4. BÖLÜM SESİN MADDEYLE ETKİLEŞİMİ
6. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 166 Cevabı Meb Yayınları
Dalgalar halinde yayılan ses bir madde ile karşılaşınca hangi durumlar gözlenir? Sesin şiddeti artar mı, azalır mı?
Cevap: Ses maddeyle karşılaştığı zaman yansıyabilir, maddeden geçebilir veya madde tarafından soğrulabilir. Maddenin özelliklerine bağlı olarak ses bu değişimlerin hepsini ya da bir kısmını farklı oranlarda geçirebilir.
Konser salonları, sinema salonları ve açık hava tiyatrolarında izleyiciler tarafından sesin işitilebilmesi nasıl sağlanır?
Cevap: Bir sinema veya radyo stüdyosunda dışarıdaki sesin içeri girmesi istenmediği gibi, içerideki sesinde duvarlardan yansıma yapıp dönmesi ve ses kalitesinin düşmesi istenmez. Bu nedenle bu gibi ortamlar sesi soğurabilen malzemelerle kaplanır. Ses dalgalarının 17 metreden daha uzak bir yüzeye çarpıp yansıyarak tekrar duyulmasına yankı denir. Sesin yansıma özelliğinden yararlanılarak uzaklıklar ölçülebilir. Sesin yansıma özelliğinden denizdeki balık sürülerinin yerleri,okyanus derinlikleri,uçakların yüksekliği ve bazı maddelerdeki bozukluklar tespit edilebilir.
Tıp alanında kullanılan ultrason cihazı nasıl çalışır?
Cevap: Ultrason cihazı ses dalgalarının değişik yoğunlukta dokular içinde farklı hızlarda ilerlemesi ve yansıması prensibine dayanan bir mekanizma ile çalışır.
Balıkçıların kullandığı sonar cihazı balık sürülerinin yerini nasıl tespit eder?
Cevap: Cihaz, ses dalgalarının büyüklüğünü ölçerek, kaynağının uzaklığını ve büyüklüğünü bulmaya yarar. Sonar cihazı, günümüzde sadece denizde değil, sağlık alanında da kullanılmaktadır.
6. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 168 Cevabı Meb Yayınları
Değerlendirme:
1. Hangi maddeler sesin yayılmasını daha çok önledi?
Cevap: Sünger ve kitap sesin yayılmasını daha çok önler.
2. Ses yalıtımı için hangi malzemelerin kullanılması daha uygun olur?
Cevap: Ses yalıtımı için yün pamuk, kauçuk, keçe, köpük(strafor), plastik, halı, cam yünü gibi maddeler kullanılır.
6. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 169 Cevabı Meb Yayınları
Değerlendirme:
1. Kutunun içine farklı maddeler yerleştirildiğinde ses neden farklı şekilde duyuldu?
Cevap: Maddelerin yoğunlukları farklı olduğundan dolayı ses farklı şekilde duyulmuştur.
2. Hangi tür malzemeler sesin yayılmasını daha fazla engeller?
Cevap: Yalıtkan maddeler(sünger,pamuk,çift cam,yün,) sesin yayılmasını daha fazla engeller.
6. Sınıf Fen Bilimleri Ders Kitabı Sayfa 170 Cevabı Meb Yayınları
1) Sesin yansımasına, bilim ve teknolojide kullanılmasına örnekler veriniz.
2) Ses yalıtım malzemelerinin özellikleri nelerdir?
Cevap: İnsan hayatını olumsuz etkileyen faktörlerden biri de gürültüdür. Gürültü insanları rahatsız ettiği gibi sıkıntı ve stres içerisine de sokmaktadır. Bu sebepten dolayı okul ve hastahane gibi gürültünün olumsuz etki yaratacağı mekanlar ses yalıtımı ile güvence altına alınmıştır. Ses yalıtımı sinema salonlarında seslerin birbirine karışmaması için yine bu mekanlarda da kullanılmaktadır. Peki ses yalıtımını hangi malzemeler sağlamakta şimdi bu malzemelere göz atalım.
Cam Yünü: Isıya dayanıklı bu malzeme camın ergitilmesi ile elde edilmektedir. Bu malzeme ses yalıtımında olduğu gibi ısı yalıtımında da kullanılmaktadır.
Taş yünü: İnorganik hammadde olan bazalt taşının yüksek sıcaklıkta ergitilmesi ve kullanılacağı kalınlıkta prenslenmesi ile meydana gelir.
Polietilen: Kullanım yeri amacına göre farklı boyut ve teknik özelliklerde boru ve levha olarak kullanılmak üzere üretilen bir petrol ürünüdür.
Kauçuk Köpüğü: Hammaddesi kauçuk olan bu malzeme ısı ve ses yalıtımında kullanılır.
Ahşap Yünü: Malzemesi ahşap olan bir yalıtım ürünüdür.
Poliüretan: Günlük hayatta kullanılan buzdolaplarında bulunan malzemedir.
Melamin Köpüğü: Yalıtımda kullanılan bu ürünün ham maddesi melamin plastiğidir.