3. Ünite Öğrendiklerimizi Değerlendirelim
A) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Ayça ve Mustafa yandaki gibi bir eğik düzlemin üst noktasından oyuncak arabayı serbest bırakıyorlar. Oyuncak araba eğik düzlemi terk ettikten sonra beton zeminde 3 metre yol alıyor. Daha sonra Ayça ve Mustafa ikinci bir deneme daha yapıyorlar. Toprak zemin kullandıkları bu denemede ise araba 1 m yol alabiliyor.
a) Ayça ve Mustafa yaptıkları bu deneyle hangi soruya cevap aramış olabilirler?
Cevap: Sürtünme kuvvetinin sürate etkisine cevap aramış olabilirler.
b) Bu deneyin bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişkenleri nelerdir?
Cevap: Bağımsız değişken: Yüzeyin cinsi – Bağımlı değişken: Arabanın aldığı yol – Kontrol edilen değişken: Eğik düzlemin yüksekliği
c) İkinci denemede arabanın daha az yol almasının nedeni nedir?
Cevap: Yüzeyin daha sürtünmeli oluşudur.
ç) Ayça ve Mustafa’nın bu deneyde ulaştıkları sonuç nedir?
Cevap: Sürtünme kuvveti arttıkça arabanın sürati ve aldığı yol azalır.
2. Yandaki görselde uzun atlama yarışı yapan bir sporcu gösterilmektedir. Atlayış sırasında sporcunun kinetik ve potansiyel enerji dönüşümü nasıl gerçekleşmektedir?
Cevap: Kinetik enerji → Potansiyel + kinetik enerji → Kinetik enerji
3. Farklı yüksekliklerde bulunan numaralandırılmış cisimlerin potansiyel enerjileri birbirine eşittir. Bu cisimlerin ağırlıkları arasında nasıl bir ilişki vardır? Neden böyle düşündüğünüzü açıklayınız.
Cevap: Ağırlıkların büyüklük sıralaması 3 > 2 > 1’dir. Potansiyel enerji yükseklik ve ağırlığa bağlıdır.
4. Buzdolabı, valiz, elektrik süpürgesi gibi cisimlerin altlarına tekerlek takılmasının nedeni nedir?
Cevap: Temas edilen yüzeyi azaltarak sürtünme kuvvetini azaltmaktır.
5. Can, yandaki şekilde görüldüğü gibi kaykayıyla bir rampadan aşağı iniyor. Aşağıdakilerden hangisi A noktasından B noktasına Can’ın potansiyel ve kinetik enerjisinin durumunu açıklar? Neden böyle düşündüğünüzü açıklayınız.
A) Azalır. Azalır. B) Azalır. Artar. C) Artar. Artar. D) Artar. Azalır.
Cevap: B Yükseklik azaldığı için potansiyel enerji azalır. Bu enerji kinetik enerjiye dönüşür ve B noktasında kinetik enerji artar.
6. Aşağıdaki soruları görsele göre cevaplayınız.
a) Çocuk A noktasında hangi tür enerjiye sahiptir? Niçin?
Cevap: Potansiyel enerjiye sahiptir.
b) Çocuk kayarak B noktasına geldiğinde enerjisinde nasıl bir değişme olur?
Cevap: Potansiyel enerjisinin bir kısmı kinetik enerjiye dönüşür. Çocuk B noktasında hem potansiyel hem de kinetik enerjiye sahiptir.
c) Çocuk C noktasındayken hangi tür enerjiye sahip olur? Niçin?
Cevap: Çocuk C’de kinetik enerjiye sahip olur. Çünkü çocuğun başlangıçta sahip olduğu potansiyel enerji, kinetik enerjiye dönüşür.
B) Aşağıdaki kutuların içindeki ifadeleri okuyunuz. Cümle doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yolunu takip ederek doğru çıkışa ulaşınız.
Cevap: 1. D, 2. D, 4. Y, 2. çıkış.
C) Aşağıdaki soruları okuyarak doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Aşağıda verilen olayların hangisinde kinetik enerjinin potansiyel enerjiye dönüşümü vardır?
Cevap: D
2. Bir iple tavana asılan topun sürtünmez ortamda hareketi yandaki şekildeki gibidir. Buna göre cismin hareketi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenmez?
A) Cisim 1 ve 2 konumlarında sadece kinetik enerjiye sahiptir.
B) Cisim 2 konumundan geçerken kinetik enerjiye sahiptir.
C) Cisim 2 konumundan 3 konumuna giderken potansiyel enerjisi artar.
D) Cisim 1 konumundan 2 konumuna giderken potansiyel enerjisi azalır.
Cevap: A
3. Ali, parkta bisikletini kullanırken pedalı çevirdikçe farının yandığını gözlemliyor. Buna göre Ali bisikletini kullanırken hangi enerji dönüşümleri gerçekleşmektedir?
A) Kinetik enerji ~ Isı enerjisi ~ Işık enerjisi
B) Kinetik enerji ~ Elektrik enerjisi ~ Işık enerjisi
C) Elektrik enerjisi ~ Işık enerjisi ~ Isı enerjisi
D) Kinetik enerji ~ Potansiyel enerji ~ Elektrik enerjisi
Cevap: B
4. Aşağıdaki öğrencilerden hangisinin sürtünme kuvveti ile ilgili söyledikleri doğrudur?
A) Hareket eden cismin hızını artırır.
B) Hareket eden cisimlere zıt yönde etki eder.
C) Pürüzsüz yüzeylerde sürtünme daha fazladır.
D) Cisimlerin potansiyel enerjilerinin artmasına neden olur.
Cevap: B
5. Aşağıdaki örneklerin hangisinde amaç sürtünme kuvvetini azaltmaktır?
A) Araçların tekerlerine zincir takılması
B) Yüzeylerin halıyla kaplanması
C) Buzlu yollara kum atılması
D) Bavullara tekerlek takılması
Cevap: D
6. Şekildeki A noktasında belli bir süratle hareket eden cisim B noktasında durmuştur. Buna göre A noktasındaki cismin çekim potansiyel enerjisi B noktasında
I. Kinetik enerji
II. Isı enerjisi
III. Çekim potansiyel enerjisi enerji türlerinden hangilerine dönüşmüştür?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III
Cevap: C