3. Ünite Ölçme ve Değerlendirme
A. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” harfini yazınız.
1. (D) Bağımlılık, insanı sosyal hayattan uzaklaştırır.
2. (D) Alkollü içki içmek, kişinin bedenine ve ruhuna zarar verir.
3. (Y) Zararlı alışkanlıklara başlamada arkadaş seçimi önemli değildir.
4. (D) Tebbet suresinde Ebu Leheb ve karısından bahsedilmektedir.
5. (Y) Hz. İsa, Hz. Yahya’nın babasıdır.
(bağımlılık, helal, mekruh, haram, zarar, kul hakkı)
B. Yukarıda verilen ifadelerden uygun olanlarıyla cümleleri tamamlayınız.
1. Helal, yapılması veya söylenmesi Yüce Allah tarafından serbest bırakılan şeylerdir.
2. Alışkanlıklara karşı kontrolün kaybedilmesi durumuna bağımlılık denir.
3. Yapılması dinen hoş görülmeyen şeylere mekruh denir.
4. Haram, Allah’ın (c.c.) kesin olarak yasakladığı söz ve davranışlardır.
5. Toplumda birlikte yaşayan insanların birbirleri üzerindeki haklarına kul hakkı denir.
C. Aşağıdaki soruları dikkatle okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Günümüz dünyasını tehdit eden zararlı alışkanlıklardan başlıcaları sigara kullanmak, alkollü içki içmek, kumar oynamak ve uyuşturucu madde kullanımıdır. Modern bilim, kötü alışkanlıkların insan sağlığına çok büyük zararları olduğunu ortaya koymuştur. İslam dini de kişinin kendisine veya topluma zararı olan bütün bu alışkanlıkları yasaklamış ve insanları bu davranışlardan uzak durması konusunda uyarmıştır. Bu parçada zararlı alışkanlıkların aşağıdaki özelliklerinden hangisine değinilmemiştir?
A) Haram oluşuna B) Bireysel zararlarına
C) Bağımlılık yapmasına D) Toplumsal zararlarına
Cevap: C
2. “Ey iman edenler! İçki, kumar, dikili taşlar, fal okları şeytan işi iğrenç şeylerden ibarettir. Bunlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz. Şüphesiz şeytan, içki ve kumar yoluyla aranıza düşmanlık ve kin sokmak, sizi Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık vazgeçtiniz değil mi?” (Maide suresi, 90-91. ayetler.)
Bu ayetlerden hareketle zararlı alışkanlıklarla ilgili,
I. Bağımlılığa sebep olur.
II. Allah (c.c.) tarafından yasaklanmıştır.
III. Bireysel ve toplumsal zararları vardır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) I, II ve III
Cevap: B
3. “Orada Zekeriya Rabb’ine dua edip dedi ki: Rabb’im! Bana tarafından temiz bir nesil ihsan eyle! Kuşkusuz sen duayı işitmektesin. O mabette durmuş namaz kılarken melekler ona şöyle seslendiler: Allah’ın bir kelimesini (Hz. İsa’yı) tasdik edici, efendi, iffetli ve salih kullardan bir peygamber olarak Yahya’yı Allah sana müjdeliyor. Zekeriya ise şöyle dedi: Rabb’im! Bana ihtiyarlık gelip çattığı, üstelik karım da kısır olduğu hâlde benim nasıl oğlum olabilir? (Allah) buyurdu ki: İşte böyle, Allah dilediğini yapar. Rabb’im, dedi, bana bir alamet göster. (Allah) şöyle buyurdu: Senin için alamet insanlara üç gün ancak işaretle konuşmandır. Rabb’ini çok an, sabah akşam tesbih et.” (Âl-i İmrân suresi, 38-41. ayetler.)
Bu ayetlerden hareketle Hz. Yahya hakkında,
I. Hz. Zekeriya’nın oğludur.
II. Güzel ahlak sahibi biridir.
III. Hz. Isa ile akrabadır.
IV. Genç yaşta şehit edilmiştir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I, II ve IV
Cevap: C
4. Aşağıdakilerden hangisi kötü alışkanlıkların toplumsal zararları arasında yer almaz?
A) İradeyi zayıflatır. B) Sosyal ilişkileri bozar.
C) Ülke ekonomisine zarar verir. D) Aile içindeki ilişkileri zedeler.
Cevap: C
5. Tebbet suresi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
A) Kur’an-ı Kerim’in 11. suresi olarak Medine’de indirilmiştir.
B) Zararlı alışkanlıkların yasaklanma sebepleri anlatılmıştır.
C) “Beled suresi” olarak da adlandırılmıştır.
D) Ebu Leheb ile eşinin ahiretteki durumu hakkında bilgi verilmiştir.
Cevap: B
D. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1- Zararlı alışkanlıklar ve kul hakkı arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.
Cevap: Zararlı alışkanlıklar, bireyin ve toplumun sağlığına zarar verdiği gibi, kişinin ahlaki sorumluluğunu yerine getirmemesine ve dolayısıyla kul hakkına zarar vermesine neden olabilir. Örneğin, bir kişinin alkol bağımlılığı, ailesine karşı sorumluluklarını yerine getirememesine ve onlara fiziksel veya duygusal zarar vermesine yol açabilir. Bu durumda, hem bireysel hem de toplumsal düzeyde zararlar söz konusu olur.
2- Zararlı alışkanlıklara başlama sebepleri nelerdir? Yazınız.
Cevap: Zararlı alışkanlıklara başlama sebepleri çok çeşitli olabilir. Bunlar arasında merak, stresle başa çıkma ihtiyacı, arkadaş çevresinin etkisi, reklamların etkisi, boş zamanları doldurma amacı gibi faktörler yer alabilir.
3- Sigara kullanmanın bireye ve topluma verdiği zararlar nelerdir? Açıklayınız.
Cevap: Sigara kullanmanın bireye ve topluma verdiği zararlar çok büyüktür. Bireysel olarak sigara, sağlık sorunlarına yol açar ve özellikle akciğer kanseri, kalp hastalıkları gibi ciddi hastalıklara neden olabilir. Toplumsal olarak ise sigara içenlerin pasif içicileri de olumsuz etkilediği düşünülür ve toplum sağlığını tehdit eder.
4- Hz. Yahya’nın hayatı hakkında neler biliyorsunuz? Anlatınız.
Cevap: Hz. Yahya, İslam inancına göre Hz. Zekeriya’nın oğlu ve bir peygamberdir. Hz. İsa’dan önce yaşamıştır. Kutsal Kitap’ta da adı geçer ve Tevrat’ta Yuhanna olarak bilinir. İslam geleneğine göre iffetli bir yaşam sürmüş ve peygamberlik görevini yerine getirmiştir.
5- Tebbet suresinin anlamı nedir? Yazınız.
Cevap: Tebbet suresi, Ebu Leheb ve karısı hakkında inmiş bir suredir. Bu surede Ebu Leheb’in inkarı ve Hz. Muhammed’e düşmanlık etmesi anlatılır. Sure, onların ahiretteki korkunç sonunu bildiren bir uyarı içerir.