2. Ünite Değerlendirme Soruları
A. Canlılarda görülen bazı özellikler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu özellikleri mutasyon, modifikasyon ve adaptasyon şeklinde sınıflandırarak uygun kutucuğu işaretleyiniz. Sınıflandırma gerekçenizi uygun sütuna yazınız
| Canlılarda Görülen Özellikler | Mutasyon | Modifikasyon | Adaptasyon | Niçin Böyle Düşünüyorsunuz? | |
| 1 | X ışınlarına maruz kalan kırmızı gözlü ve düz kanatlı sirke sineğinin beyaz gözlü ve kıvrık kanatlı olması | ✔ | |||
| 2 | Arı larvalarının beslenme şekillerine göre vücut şekillerinin ve davranışlarının değişmesi | ✔ | |||
| 3 | Üreme hücrelerini etkileyen kanserler | ✔ | |||
| 4 | Dağda yetişen karahindiba bitkisinin uzun, ovada yetişenin kısa boylu olması | ✔ | |||
| 5 | Avcı hayvanların gagalarının kıvrık, pençelerinin sivri olması | ✔ | |||
| 6 | Ördeklerin perdeli ayaklara sahip olması | ✔ | |||
| 7 | Çuha bitkisinin 15-25 °C sıcaklıkta kırmızı, 25-30 °C sıcaklıkta beyaz çiçek açması | ✔ | |||
| 8 | Su kenarında yetişen bitkilerin yapraklarının büyük olması | ✔ | |||
| 9 | Bazı insanların vücut hücrelerinde 47 kromozom olması | ✔ | |||
| 10 | Kutup ayılarının kürk renginin beyaz olması | ✔ |
B. Aşağıdaki kavramları kullanarak bilimsel bir metin yazınız. Yazdığınız metni arkadaşlarınızla paylaşınız.
genetik mühendisliği klonlama ıslah gen tedavisi biyoteknoloji gen aktarımı
Genetik mühendisliği canlıların kalıtsal olan özelliklerini yani genlerini değiştirerek ona yeni işlevler kazandıran bilim dalıdır. Klonlama, gen aktarımı, gen tedavisi gibi çalışmalar genetik mühendisliğin alanına girmektedir.
C. Aşağıdaki soruların cevaplarını defterinize yazınız.
1. Bezelyelerde sarı tohum rengi, yeşil tohum rengine baskındır. Bir araştırmacı yaptığı iki ayrı çaprazlamanın sonuçlarını yandaki gibi ifade ediyor. Araştırmacının karşılaştığı bu durumun sebebini açıklayınız.
Yeşil tohumlu iki bezelyeyi çaprazladığımda elde ettiğim bezelyelerin tümü yeşil tohumlu oldu. Sarı tohumlu iki bezelyeyi çaprazladığımda ise elde ettiğim bezelyelerin %25’i yeşil tohumlu oldu. Acaba bu durumun sebebi nedir?
2. Düzgün ve buruşuk tohumlu bezelye bitkileri çaprazlandığında, birinci kuşaktaki bezelyelerin tümü düzgün tohumlu oluyor. Birinci kuşaktaki bezelyelerin çaprazlanmasıyla hem düzgün hem buruşuk tohumlu bezelyeler elde ediliyor. Bu durumun sebebi nedir?
3. Yusuf DNA modeli oluşturmak için sınıfa aşağıdaki malzemeleri getiriyor.
• 20 adet mavi düğme • 20 adet kırmızı düğme
• 50 adet yeşil düğme • 50 adet sarı düğme
• 140 adet turuncu düğme • 140 adet siyah düğme
Yusuf oluşturduğu DNA modelinde timin bazını yeşil, guanin bazını kırmızı, fosfatı siyah düğmelerle temsil ediyor. Buna göre Yusuf; modelde adenin bazı, sitozin bazı ve deoksiriboz şekerini hangi renk düğmelerle temsil etmiştir?
4. Kaktüslerin yapraklarının diken şeklinde, nilüfer bitkisinin yapraklarının ise geniş olmasının sebebini açıklayınız.
Ç. Aşağıda verilen tanımlarla kavramları eşleştiriniz.
1. DNA’nın en küçük yapı birimidir. (Nükleotid)
2. DNA’nın yapısında bulunan kalıtsal özelliklerimize etki eden bölgelerdir. (Gen)
3. İnsanların vücut hücrelerinde 2n = 46, üreme hücrelerinde n = 23 adet bulunan yapıdır. (Kromozom)
4. Genlerin yapısını, görevlerini ve nesilden nesile nasıl aktarıldığını inceleyen bilim dalıdır. (Kalıtım)
5. Bir karakterin oluşmasını sağlayan genlerin birbirinin aynısı olma durumudur. (Saf döl)
6. Bir canlının gen yapısıdır. (Genotip)
7. Baskın genle birlikte olduğunda etkisini göstermeyen gendir. (Çekinik gen)
8. Aynı soydan gelen insanların yaptığı evliliktir. (Akraba evliliği)
9. Canlıların yaşadıkları ortamda temel ihtiyaçlarını karşılama şansını artıran fiziksel yapılar ve davranışlardır. (Adaptasyon)
10. Kendi türü dışından bir gen aktarılarak belirli özellikleri değiştirilen canlılardır. (Transgenik)
11. Genetik mühendisliği uygulamalarının mal ve hizmet üretmek amacıyla kullanılmasıdır. (Biyoteknoloji)
D Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Bezelyelerde mor çiçek rengi, beyaz çiçek rengine baskındır. Yandaki tabloda üç farklı bezelye çiçeğinin renk bakımından genotipleri verilmiştir. Tabloya göre bezelyelerin çiçek rengi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A. Mor Beyaz Beyaz B. Mor Beyaz Mor
C. Beyaz Mor Beyaz D. Mor Mor Mor
Cevap: B
2. Yandaki görselde verilen DNA molekülü kendini eşleyecektir. Eşlenme sonucunda oluşan DNA molekülünün yapısı ve sayısı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
Cevap: A
3. • Guanin nükleotidin yapısında guanin organik bazı, deoksiriboz şekeri ve I bulunur.
• Bir DNA molekülünde deoksiriboz şekeri sayısı II sayısına eşittir.
• Belirli özelliklere etki eden DNA bölgelerine III adı verilir.
• İnsanların vücut hücrelerinde 2n = 46 sayıda IV bulunur.
Yukarıda verilen cümlelerdeki noktalı yerlerden hangilerine aynı ifade yazılmalıdır?
A. I ve II B. I ve III C. II ve IV D. III ve IV
Cevap: A
4. Canlılarda görülen aşağıdaki durumlardan hangisi bir yönüyle diğerlerinden farklıdır?
A. Van kedisinin gözlerinin farklı renklerde olması
B. Keçilerde dört boynuzluluk
C. Farklı çevrelerde yetişen tek yumurta ikizlerinin farklı fiziksel özelliklere sahip olması
D. Bazı insanların ellerinde veya ayaklarında altı parmak olması
Cevap: C
5. Bir çiftçi yapacağı çaprazlama sonucunda %100 saf döl düzgün tohumlu bezelye elde etmek istiyor. ( Düzgün tohumlu olma geni, buruşuk olma genine baskındır.) Buna göre çiftçi, aşağıda verilen çaprazlamalardan hangisini yapmalıdır?
A. Melez döl düzgün tohumlu iki bezelyeyi çaprazlamalıdır.
B. Saf döl düzgün tohumlu iki bezelyeyi çaprazlamalıdır.
C. Saf döl düzgün tohumlu bezelye ile buruşuk tohumlu bezelyeyi çaprazlamalıdır.
D. Buruşuk tohumlu iki bezelyeyi çaprazlamalıdır.
Cevap: B
6. Akraba evliliği ile ilgili;
I. Akraba, evliliği düşük, veya ölü doğum yapma riskini arttırır
II. Akraba evliliği yapan, çiftlerin çocuklarında kalıtsal hastalık görülme riski daha fazladır.
III. Kalıtsal hastalığa neden olan çekinik genlerin akraba evliliğinde bir araya gelme ve fenotipte etkisini gösterme ihtimali daha fazladır
ifadelerinden hangisi veya hangileri söylenebilir?
A. Yalnız II B. I ve II C. I ve III D. I, II ve III
Cevap: D
7. • Altın pirine
• Vitamin tabletleri
• Raf ömrü uzun sebzeler
• İnsülin hormonu
• Böceklere dayanıklı bitki tohumları
Yukarıda verilenlerden kaç ianesi biyoiekrıoloji uygulamaları sonucu hayatımıza giren ürünlere örnektir?
A. 5 B. 4 C. 3 D. 2
Cevap: A
8. Şemada verilen noktalı yere aşağıdaki ifadelerden hangisi yazılabilir?
A. Adaptasyon örnekleri
B. Modifikasyon örnekleri
C. Mutasyon örnekleri
D. Canlılarda kalıtsal olmayan değişim örnekleri
Cevap: C
9. Adaptasyonla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A. Aynı doğal çevrede yaşayan canlılar benzer adaptasyonlar geliştirebilir.
B. Adaptasyonlar kalıtsaldır.
C. Adaptasyonlar canlının yaşama, üreme ve beslenme şansını artırır.
D. Canlıların tümünde aynı adaptasyonlar görülür.
Cevap: D