5. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları
A. Aşağıdaki cümleleri okuyarak doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.
1. (D) Bir kaynaktan çıkan ışık ışını, doğrusal olarak yayılır.
2. (Y) Işık, saydam olmayan kıvrımlı bir hortumun bir ucundan diğer ucuna kıvrımlardan geçerek ilerler.
3. (Y) Işığın yayılması için maddesel ortama ihtiyaç vardır.
4. (D) Işık, düzgün bir yüzeye çarparsa düzgün; pürüzlü bir yüzeye çarparsa dağınık yansır.
5. (D) Cisimlerin renklerinin ve şekillerinin daha iyi görülmesi için dağınık yansıma gereklidir.
6. (D) Gelen ışın, yansıyan ışın ve yüzeyin normali aynı düzlemdedir.
7. (Y) Bir cismin ışığı geçirme miktarı, sadece kalınlığına bağlıdır.
8. (D) Saf su, saydam bir maddedir.
9. (D) Cisimlerin gölgelerinin şekli, cisimle benzerdir.
10. (D) Bir cisim, ışık kaynağına yaklaştıkça gölgesi büyür.
B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere, kutucuklarda verilen sözcüklerden uygun olanı yazınız.
1. Işık kaynağından çıkan ışık ışınları doğrusal olarak yayılır.
2. Işığı kısmen geçiren maddelere eşit madde denir.
3. Tahta kapı yarı saydam maddelere örnektir.
4. Dalgalı suda bulanık görüntü oluşumu dağınık yansıma sonucu meydana gelir.
5. Cisimlerin parlak görünmesinin nedeni, ışığın düzgün yansımasıdır.
6. Yansıtıcı yüzeye çarpan ışığın yüzeye gelme açısı, yansıma açısına eşit tir/tür.
7. Tam gölgenin oluşması için ışık kaynağı ile perde arasında saydam olmayan cisim olması gerekir.
8. Işık kaynağı ile cisim arasındaki uzaklık artarsa cismin gölgesi daha küçük olur.
9. Işık kaynağını cisme yaklaştırırsak gölgenin boyu büyür.
C. Aşağıda verilen soruların karşısına, sorunun cevabını içeren görseldeki numarayı yazınız.
1. Saydam maddeler hangileridir? (2,5,9)
2. Saydam olmayan maddeler hangileridir? (1,4,6,8)
3. Yarı saydam maddeler hangileridir? (3,7)
4. Işığı düzgün yansıtan maddeler hangileridir? (1,4)
5. Işığı sadece dağınık olarak yansıtan maddeler hangileridir? (6, 8)
Ç. Aşağıda verilen çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Aşağıdakilerin hangisinde mumdan çıkan ışınların gösterimi tam ve doğru verilmiştir?
Cevap: B
2. Aşağıdaki cisimlerden hangisi saydam olmayan cisimlere örnek olarak verilebilir?
A) Elmas B) Cam C) Karton D) Su
Cevap: C
3. Işık kaynağının önüne yerleştirilen cismin gölgesi, ekran üzerinde oluşmaktadır. Cismin ekran üzerindeki gölgesi aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: A
4. Işık kaynağının önüne yerleştirilen cismin gölgesi, ekran üzerinde oluşmaktadır. Verilen düzenekte cismin tam gölgesi, 1. ekran üzerindeki gibi oluşmuştur. Cismin görüntüsünün 2. ekrandaki gibi oluşması için aşağıda verilen değişikliklerden hangisi yapılmalıdır?
A) Işık kaynağı cisme yaklaştırılmalı.
B) Cisim, ekrana yaklaştırılmalı.
C) Cisim kaynağa yaklaştırılırken ekran uzaklaştırılmalı.
D) Ekran, cisimden uzaklaştırılmalı.
Cevap: B
5. Bir öğrenci görseldeki gibi sokak lambasının önünden 1,2, 3 konumlarından geçiyor. Öğrencinin gölgesindeki değişim aşağıdakilerden hangisidir?
A) Önce büyür, sonra küçülür. B) Sürekli küçülür.
C) Sürekli büyür. D) Önce küçülür, sonra büyür.
Cevap: D
6. Yansıtıcı yüzeylere gelen ışın belli kurallara göre yansır. Işık kaynağından bir yüzeye ulaşan ışına, gelen ışın denir. Bu yüzeyden, geldiği ortama geri dönen ışına ise yansıyan ışın denir. Gelen ışının düştüğü yüzeye dik olarak çizilen çizgi, yüzeyin normali olarak adlandırılır. Yüzeyin normali ile gelen ışın arasındaki açıya gelme açısı, yüzeyin normali ile yansıyan ışın arasındaki açıya ise yansıma açısı denir. Gelme açısı, yansıma açısına her zaman eşittir. Yukarıda, bir düzlem ayna üzerinde dört farklı ışık ışınının yansıması çizilmiştir. Buna göre verilen çizimlerden hangilerinin gelme açıları birbirine eşittir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) I ve IV
Cevap: B
7. Bir arkadaşınız “Yanından geçtim, beni görmedin.” diyor. Aşağıdaki cevaplardan hangisi inandırıcı olmaz?
A) Başka tarafa bakıyordum.
B) Ortam karanlıktı.
C) O sırada gözlerim kapalıydı.
D) Ortam aydınlık olmasına rağmen senden gözüme ışık gelmedi.
Cevap: D
8. Madde ile karşılaşan ışık konusunda tartışan öğrencilerin yorumları aşağıdadır.
I. Her durumda ışık, ortamdan geçer.
II. Sadece yansıtıcı yüzeylerden geçer.
III. Saydam ortamdan geçer.
Bu yorumlardan hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) I, II ve III
Cevap: B
9. Yukarıda K, L, M ortamlarına aynı ışık kaynağından ışık ışınları gönderilmektedir. Buna göre K, L, M ortamları hakkında yapılan sınıflandırma aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir?
Cevap: C
10. Yukarıdaki şekilde levha üzerine düşürülen tam gölge için aşağıdaki yorumlardan hangisi yanlıştır?
A) Saydam olmayan cisim 1 yönünde hareket ettirilirse tam gölge büyür.
B) Işık kaynağı 2 yönünde hareket ettirilirse tam gölge büyür.
C) Levha 2 yönünde hareket ettirilirse tam gölge küçülür.
D) Saydam olmayan cisim 2 yönünde hareket ettirilirse tam gölge küçülür.
Cevap: C
EĞLENEREK ÖĞRENELİM
Aşağıda verilen çocukları, gölgeleri ile eşleştiriniz.
1- ç 2- d 3- b 4- a 5- e