5. ÜNİTE DEĞERLENDİRME ÇALIŞMALARI
A- Aşağıdaki ifadelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y harfini boşluklara yazınız. Yanlış olduğunu düşündüğünüz ifadelerin doğrusunu deftere yazınız.
(D) 1- İnce kenarlı mercek yakınsak mercek olarak adlandırılır.
(Y) 2- Tümsek aynalar detaylı bir görüntü sağlar.
(D) 3- Çukur aynaya gelen ışınlar yansıdıktan sonra ortak bir noktada toplanır.
(D) 4- Düz aynalarda cismin aynaya olan uzaklığıyla görüntünün aynaya olan uzaklığı eşittir.
(Y) 5- Mikroskop ve büyüteçlerde kalın kenarlı mercek kullanılır.
(D) 6- Işığın madde tarafından tutulmasına ışığın soğurulması denir.
(Y) 7- Açık renkli giysiler ışığı koyu renkli giysilere göre daha fazla soğurur.
(D) 8- Beyaz ışık prizmadan geçtikten sonra renklerine ayrılır.
(Y) 9- Kırılma sırasında gelen ışının normalle yaptığı açı değişmez.
(Y) 10- Siyah görünen cisimler kendi üzerine düşen ışığın hemen hemen hepsini yansıtır.
B- Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri verilen sözcüklerle uygun şekilde tamamlayınız.
1) Düz aynalardaki görüntü cisimden farklı görünmez.
2) Olduğundan daha geniş bir alanı görmek için tümsek aynalar kullanılır.
3) Lunaparklarda dev aynası olarak da bilinen aynalar çukur aynaya örnektir.
4) Üzerine düşen ışığın hemen hemen hepsini soğuran cisim siyah görünür.
5) Üzerine düşen ışığın hemen hemen hepsini yansıtan cisim beyaz görünür.
6) Çatılara yerleştirilen güneş panellerinden elektrik enerjisi üretilir.
7) Güneş altında kalan cisimlerin sıcaklığının yükselme sebebi ışığın soğurulmasıdır
C) Aşağıda verilen soruları kısaca cevaplayınız.
Işık ışınları farklı yoğunluktaki saydam ortamlardan geçerken kırılır. Yoğunlukları farklı saydam ortamlardan bakıldığında cisimler olduğu konumdan ya daha uzakta ya da daha yakında görünür. Suyun yoğunluğu havanın yoğunluğundan fazla olduğuna göre:
a- Dalgıçlar, suyun içindeyken havadaki kuşları bulunduğu konumdan daha yakında mı yoksa daha uzakta mı görür? Açıklayınız.
Cevap: Dalgıçlar suyun içindeyken havadaki kuşları bulunduğu konumdan daha uzakta görür. Bunun sebebi ışığın kırılmasıdır.
b- Kuşlar, havadayken suyun içindeki balıkları bulunduğu konumdan daha yakında mı yoksa daha uzakta mı görür? Açıklayınız.
Cevap: Kuşlar havadayken suyun içindeki balıkları daha yakından görür. Bunun sebebi ışığın kırılmasıdır. Işık ışınlarının saydam bir ortamdan başka bir saydam ortama (havadan-suya, havadan-cama, sudan-cama) geçerken doğrultusunu değiştirmesine KIRILMA denir.
Ç) Aşağıdaki soruları kısaca cevaplayınız.
1-Hangi aynada oluşan görüntü daima düzdür?
Cevap: Tümsek ayna.
2-Metal kaşığın dış yüzeyi hangi ayna çeşidine örnektir?
Cevap: Tümsek ayna.
3-Dişçi aynası hangi ayna çeşidine örnektir?
Cevap: Çukur ayna.
4-Siyah zemin üzerine gelen güneş ışığından hangi renkler yansır?
Cevap: Siyah renkli cisimler üzerine gelen tüm renkleri soğurur ve hiçbirini yansıtmaz. Bu nedenle hiçbir renk yansımaz.
5-Işığı en çok yansıtan renkler hangileridir?
Cevap: Beyaz, sarı, turkuaz.
6-Güneş enerjisinin günlük yaşamdaki ve teknolojideki kullanım alanlarına üç adet örnek veriniz.
Cevap: Binalarda ısıtma ve elektrik ihtiyacı güneş enerjisi ile karşılanmaktadır. Yollarda bulunan trafik lambalarında, kol saatleri ve hesap makinelerinde güneş enerjisi teknolojisi kullanılmaktadır.
7-Hangi aynalar ışığı dağıtmak için kullanılır?
Cevap: Tümsek aynalar.
Çengel bulmacayı çözünüz.
Soldan Sağa
2. Işığın madde ile etkileşiminden sonra geri dönmesi olayına verilen addır. (YANSIMA)
4. Güneş ışığından elde edilen enerjinin doğrudan elektrik enerjisine dönüşmesini sağlayan araçtır. (GÜNEŞPİLİ)
5. Güneş ışığı prizmada kırıldığında en üstte bulunan renktir. (KIRMIZI)
6. Bu aynada oluşan görüntü daima cisimden küçüktür. (TÜMSEK)
Yukarıdan Aşağıya
1. Çukur aynaya paralel gelen ışınların yansıdıktan sonra kesiştiği yere denir. (ODAKNOKTASI)
3. Güneş ışınlarının yağmur damlacıklarından geçerken kırılıp yansımasıyla gökyüzünde oluşan yedi renkli, kemer biçimindeki görüntüdür. (GÖKKUŞAĞI)
7. Yansıtıcı yüzeyi küresel olan ayna çeşididir. (KÜRESEL)
8. Metal kaşığın iç yüzeyi hangi ayna çeşidine örnektir? (ÇUKUR)
9. Işığın madde tarafından tutulması olayıdır. (SOĞURULMA)
E) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1- Onur, daima düz ve kendisinden küçük görüntü elde etmek istiyor.
Buna göre Onur,
I. Çukur II. Tümsek III. Düz aynalardan hangilerini kullanmalıdır?
A) Yalnız I B) Yalnız IIC) I ve II D) I, II ve III
Cevap: B
2- Aşağıda aynaların bazı özellikleri verilmiştir.
I. Düz görüntü oluşması II. Düzgün yansıma yapması
III. Görüntünün cisimden büyük oluşması IV. Görüntünün cisimden küçük oluşması
Verilen özelliklerden hangileri düz, çukur ve tümsek ayna için ortak özelliktir?
A) I ve II B) II ve IV C) Yalnız II D) I, II ve III
Cevap: A
3- Sıla görseldeki tişörtleri yıkayarak eşit miktarda güneş alacak şekilde ipe asmıştır. Buna göre tişörtlerin kuruma süresi hangi seçenekte doğru sıralanmıştır?
A) 1 > 2 > 3 B) 2 > 1 > 3 C) 2 > 3 > 1 D) 3 > 2 > 1
Cevap: C
4- Aşağıdaki tabloda verilen aletlerin hangilerindeki enerji dönüşümü doğru verilmiştir?
A) Yapay uydu C) Güneş pili, Güneş ocağı
B) Yapay uydu, Güneş ocağı D) Yapay uydu, Güneş pili, Güneş ocağı
Cevap: B
Özdeş siyah, sarı ve beyaz kumaş parçaları bir süre güneş ışığında bekletildikten sonra kumaşların sıcaklıkları termometreyle ölçülmüştür. Sıcaklık artışının en fazla A, en az da C kumaşında ölçüldüğü gözlemlenmiştir.
Bu durumun nedeni aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) Işınlar doğrusal olarak yayılır.
B) Işınlar cisimlere çarptıktan sonra yansır.
C) Siyah cisimler ışığı çok soğururken beyaz cisimler ışığı az soğurur.
D) Işınlar her yöne yayılır.
Cevap: C
6- Işığın madde ile etkileşiminin sonuçlarından bazıları şunlardır:
I. Işığı soğuran madde ısınır.
II. Açık renkli yüzeyler ışığı daha az soğurur.
III. Koyu renkli yüzeyler ışığı daha çok soğurur.
Verilen ifadelerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) II ve III C) I ve II D) I, II ve III
Cevap: D
7- Su dolu bir bardağın içindeki pipetin dışarıdan bakıldığında kırıkmış gibi görünmesinin nedeni aşağıdaki ifadelerden hangisiyle açıklanabilir?
A) Bardak, ışığı yansıttığı için
B) Su, ışığı farklı renklere ayırdığı için
C) Su dışında kalan pipet daha koyu olduğu için
D) Sudan havaya geçen ışık ışınları kırılmaya uğradığı için
Cevap: D
Hava ortamında bulunan merceklere gönderilen K, L, M, N ışınlarından hangilerinin kırılması doğru gösterilmiştir? (F: Odak)
A) K ve N B) Yalnız L C) L ve M D) K, M ve N
Cevap: C
9- Kalın kenarlı bir merceğin asal eksenine paralel gelen ışınların izlediği yollar şekildeki gibidir.
Buna göre X ve Y ile gösterilen yerlere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
A) Odak noktası B) Kesişme noktası
C) Asal eksen D) Odak noktası
Cevap: A