2. ÜNİTE ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI
A. Aşağıdaki soruların cevaplarını defterinize yazınız.
1) Kromozom kavramını açıklayınız.
DNA bölünme sürecinde kısalıp kalınlaşır ve etrafına bazı özel proteinler eklenerek kromatin ipliklere,
kromatin iplikler de yoğunlaşıp, kısalıp kalınlaşarak kromozomlara dönüşür. Kromozomlar, kalıtsal
özellikleri taşıyan ve hücre bölünmesi başlangıcında oluşan yapılardır.
2) DNA’nın yapısını bir model üzerinde gösteriniz.
3) DNA kendini nasıl eşler? Açıklayınız.
DNA, çift sarmal yapıda olduğu için kendini eşleyeceği zaman enzimler yardımıyla nükleotidler arasındaki bağlar birbirinden ayrılır. DNA, bir fermuar gibi açılır. Açılan uçlara, sitoplazmada serbest hâlde bulunan uygun tamamlayıcı nükleotidler gelir. Böylece başlangıçtaki DNA ile nükleotid dizilimi aynı olan iki yeni DNA molekülü oluşur.
4) Genotip ve fenotip kavramlarını açıklayınız.
Fenotip, bir canlının dış görünüşüdür. Yani canlının sahip olduğu genlerin dışa yansımasıdır. Genotip ise canlının sahip olduğu genlerin tümüdür.
5) Akraba evliliklerinin genetik sonuçları nelerdir? Açıklayınız.
Akrabalar arasında genetik benzerlik fazladır. Genetik benzerliğin fazla olması, akraba evliliği sonucunda doğacak çocuklarda genetik hastalık görülme oranını arttırır. Çünkü kalıtsal hastalıkların çoğu, çekinik genler ile taşınır. Akraba olan kişilerde bu genlerin bir araya gelme olasılığı arttığından kalıtsal hastalıkların görülme sıklığı da artar.
6) Mutasyon ve modifikasyon kavramlarını açıklayınız.
Mutasyonlar genin yapısında meydana gelen değişiklikler iken, modifikasyonlar genin işleyişinde meydana gelen değişikliklerdir.
7) Adaptasyon kavramını açıklayınız.
Canlıların, belirli çevre koşullarında yaşama ve üreme şanslarını artıran kalıtsal özellikleri kazanmalarına adaptasyon denir.
8) Doğal ve yapay seçilim nedir? Açıklayınız.
Canlıların, doğadaki yaşam şartlarına adaptasyon gösterenlerin yaşamasına, gösteremeyenlerin ise yok olmasına doğal seçilim denir. Yapay seçilim ise insanlar tarafından canlılar arasındaki üstün ırkların seçilerek üretilmesi, zayıf olanların ise yok edilmesidir.
9) Biyoteknolojik çalışmaların olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir? Açıklayınız.
Besin miktarının artırılması, besin içeriğinin zenginleştirilmesi ve besinlerin alerjik özelliklerinin azaltılması biyoteknolojinin olumlu etkileri; antibiyotik direnci artmış genlerin mikroorganizmalara geçmesi ise biyoteknolojinin olumsuz etkilerindendir.
10) Biyoteknolojinin gıda üretimi ve hayvancılık uygulamaları nelerdir?
Biyoteknolojinin gıda üretimi uygulamaları; meyveli yoğurt üretimi, besin değeri artırılmış gıdaların üretimi ve besinlerin raf ömrünün artırılmasıdır. Hayvancılık uygulamaları ise daha sağlıklı hayvanların üretimi, daha kaliteli et ve süt üretimi, yapay ipek ve yün üretimidir.
B. Aşağıda çerçeve içerisinde bazı ifadeler verilmiştir. Bu ifadelerden uygun olanları kullanarak cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.
1) Fosfat, organik baz ve deoksiriboz şeker bir araya gelerek nükleotid yapılarını oluşturur.
2) DNA, çift zincirli sarmal yapıya sahiptir.
3) Karakterlerin oluşmasını sağlayan DNA birimine gen adı verilir.
4) Her durumda etkisini gösterebilen alellere baskın alel adı verilir.
5) İnsanlarda çocuğun cinsiyetini belirleyen babadan gelen kromozomdur.
6) Modifikasyonlar kalıtsal değildir .
7) Tür içerisindeki çeşitlilik varyasyon olarak adlandırılır.
8) Biyoteknolojinin ilk uygulamalarına yoğurt yapımı örnek gösterilebilir.
9) Bir canlı ya da bir özelliğin kopyasının üretilmesine klonlama denir.
10) Zararlı genleri etkisiz hâle getirmek ve tedavi etmek amacı ile tedavi edici genlerin hastalara aktarılmasına gen tedavisi denir.
C. Aşağıdaki bilgiler doğru ise yay ayraç içine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
(Y) 1) Genler birleşerek nükleotidleri oluşturur.
(D) 2) DNA kendini eşleyebilir.
(D) 3) Kalıtım ile ilgili çalışma yapan önemli bilim insanlarından biri de Gregor Mendel’dir.
(Y) 4) Baskın aleller küçük harfler ile gösterilir.
(Y) 5) Çekinik aleller etkisini her durumda gösterebilir.
(Y) 6) Spor yapan bir kişinin kaslarının gelişmesi adaptasyondur.
(D) 7) Orak hücreli anemi, mutasyon sonucu ortaya çıkan genetik bir hastalıktır.
(D) 8) Canlıların doğadaki yaşama şartlarına adaptasyon gösterenlerin hayatta kalmasına, gösteremeyenlerin
ise yok olmasına ‟doğal seçilim” denir.
(D) 9) Antibiyotik biyoteknoloji ürünüdür.
(D) 10) Biyoteknolojik çalışmaların olumlu ve olumsuz yönleri vardır.
Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru cevaplarını işaretleyiniz.
1 D 2 C 3 C 4 A 5 C 6 D 7 D 8 A 9 B 10 A 11 B 12 A 13 D 14 A 15 C