5. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları
A. Verilen cümlelerdeki noktalı yerleri yukarıdaki ifadelerden uygun olanıyla tamamlayınız.
soğutulma – yansıtır – geçirir – ayna – kırılma – siyah – beyaz – kırıtarak – yansıma – uzaklığına – çukur – ince kenarlı – kalın kenarlı – odak noktası
1. Cisimlerin siyah, beyaz ve renkli görülmesinin nedeni, ışığın yansıma ve soğurulma özellikleriyle ilgilidir.
2. Üzerine düşen ışınların tümünü soğuran maddeler siyah renkli görülür.
3. Tüm ışık renklerinin bileşiminden beyaz ışık oluşur.
4. Işığın, yoğunlukları farklı bir saydam ortamdan diğer bir saydam ortama geçerken doğrultu değiştirmesine kırı lma denir.
5. Güneş ışınları Dünya’ya kırılarak gelir.
6. Üzerine düşen ışığın büyük bir kısmını yansıtan cisimler ayna özelliğine sahiptir.
7. Çukur aynalarda cismin görüntüsünün özellikleri, cismin aynaya uzaklığına göre değişir.
8. Merceğe gelen ışınların kırıldıktan sonra birleştikleri yere odak noktası denir.
9. Diş hekimlerinin dişleri kontrol etmek için kullandıkları araçta çukur ayna bulunur.
10. Büyüteç olarak ince kenarlı mercekler kullanılır.
D. Aşağıdaki ifadelerin başındaki kutucuğa ifade doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazınız.
(D) 1. Cisimler, üzerine gelen ışığı soğurabilir, geçirebilir ve yansıtabilir.
(Y) 2. Newton çarkıyla tüm renklerin birleşimi sonucu siyah ışığın oluştuğu gözlenebilir.
(Y) 3. Çukur aynada odak noktası aynanın arkasındadır.
(D) 4. Atatürk çiçeği yaprağının bir kısmının yeşil, bir kısmının kırmızı olmasının nedeni, bir kısmının sadece yeşil ışığı, bir kısmının sadece kırmızı ışığı yansıtmasıdır.
(D) 5. Kırık şişe gibi cam atıklar, güneşte mercek işlevi taşıdığından yanma özelliği olan maddeleri tutuşturur.
(D) 6. Çukur aynalar, görüntüyü büyüttüğü için aynalı teleskoplarda kullanılır.
(Y) 7. Araba farlarında tümsek ayna kullanılır.
(Y) 8. Işık havadan suya geçerken normalden uzaklaşarak kırılır.
(D) 9. Güneş paneli, güneş ışığı enerjisinin çoğunun soğurulmasından yararlanarak üretilmiş teknolojik araçlardan biridir.
(Y) 10. Kalın kenarlı mercekler çizim yapılırken basitçe T şeklinde gösterilir.
Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru seçeneğini, soruların sonundaki cevap çizelgesine İşaretleyiniz.
1. Aşağıda verilen çukur ve tümsek aynaların kullanıldıkları yerlerden hangisi doğrudur?
A) Büyüteç Otomobil farı B) Otomobil farı Gece lambası
C) Dişçi aynası Otomobil yan aynası D) Saat camı Lavabo aynası
Cevap: C
2. Kalın kenarlı merceğin asal eksenine paralel olarak gelen bir ışının kırılınca izlediği yol aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
Cevap: A
3. Yandaki görsele göre el feneriyle camdan havaya doğru küçük açıyla bir ışın gönderilmektedir. Bu ışının camdan havaya geçip ilerlerken izlediği yol kaç numarayla gösterilmiştir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Cevap: B
4.
I. Çukur ayna
II. Tümsek ayna
III. İnce kenarlı mercek
IV. Düz ayna
Yukarıdakilerden hangisinde oluşan görüntü her durumda düz ve cisimle aynı büyüklüktedir?
A) I B) II C) III D) IV
Cevap: D
5. Aşağıdakilerden hangisi ışığın kırılmasıyla gerçekleşen olaylardan biridir?
A) Karşısında durduğunuz çukur aynadaki görüntünüz
B) El fenerinin tuttuğunuz yeri aydınlatması
C) Karşısında durduğunuz aynada ters görüntünüzün oluşması
D) Gökkuşağının oluşması
Cevap: D
6. Bir çukur aynaya geldikten sonra yansıyan ışınlar yandaki görselde olduğu gibidir. Buna göre çukur aynaya gelen ışınlar aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: A
7. Bilinmeyen bir maddeden geçtikten sonra gelen ışınlar sırasıyla kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi, mor renklerdedir. Buna göre bilinmeyen maddeye gelen ışın hangi renkte olabilir?
A) Sarı ve tonları B) Siyah C) Beyaz D) Kırmızı ve mor
Cevap: C
8. Yandaki görselde bir ışık kaynağından çıkan ışının izlediği yol verilmiştir. Buna göre 1 ve 2. ortamla ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi doğrudur?
A) Ortamların yoğunluğu bilinemez.
B) Işın iki ortamdan aynı hızla geçer.
C) Birinci ortamın yoğunluğu ikinci ortamdan fazladır.
D) İkinci ortamın yoğunluğu birinci ortamdan fazladır.
Cevap: D
9. Aşağıda ışıkla ilgili olarak verilen özelliklerden hangisi yanlıştır?
A) Işık bir enerji çeşididir.
B) Varlıkları ancak ışıkta görebiliriz.
C) Bazı maddeler tüm ışığı yansıtır.
D) Maddeye gelen ışığın bir kısmı soğurulur.
Cevap: C
10. Ahmet, bir ağaçtaki yapraklara baktığında hepsinin yeşil olduğunu görüyor. Ahmet’in tüm yaprakları yeşil renkte görmesi, verilen renklerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisinin nedenidir?
A) Yeşili soğurup diğerlerini yansıtmasıdır.
B) Yeşili yansıtıp diğerlerini soğurmasıdır.
C) Tüm renkleri soğurmasıdır.
D) Tüm renkleri yansıtmasıdır.
Cevap: B
Aşağıdaki numaralı açıklamaların, karşılarındaki kavramlardan uygun olanın yanındaki yuvarlağa numarasını yazarak eşleştiriniz.
(ç. Işık tayfı) 1. Prizmadan geçirilen beyaz ışığın kendisini oluşturan renklerine ayrılmasıyla oluşan görüntü, spektrum.
(a. Güneş kolektörü) 2. Güneş ışığı enerjisi kullanarak su ısıtan sistemdir.
(e. Gelme açısı) 3. Yansıtıcı ya da kırıcı yüzeye gelen ışının yüzeyde normalle yaptığı açıdır.
(c. Beyaz ışık) 4. Görebildiğimiz tüm ışık renklerinin bileşimidir.
(b. Soğurma) 5. Bir ortamın ışık enerjisini emmesi yani absorbe etmesidir.
Aşağıdaki soruların cevapları olan sözcükleri bularak bulmacadaki yerine yazınız.
Soldan sağa
(BÜYÜTEÇ) 1. Maddeleri olduğundan büyük gösteren ince kenarlı mercekle yapılmış araç.
(AYNA) 2. Işığı yansıtan, varlıkların görüntüsünü veren, arka yüzü sırlı cam gibi parlak yüzey.
(IŞIK) 3. Cisimleri görmeyi, renklerini ayırt etmeyi vb. olayları sağlayan fiziksel enerji.
(ODAK NOKTASI) 4. Mercek, çukur ayna ve tümsek aynaya gelen ışınların dağılmadan toplandıkları nokta.
(MAVİ) 5. Gelen ışığın içindeki sadece mavi rengin yansıtılması sonucu oluşan renk.
Yukarıdan aşağıya
(KIRILMA) 6. Saydam bir ortamdan başka bir saydam ortama geçen ışının doğrultusunu değiştirmesi.
(GÜNEŞ) 7. Yeryüzünün doğal ışık ve ısı kaynağı olan yıldız.
(YANSIMA) 8. Işık dalgalarının yansıtıcı bir yüzeye çarparak geri dönmesi.
(SİYAH) 9. Beyaz ışığı oluşturan tüm renkleri soğuran maddenin rengi.
(MERCEK) 10. Camdan ya da ışık kırıcı bir maddeden yapılmış, genellikle küresel yüzeylerle sınırlanmış saydam cisim, lens.