i Serbest Cumhuriyet Fırkasının kurulmasını istemeye yönelten nedenlerden biridir?
A) Devletçilik politikasına son vermek
B) Musul Sorunu’nu çözmek
C) Dünya Ekonomik Buhranı’nın zararlarını azaltmak
D) Yabancı devletlerle iyi ilişkiler kurmak
Cevap: C
Ç) Aşağıdaki soruların cevaplarını defterinize yazınız.
1. Mustafa Kemal hangi nedenlerden dolayı Halk Fırkasını kurma ihtiyacı duymuştur?
Partinin kurulmasına ilişkin Atatürk ilk açıklamasını 6 Aralık 1922 tarihinde yaptı ve “Halk Fırkası” adını kullandı. Ülkenin geri kalmışlığını ve çöküş tehlikesini ortadan kaldırmak, “çağdaş” ve “gelişmiş” bir toplum yaratmak amacıyla devrimler yapmayı plânlıyordu.
2. Mustafa Kemal’e suikast girişiminde bulunanların ulaşmak istedikleri amaçlar nelerdir?
İddianameye göre suikast kin ve nefret dışında hükûmeti devirip iktidarı ele geçirmek amacıyla gizli bir komite tarafından da desteklenmiş, söz konusu gizli komite üyelerini bazı Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası mensupları ile İttihat ve Terakki Cemiyetinin eski yöneticilerinin bir kısmı oluşturmuş ve komitenin desteğini görmüşlerdir.
3. Terakkiperver ve Serbest Cumhuriyet Fırkalarının parti programlarındaki ortak hedefler nelerdir?
Maddeler halinde şöyle sıralayabiliriz:
- Her iki partide muhalefet partisidir.
- Her iki partide Cumhuriyetçi- Liberal partidir.
- Her iki partide de tek dereceli seçim sistemi benimsenmiştir.
- Her iki partide Devletçilik modeline karşı çıkmıştır.
4. Türkiye Cumhuriyeti’ne yönelik tehditlere karşı vatandaşlara düşen görevler nelerdir?
Vatandaşlık görevi, devletin koymuş olduğu kanunlara uymak, seçme ve seçilme hakkı, askerlik yapmak, vergi vermektir. Bu görevler devletin koyduğu yazılı vatandaşlık görevleridir. Bu görevlerin yerine getirilmesi devletin ve toplumun bütünlüğü için önemlidir.