Fen Mühendislik ve Girişimcilik Uygulamaları
1. Ünite boyunca öğrendiğiniz sistemlerden birini oluşturan yapı ve organların özelliklerini kitaplardan, ansiklopedilerden ve güvenilir genel ağ adreslerinden araştırınız. Belirlediğiniz sistemi ve araştırmalarınız sonucunda edindiğiniz bilgileri aşağıdaki tabloya yazınız.
2. Araştırmalarınız sonucunda edindiğiniz bilgileri dikkate alarak, belirlediğiniz sisteme ait bir model tasarlayınız. Modeli tasarlarken seçeceğiniz malzemelerin sistemdeki yapı ve organların özellikleriyle uyum göstermesine ve kolay elde edilebilmesine özen gösteriniz.
Cevap: Modeli tasarlarken seçeceğim malzemelerin sistemdeki yapı ve organların özellikleriyle uyum göstermesine ve kolay elde edilebilmesine özen gösterdim.
3. Bu süreçte kitabımızın 13-15. Sayfalan arasındaki Fen, Mühendislik ve Girişimcilik Uygulamaları bölümünde yer alan bilgilerden yararlanınız.
Cevap: Kitabımın 13-15. Sayfalan arasındaki Fen, Mühendislik ve Girişimcilik Uygulamaları bölümünden yararlandım.
4. Tasarımınızı yaptığınız sistemi okulunuzda düzenleyeceğiniz bilim şenliğinde sergileyiniz.
Cevap: Tasarımı bilim şenliğinde sergileyebilirsiniz.
2. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları
A. Aşağıda verilen dallanmış ağaç etkinliğinde ifadeleri 1 numaralı kutucukta yazılı olandan başlayarak okuyunuz. Okuduğunuz ifadelerin doğru veya yanlış olduğuna karar vererek doğru çıkışa ulaşınız.
1. Uzunluğu ve kalınlığı hemen hemen birbirine eşit olan kemiklere kısa kemik denir. (D)
2. Kalça kemiği uzun kemiklere örnektir. (Y)
5. Çizgili kaslar genellikle çabuk yorulur. (D)
3. Çıkış
B. Aşağıdaki soruların cevaplarını defterinize yazınız.
1. Destek ve hareket sistemini oluşturan yapı ve organlar nelerdir?
Cevap: Destek ve hareket sistemi eklemler, kaslar ve kemiklerden oluşur.
2. Enzimlerin kimyasal sindirimdeki görevi nedir?
Cevap: Enzimler, besinlerin kendilerini oluşturan yapı taşlarına ayrılmasını ve sindirimin hızlanmasını sağlar.
3. Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve organlar nelerdir?
Cevap: Dolaşım sistemini oluşturan yapı ve organlar kan. kalp ve damarlardır.
4. Küçük kan dolaşımının amacı nedir?
Cevap: Karbondioksit bakımından zengin olan kanı, oksijen bakımından zenginleştirerek kandaki oksijen oranının artmasını sağlamaktır.
5. Kan bağışının toplum açısından önemi nedir?
Cevap: Kan bağışı, toplumsal dayanışmanın gelişmesine katkı sağlar. Hiç görmediği ve tanımadığı birinin verdiği kanla hayata tutunan insanlar, yaşadıktan topluma daha fazla aidiyet hissi duyar.
6. Solunum sistemini oluşturan yapı ve organlar nelerdir?
Cevap: Burun. yutak, gırtlak, soluk borusu akciğerler, bronşlar ve bronşçuklar solunum sistemini oluşturan yapı ve organlardır.
7. Kaim bağırsak, deri ve akciğerin boşaltımdaki görevi nedir?
Cevap: Kalın bağırsak, sindirim sonucu oluşan besin atıklarını vücuttan uzaklaştırmak üzere anüse gönderir. Deri, suyun ve tuzun fazlasını terlemeyle vücuttan uzaklaştırır. Akciğerler, solunum sonucu oluşan karbondioksidi vc suyu soluk verirken vücuttan uzaklaştınr.
C. Aşağıdaki ifadeleri verilen kavramların uygun olanlarıyla tamamlayınız.
kan bağışı-ARh(-)-odacık-kan nakli-damar-büyük kan dolaşımı-kan plazması-kılcal damarlar-küçük kan dolaşımı-alyuvarlar-akyuvarlar
1. Kalbin bölümlerine odacık adı verilir.
2. Kılcal damarlar, atardamarlar ve toplardamarlar arasındaki bağlantıyı sağlar.
3. Kanın kalp ile vücuttaki yapı ve organlar arasındaki dolanımına büyük kan dolaşımı denir.
4. Küçük kan dolaşımı karbondioksit bakımından zengin olan kanın oksijen bakımından zenginleşmesini sağlar.
5. Kanın yapısında kan plazması ve kan hücreleri bulunur.
6. Oksijenin taşınmasında görevli kan hücrelerine alyuvarlar denir.
7. A Rh (-)’tir, A kan gruplu ve kanında Rh faktörü olmayan kişilerin kan grubudur.
8. Gönüllü ve sağlıklı bir kişiden kan ürünleri elde etmek için kan alınmasına kan bağışı denir.
9. Bağışçıdan elde edilen kan veya kan ürünlerinin damar yoluyla ihtiyacı olan kişilere aktarılmasına kan nakli denir.
10. Kanın vücuttaki yapı ve organlara ulaşmasını sağlayan kanal şeklindeki yapılara damar denir.
Ç. Aşağıdaki tabloda her satırda verilen yapı, organ veya kavramlardan farklı olanı örnekteki gibi boyayınız. Niçin böyle düşündüğünüzü tablodaki noktalı yerlere yazınız.
| Yapı/Organ/Kavram | Diğerleriyle Farkı | Açıklama |
|---|---|---|
| Mide öz suyu | Pankreas öz suyu, Safra sıvısı | Mide öz suyu ve pankreas öz suyu enzim içeren sindirim sıvılarıdır, ancak safra sıvısı enzim içermez. |
| Böbrekler | Üreter, Mide | Böbrekler, idrar sisteminin bir parçasıdır ve sindirim sistemi ile ilgili değildir. |
| Karaciğer | İnce bağırsak, Pankreas | Karaciğer, sindirim sistemi ile ilgili değildir, bazı metabolik işlevleri vardır. |
| Çizgili | Oynar, Düz | Çizgili kaslar, istemli (istençli) kaslardır ve oynarlar. Oysa düz kaslar istemsiz (istençsiz) kaslardır ve oynamazlar. |
| Üretra | Mide, Yemek borusu | Üretra, idrarın dışarı atılmasına yardımcı olan bir yapıdır, mide ve yemek borusu ise sindirim sistemine aittir. |
| Kan plazması | Akyuvarlar, Alyuvarlar | Kan plazması, kanın sıvı kısmıdır ve akyuvarlar ile alyuvarlar gibi hücrelerden farklıdır. |
| Yutak | Burun, Kalp | Yutak, solunum ve yutma ile ilgilidir ve sindirim sistemi ile ilgili değildir. Burun solunum ile ilgilidir ve kalp dolaşım sistemi ile ilgilidir. |
| Mide | Böbrekler, Deri | Mide, sindirim sisteminin bir parçasıdır. Böbrekler ise idrar sisteminin bir parçasıdır ve deri vücudu kaplayan bir organdır. |
| Uzun | Oynamaz, Yassı | Uzun kemikler, iskelet sisteminin bir parçasıdır ve uzundur. Oynamaz kaslar, iç organlarda bulunan düz kaslardır. Yassı kaslar ise kas sisteminin bir parçasıdır ve yassıdır. |
D. Aşağıdaki soruların cevaplarını işaretleyiniz.
1. Aşağıdaki şemada sindirimde görevli yapı ve organlar sırayla verilmiştir. Şemada “?” ile gösterilen yere aşağıdaki yapı ve organlardan hangisi yazılmalıdır?
A) Böbrek B) Karaciğer C) Mide D) Pankreas
Cevap: C
2. Aşağıdaki yapılar ve bu yapıların bulunduğu sistemler eşleştirilecektir.
• İnce bağırsak
▲ Kemik
■ Böbrek
1. Destek ve hareket sistemi
2. Boşaltım sistemi
3. Sindirim sistemi
Buna göre aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi doğrudur?
Cevap: B
3. Bir araştırmacı, aşağıdaki deney düzeneklerini hazırlayarak her kaba eşit miktarda mide öz suyu koyuyor. Araştırmacı, bir süre sonra kaplardaki besinlerin durumlarım gözlemliyor. Buna göre deneyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Deneyin kontrol değişkeni enzim miktarıdır.
B) Deneyde fiziksel sindirimin kimyasal sindirime etkisi araştırılmaktadır.
C) Deneyin bağımsız değişkeni besinlerin büyüklüğüdür.
D) Deneyde enzim miktarının kimyasal sindirime etkisi araştırılmaktadır.
Cevap: D
4. İskeleti oluşturan aşağıdaki görselde yerilen kısımların hangisi oynamaz eklemlere ve yassı kemiklere örnektir?
Cevap: A
5. Yandaki görselde boşaltım sistemini oluşturan bazı yapı ve organlar harflerle gösterilmiştir.
Buna göre,
I. K kanı süzerek idrarı oluşturur.
II. L üreterdir.
III. M idrar kesesidir,
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III
Cevap: A
6. AB kan gruplu ve kanında Rh faktörü olan bir kişinin kan nakline ihtiyacı vardır. Bu kişiye kan verme yeterliliğine sahip aşağıdaki kişilerden hangisinden alman kan nakledilebilir?
Cevap: D
7. Destek ve hareket sistemiyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Kol ve bacaklarda çizgili kaslar bulunur.
B) El bileğindeki kemiklerde oynar eklemler bulunur.
C) Leğen kemiği uzun kemiktir.
D) Kalp dışındaki iç organların yapısında düz kaslar bulunur.
Cevap: C
8. Aşağıdaki görselde kanın vücuttaki dolaşımı gösterilmiştir.
Görselden yararlanarak,
I. Akciğerler kanın oksijen bakımından zenginleşmesini sağlar.
II. Kalpten böbrek, mide ve karaciğer gibi organlara oksijen bakımından zengin kan gönderilir.
III. Böbrek, mide ve karaciğerden kalbe gönderilen oksijen bakımından fakir olan kan, kalpten de akciğerlere gönderilir.
ifadelerinden hangileri söylenebilir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I, II ve III
Cevap: D
9. Hastanede yatmakta olan bir hasta için acilen B Rh (-) kana ihtiyaç vardır. Bu anonsu duyan dört kişi kan bağışında bulunmak için hastaneye başvurmuştur. Bu kişilerin özellikleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Tablodaki kişilerden hangisinin özellikleri hastanede yatmakta olan hastaya kan vermek için uygundur?
A) Mahmut Bey B) Yeliz Hanım C) Yahya Bey D) Ayşe Hanım
Cevap: B
10. Yandaki görselde sindirimde görev yapan organlardan bazıları K, L ve M harfleriyle gösterilmiştir.
Bir öğrenci görseldeki organlarla ilgili aşağıdaki bilgileri vermektedir:
• K karaciğerdir. Karbonhidratların kimyasal sindiriminin başladığı organdır.
• L midedir. Yağların kimyasal sindiriminin başladığı organdır.
• M ince bağırsaktır. Proteinlerin kimyasal sindiriminin başladığı organdır.
Buna göre öğrenciyle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Organların isimlerini doğru, görevlerini yanlış bilmektedir.
B) Organların görevlerini doğru bilmektedir.
C) K ve M organlarının hem isimlerini hem görevlerini birbirleriyle karıştırmaktadır.
D) L organının ismini yanlış, görevini doğru bilmektedir.
Cevap: A
11. Vücuttaki yapı ve organlardan bazıları aşağıdaki şemada görevlerine göre sınıflandırılmıştır. Buna göre şemada “?” ile gösterilen yere aşağıdaki ifadelerden hangisi yazılmalıdır?
A) Solunumda Görevli Yapı ve Organlar
B) Kan Dolaşımında Görevli Yapı ve Organlar
C) Boşaltımda Görevli Yapı ve Organlar
D) Sindirimde Görevli Yapı ve Organlar
Cevap: C
12. Yanda görseli verilen organla ilgili,
I. Safra sıvısı üretir.
II. Proteinlerin kimyasal sindirimini sağlar.
III. Sindirilmiş besin içeriklerinin emilimini sağlar,
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III
Cevap: A
13. Aşağıdaki olaylardan hangisi soluk alma anında gerçekleşmez?
A) Oksijence zengin havanın akciğerlere girmesi
B) Akciğerlerin iç hacminin azalması
C) Göğüs boşluğunun genişlemesi
D) Diyafram kasının kasılarak düzleşmesi
Cevap: B
14. Kanda yapı ve görevlerine göre farklılaşmış, üç çeşit kan hücresi bulunur. Aşağıdaki tabloda kan hücreleri K, L ve M harfleriyle gösterilmiş ve bu kan hücrelerinin görevleri verilmiştir.
Buna göre kan hücreleriyle ilgili,
I. K çok küçük kan hücreleridir.
II. L kanda en fazla bulunan kan hücresidir.
III. M beyaz kan hücreleridir,
ifadelerinden hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III
Cevap: D