6. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Eksen Yayıncılık 1. Tema Erdemler Sayfa 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20 Forsa Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
FORSA
1. ETKİNLİK
6. Sınıf Eksen Yayıncılık Türkçe Ders Kitabı Sayfa 10 Cevabı
Aşağıdaki özdeyişlerle ilgili duygu ve düşüncelerinizi açıklayınız.
Vatanı terk etmek kadar üzücü bir şey yoktur:
İnsan ancak bir vatanı varsa hayatta yaşama şansı bulabilir. Çünkü vatan demek aile, toplum, toprak, güvenlik yanında aynı zamanda insanın aidiyet duygusunun olması da demektir. Bu da ancak bir vatanı varsa mümkündür. Bazen savaşlar ya da büyük doğa olayları yüzünden insanların vatanlarını terk etmek zorunda kaldıklarını görürüz. Bu durum vatansız kalan insanların gittikleri yerlerde yaşam zorlukları ve vatansız yaşama koşullarıyla boğuşmalarına neden olmaktadır. Ne olursa olsun vatanımıza her şeyimiz pahasına sahip çıkmalıyız.
Vatan aşkını artırmak için en emin yol, bir müddet yabancı bir memlekette kalmaktır:
İnsanlar bazen yaşadıkları toprakların kıymetini bilmiyorlar. Ne zamanki yabancı bir memlekete giderler işte o zaman başlıyor insanların vatan özlemi ve gerçek vatan sevgileri. Çünkü gittikleri yerde yabancı konumuna düşmekteler. İkinci sınıf vatandaş muamelesi görürler. Bu da kendi vatanlarındaki özgür ve vatandaş olma ayrıcalıklarının ortadan kalkmasına neden olmaktadır. Ancak bu koşulları yabancı ülkelerde yaşayınca gurbetçi dediğimiz insanlar dört kolla vatanlarına sarılmaya ve vatanlarını daha içten sevmeye başlıyorlar.
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
• İnsanlar nelere özlem duyar?
Cevap: İnsanlar farklı şeylere özlem duyarlar. Örneğin yurt dışında yaşamış insanlar vatanlarına ailelerine yaşadıkları doğup büyüdükleri topraklara özlem duyarlar. Ya da kimisi çocukluğuna o güzel ve masum günlerine özlem duyabilir. Ama özlem duyulan en önemli şey bizce mutlu anların olduğu o güzel zamanlardır.
• İnsan vatanını niçin özler?
Cevap: Çünkü insan vatanında bulduğu huzuru ve mutluluğu başka hiç bir yerde bulamaz da ondan. İstediği kadar para kazansın bu saydığımız şeylerden uzak olmak onu her zaman için mutsuz edecektir. İnsanın doğup büyüdüğü ilk adımlarını attığı çocukluğunu ailesiyle geçirdiği o güzel zamanları yabancı olduğu bir yerde özlemesinden daha doğal hiç bir şey olamaz. Bu yüzden insan her şeyden önce vatanını özlemektedir.
• Vatanınızdan, memleketinizden uzun süre ayrı kalsanız nasıl etkilenirdiniz, neler hissederdiniz?
Cevap: Kötü şeyler hissederdim. Çünkü insanın gurbette gurbetçi olarak yaşamını sürdürmesi beraberinde bir çok özlemi ve zorluğu getirmektedir. Ben gurbette yaşasaydım öncelikle ailemi, doğup büyüdüğüm toprakları, arkadaşlarımı, mutlu olduğum anları özlerdim. Bu özlem zamanla içimde büyük bir yangına dönüşürdü. Bu da mutsuz olmama neden olurdu.
3. ETKİNLİK
Metnin görsellerine bakınız ve başlığını okuyunuz. Görselleri ve başlığından hareketle metinde ne anlatılıyor olabileceğini tahmin ediniz.
Yalnız başına ada gibi bir yerde yaşayan üstü başı yırtık elbiselerle dolu saçı sakalı ağarmış mutsuz ve düşünceli bir adamın hayatı anlatılıyor gibidir. Daha sonraki resimlerde ise bu yaşlı adamın yaşadığı yere gelen gemiler gemilerden inen askerlerle konuşması ve yaşadıkları anlatılmaktadır.
4. ETKİNLİK
6. Sınıf Eksen Yayıncılık Türkçe Ders Kitabı Sayfa 15 Cevabı
a. “Forsa” adlı metindeki anlamını bilmediğiniz kelimeleri defterlerinize yazınız.
Şehit, Vatan, Kaftan, Forsa
b. Bu kelimelerin anlamlarını metnin veya cümlenin anlamından tahminlerinizi kelimelerin karşılarına yazınız.
c. Ardından bu kelimelerin anlamlarını sözlükten öğreniniz.
d. Anlamını doğru tahimin ettiğiniz kelimenin yanına “√” işareti koyunuz.
5. ETKİNLİK
4. etkinliği yaparken anlamlarını öğrendiğiniz kelimelerin tamamını kullanarak defterinize istediğiniz konuda bir düşünce yazısı yazınız. Yazınızı arkadaşlarınıza okuyunuz.
İnsan vatanı için yaşar ve ölür. Vatanı olmayan ya da vatansız kalan insan isterse ipekli kaftanlarla yaşasın isterse mücevherlerle dolu odalara sahip olsun yine de yabancı ve mutsuz olmaya mahkumdur. Bu yüzden bu dünyadaki en önemli zenginlik insanın bir vatana sahip olmasıdır. Hatta bu uğurda her sene bir çok insanımızın şehit olduğunu bile görürüz. Eskiden insanların vatanlarından tutsak edilerek koparıldıklarını ve gemilerde forsa olarak çalıştırıldıklarını bilmekteyiz. Sadece bu örnek bile vatanın önemini anlatmak için bizce yeterlidir.
6. ETKİNLİK
Metinle ilgili aşağıdaki soruları sözlü olarak cevaplayınız.
1. Metinde ana kahraman kimdir?
Cevap: Vatanından ayrı kalan yıllarca köle olarak gemilerde kürek çeken daha sonraları satılan Kara Memiş’tir.
2. Sizce Kara Memiş, hangi kişilik özelliklerine sahiptir? Onun bu kişilik özelliklerine sahip olduğunu düşünmenizi metindeki hangi ifadeler, cümleler sağladı? Bu ifade ve cümleleri açıklayınız.
Bence Kara Memiş çok güçlü biridir: “Yirmi sene içinde birkaç defa halkalarını, çivilerini değiştirdiler fakat onun çelikten daha sert adaleli bacaklarına bir şey olmadı.”
Kara Memiş imanlı bir Müslümandır: “Yalnız abdest alamadığı için üzülüyordu. Daima güneşin doğduğu tarafı soluna alır, gözlerini kıbleye çevirir, beş vaktini gizli gizli, işaretle eda ederdi.”
Kara Memiş bir vatan sevdalısıdır: “Kalkan, kılıç istedi. Sonra geminin kıçında sallanan sancağı göstererek: Şehit olursam bunu üzerime örtün. Vatan, bayrağın dalgalandığı yer değil midir, dedi.”
3. Esir düşmüş olmasına rağmen namazlarını kılmaya devam etmesi, Kara Memiş’in hangi özelliğe sahip olduğunu göstermektedir?
Cevap: İmanlı bir Müslüman olduğunu ve içinde Allah sevgisini hiç bir zaman kaybetmeyen hiç bir zorlukta şükretmekten geri kalmayan bir mümin olduğunu gösterir.
4. Sizce Kara Memiş’in namazlarını kılması ile kurtulma ümidini devam ettirmesi arasında bir ilişki var mıdır? Açıklayınız.
Cevap: Vardır. Çünkü ata sözlerimizde denildiği gibi Tanrıdan ümit kesilmez. Kara Memiş de ne yaşarsa yaşasın içindeki kurtulma ümidini ve Allah sevgisini hiç bir zaman kaybetmemiştir.
5. Kara Memiş’in çok meşhur olmasını sağlayan nedir?
Cevap: Onun denizcilikteki başarısıdır. O bazen tek bir gemiyle bir çok yeri zapt etmiş bir çok yeri haraca bağlayabilmiş büyük bir gemicidir. Onun namı bir çok yere yayılmıştır çünkü onun gibi cesur ve vatan aşığı bir gemici azdır.
6. “Bir gemim olsa gözümü kapar, Kabataş’ın önüne demir atarım.” sözleriyle Kara Memiş ne anlatmak istiyor olabilir?
Cevap: Yeter ki vatana dönebileceği küçük de olsa bir imkanı olsun bunu hemen değerlendirir sonu ne olursa olsun vatana kavuşmak için her şeyi yapacağından bahsedilmektedir.
7. Kara Memiş’in efendisi tarafından serbest bırakılmasını siz de “sözde bir serbest bırakılış”olarak görüyor musunuz? Açıklayınız.
Cevap: Bizce de sözde bir serbest bırakıştır. Çünkü aslında serbest bırakılmamış adeta ölüme terk edilmiştir. Çünkü o yaştan ve yılların yorgunluğundan sonra Kara Memiş’in tek başına yaşam mücadelesi vermesi çok zordur. Onun için serbest bırakılma aslında onun ipini çekmektir.
8. Kara Memiş’in kırk yıl boyunca gördüğü rüya nedir?
Cevap: Türk gemilerinin bir gün onun olduğu yere gelmeleri ve onu alarak vatanına dönmeleridir. Böylece hasret kaldığı vatanına kavuşabilecek ve artık sıla özlemi çekmeyecek acıları az da olsa dinecektir.
9. Kara Memiş’in ellerini ısırmasının sebebi nedir?
Cevap: Rüya gördüğünü sanmasıdır. Çünkü yıllarca aynı rüyayı gördükten sonra birden karşısında gemileri görünce bunun da bir rüya olduğunu sanmıştır.
10. Kara Memiş’in karşısına çıkan ilk Türk askerini öpmesinin sebebi ne olabilir?
Cevap: Çünkü yıllardır esirlikte, mahkumlukta kölelikte hep vatanının özlemini çekmiştir. Askerler ona hem özgürlüğünü hem de vatanını hatırlattığı için hemen askerlere sarılmış ve onları öpmüştür.
11. Türk askerleri arasında bir çığlık kopmasının sebebi nedir?
Cevap: Onun kim olduğunu öğrenince geminin kaptanı ve kumandanı Tuğrul Bey’in efsaneleşen babasını bulduklarını anladıkları için çığlık koparmışlardır.
12. Askerler, Kara Memiş’i beylerinin karşısına çıkarmadan önce ne yapıyor?
Cevap: Onu güzelce giydiriyorlar. Sırtına kaftan atıyorlar başına da kavuk koyduktan sonra beyin karşısına çıkarmışlardır.
13. Bey, niçin Kara Memiş’in ellerini öpüyor?
Cevap: Çünkü Bey, karşısındaki adamın Babası olduğunu anlıyor. O anda da yıllardır hasret kaldığı aradığı babasını gördüğü için ona olan hürmetinden saygısından ötürü hemen elini öpmüştür.
14. Karşısındaki Bey’in oğlu olduğunu anlayınca Kara Memiş’e ne oluyor?
Cevap: Sevincinden hemen orada bayılıveriyor.
15. Kara Memiş neye itiraz ediyor?
Cevap: Tuğrul Bey’in savaşa giderken onu gemide bırakma isteğine itiraz etmiştir. Bunu hakaret saymış ve cenk etmek istediğini söylemiştir.
16. Kara Memiş metinde, niçin gençleşmiş bir kaplana benzetiliyor?
Cevap: Çünkü vatan aşkı ve azmiyle yeniden güç kuvvet bulan Kara Memiş tıpkı bir kaplan gibi yırtıcı ve güçlüdür.
17. “Vatan, bayrağın dalgalandığı yer değil midir?” sözünden ne anlıyorsunuz? Bu sözü etkileyici buldunuz mu? Açıklayınız.
Cevap: Kesinlikle çok etkileyici buldum. Çünkü çok doğru bir söz. Bayağın dalgalandığı neresi varsa orası bir insanın vatanıdır. Bu yüzden bayrağımızın dalgalandığı her yeri savunmalı ona her yerde hak ettiği saygıyı göstermekten geri durmamalıyız.
7. ETKİNLİK
6. Sınıf Eksen Yayıncılık Türkçe Ders Kitabı Sayfa 16 Cevabı
Metnin konusunu ve ana fikrini belirlemek için aşağıdaki soruları cevaplayınız.
• Metinde yazar ne anlatıyor, neden söz ediyor?
Cevap: Metinde yazar vatana olan özlemi vatan sevgisini esir ve köle olmuş bir ihtiyar gemici üzerinden anlatmaktadır.
6. Sınıf Eksen Yayıncılık Türkçe Ders Kitabı Sayfa 17 Cevabı
• Sizce yazar bu metni hangi amaçla yazmış olabilir?
Cevap: İnsanlara vatansız bir tutsak esir olmanın ne kadar kötü olduğunu ve her ne yaşarsak yaşayalım yarına olan ümidimizi kaybetmememizi bir gün elbette güneşin bizler için de karanlıklarla dolu olsak da açacağını anlatmak için yazılmış olabilir.
• Yazarın bu metinde okuyucuya aktarmak istediği asıl fikir, vurguladığı ileti nedir?
Cevap: Vatan sevgisi, ümitsizliğe kapılmama, özgürlüğün önemi.
7. etkinliği yaptıktan sonra aşağıdaki bilgileri okuyunuz.
8. ETKİNLİK
Metnin içeriğine uygun bir başlık belirlemek için aşağıdaki soruları cevaplayınız.
• Sizce yazar, okuduğunuz metin için neden “Forsa” başlığını kullanmış olabilir?
Cevap: Çünkü Forsa kelimesi “Gemilerde kürek çeken mahkûm ya da tutsak erkek” anlamına gelmektedir. Bu da tutsaklık üzerinden insanların vatansız kalınca neler yaşayabileceklerini gösteren etkili bir örnektir.
Sizce bu başlık, metinde anlatılanlarla uyumlu, metne uygun mu? Açıklayınız.
Cevap: Kesinlikle uyumludur. Metinde anlatılan tutsağın hikayesi ile gemilerdeki kürek mahkumu forsalık arasında uyum ve benzerlik vardır.
• Metnin yazarı siz olsaydınız metin için hangi başlığı kullanırdınız?
Cevap: Vatan Aşığı Bir Tutsak
8. etkinliği yaptıktan sonra aşağıdaki bilgileri okuyunuz.
9. ETKİNLİK
A. Metindeki hikâye unsurlarını belirlemek için aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a. “‘Forsa’ adlı metin, bence bir olay yazısıdır; düşünce yazısı değildir.” diyen birinin bu düşüncesine katılıyor musunuz? Açıklayınız.
Cevap: Katılıyorum. Çünkü bu yazı esir edilmiş bir denizcinin yıllarca süren esaret günlerini başından geçen olayları aktaran bir yazıdır. Yazıyı okuyanlara düşen şey okuduklarından kendi yorumlarını ve derslerini çıkarmalarıdır.
b. “Forsa” adlı metinde anlatılan olay nedir?
Cevap: Bu yazı esir edilmiş bir denizcinin yıllarca süren esaret günleri sonunda umudunu yitirmemesi ve sonunda kendisi gibi denizci olan oğlu ve askerleri tarafından kurtarılması ve vatan aşkıyla yeniden savaşmasını anlatmaktadır.
c. “Forsa” adlı metinde anlatılan olay, yaşanması mümkün olan, gerçek hayatta yaşanabilecek bir olay mıdır? Açıklayınız.
Cevap: Evet gerçek hayatta yaşanması mümkün bir olaydır. Çünkü insanlar esir alınabilir köle edilebilir ve gün gelince özgürlüklerine kavuşabilirler.
ç. “Forsa” adlı metinde anlatılan olay yaşanmış bir olay olabilir mi? Açıklayınız.
Cevap: Yaşanması muhtemel bir olaydır. Çünkü o dönemde esir alma gemilerde kürek çekme cezasının uygulanması köle olarak satılma ve özgürlüğe kavuşma durumları görülmüştür.
d. “Forsa” adlı metinde kişilere yer verilmiş midir? Açıklayınız.
Cevap: Verilmiştir. Bir çok farklı kişi metinde karşımıza çıkmaktadır.
e. “Forsa” adlı metnin kişileri, kahramanları kimlerdir?
Cevap: Kara Memiş, Turgut Bey, Askerler, Kara Memiş’i tutsak edenler, Kara Memiş’in yanında çalıştığı sahibi, Kara Memiş’in kaldığı yıkık dökük bağın sahibi.
f. “Forsa” adlı metinde, olayın veya olayların yaşandığı yer ya da yerlerle ilgili bilgilere yer verilmiş midir? Açıklayınız.
Cevap: Verilmiştir. Özellikle Kara Memiş’in memleketi Edremit, Kara Memiş’in denizci iken zapt ettiği yerler, Kara Memiş’in oğlu Turgut’un anasını aldığı altı ay gece altı ay gündüz yaşanan yer ayrıntılarla aktarılmıştır.
g. “Forsa” adlı metinde, olayın veya olayların yaşandığı zamanla ilgili bilgilere yer verilmiş midir? Açıklayınız.
Cevap: Zamanla ilgili bilgiler net olmasa da bilinmeyen zaman ve geçmiş zamanın sıklıkla kullanıldığını söylemek mümkündür.
h. ” ‘Forsa’ adlı metin, okurlara haz vermek amacıyla yazılmış bir metindir.” diyen birinin bu düşüncesine katılıyor musunuz? Açıklayınız.
Cevap: Haz vermekten kasıt eğer okurun duygularına vatan ve millet sevgilerine hitap etmek ise kesinlikle doğrudur. Ancak mutluluktan çok insanın esaret ve vatan sevgisi üzerine bir kez daha düşünmesini sağlamaya yöneliktir denilebilir.
9. etkinliğin A bölümünü yaptıktan sonra aşağıdaki bilgileri okuyunuz.
C. Yukarıdaki bilgileri okuduktan sonra “Forsa” adlı metnin olay örgüsünü ortaya çıkarmak için metinde ana olaya bağlı olarak gerçekleşen bütün olayları belirleyiniz. Birbirleriyle sebep-sonuç ilişkisi içinde olanları gerçekleşme, oluş sırasına koyarak “Forsa” adlı metnin olay örgüsünü defterinize yazınız.
Giriş Bölümü:
Forsa’nın geçmişi hakkındaki bilginin verilmesi, Kahraman Kara Memiş’in ve esaretinin kürek cezasını çektiği günlerin ayrıntılı anlatılması
Gelişme Bölümü:
Kara Memiş’in serbest kalması sonrasında her gün gördüğü rüya ve bu rüyanın bir gün gerçekten gerçekleşmesi, Türk gemilerinin yaşadığı yere gelmesi, onu kurtarması, oğlu Turgut’u görmesi
Sonuç Bölümü:
Vatan için o yaşında ve haliyle bile savaşmak istemesi, vatan sevgisinin vurgulanması.
6. Sınıf Eksen Yayıncılık Türkçe Ders Kitabı Sayfa 18 Cevabı
Yukarıdaki bilgileri okuduktan sonra aşağıdaki soruları cevaplayınız.
a. “Forsa” adlı metin, 1. tekil kişi (ben) ağzından mı anlatılmaktadır? Açıklayınız.
Cevap: Hayır üçüncü tekil kişi ağzından anlatılmaktadır. Olayları yaşayan Kara Memiş değil yazarın dilinden aktarılmaktadır.
b. Metin, 3. tekil kişi (o) ağzından mı anlatılmaktadır? Açıklayınız.
Cevap: Metin anlatıcı yazar tarafından aktarıldığı için üçüncü tekil hakimdir.
c. Metindeki anlatıcı “kahraman, gözlemci, hâkim – ilahi” bakış açılarından hangisine sahiptir? Düşüncelerinizi gerekçeleriyle açıklayınız.
Cevap: Kara Memiş’in bütün psikolojisini hatta içinden ettiği duaları bile bilmesinden dolayı hakim bakış açısı vardır.
10. ETKİNLİK
6. Sınıf Eksen Yayıncılık Türkçe Ders Kitabı Sayfa 19 Cevabı
Yazma, Taslak Oluşturma
Defterlerinize, “Yazmaya Hazırlık” aşamasında verilen açıklamaları dikkate alarak “vatan özlemi” konulu bir hikâye yazınız. Metninizi yazarken şu yönergelere de uyunuz:
VATAN ÖZLEMİ
Vatanından ayrı düşeli yaklaşık yirmi yıl olmuştu. Savaş için ayrılmıştı vatanından. Oysa çarpışa çarpışa tutsak düşe düşe işte o ülkeden bu ülkeye derken en sonunda bugün yaşadığı Mısır zindanlarına gelmişti. Bir çok arkadaşı şehit düşmüştü yanı başında. O ise yılmamıştı hiç bir zaman. Çocuklarının özgür bir vatanda yaşamaları için kendi yaşamını sunmuştu düşmanın önüne. Evet şu an zor zamanlar yaşamaktaydı. Bir zindanda tutsaktı ama olsun çünkü milleti hala özgür topraklarda yaşamaktaydı ya bu onur bile ona yetiyordu. Derken bir gün esir değiş tokuşu olacağını bildirdiler. Kendisini unutmamışlardı. Sonunda değiş tokuş gerçekleşmiş ve vatanına gideceği gemiye binmişti. Vatanın dağlarını görmeye başladığı o an gözyaşlarına hakim olamadı. İner inmez hemen toprağı öptü. Sonra verdiği mücadelenin boşa olmadığını anlayarak köyüne doğru yola koyuldu.
6. Sınıf Eksen Yayıncılık Türkçe Ders Kitabı Sayfa 20 Cevabı
Taslağı Gözden Geçirme, Yeniden Düzenleme
Yazdığınız metni, aşağıdaki sorular üzerinden gözden geçiriniz, yeniden düzenleyiniz.
• Bu yazı bir hikâye mi?
Cevap: Evet bir hikaye.
• Bu yazının zaman, mekân, şahıs ve olay unsurları var mı?
Cevap: Var. Zaman geçmiş zaman, kahraman bir asker, mekan ise Mısır ve askerin vatanı.
• Bu yazı, oluşturulan taslağa bağlı kalınarak yazılmış bir yazı mı?
Cevap: Evet. Çünkü taslakta yapılan plana göre yazılmıştır. Konu da kahramanlar da planda yazdığı şekilde oluşturulmuştur.
• Bu yazıyı yazarken yazım kılavuzundan yararlandım mı?
Cevap: Evet, yararlandım.
• Bu yazıda, “Forsa” adlı metinden öğrendiğim kelimelere de yer verdim mi?
Cevap: Evet, şehit/ esaret/ asker/ gemi/ özgürlük/ vatan kelimeleri kullanılmıştır.
• Yazının başlığı ile içeriği uyumlu mu?
Cevap: Evet uyumludur.
• Bu yazıyı daha iyi nasıl yazabilirim?
Cevap: Daha çok okuyarak daha çok yazarak bilgi ve becerilerimi daha da geliştirerek daha iyi yazabilirim.
• Bu yazı anlaşılır mı?
Cevap: Evet anlaşılır. Çünkü ifadeler açık dil sade ve yalındır.
• Bu yazıda, konuyla ilgili olarak daha Farklı nelere yer verilebilir?
Cevap: Kahramanlar zenginleştirilebilir. Mekanlar fazlalaştırılabilir.
11. ETKİNLİK
Türkçe dersi ile ilgili duygu ve düşüncelerinizi aşağıya yazınız. Ardından kitabınızın sonunda yer alan “Ekler” bölümündeki “Türkçe Dersi Tutum Ölçeği”ni doldurunuz ve doldurduğunuz Formu öğretmeninize gösteriniz.
Cevap: Bu formu kendi beğeni ve düşüncelerinize göre doldurmanız ve öğretmeninize vermeniz gerekmektedir.