ROBOTLARIN EFENDİSİ CEZERİ
HAZIRLIK ÇALIŞMALARI
1. Robot deyince aklınıza ne geliyor?
Cevap: Robot deyince akla metal vücutlu insansı makineler veya mutfak robotu geliyor.
2. Hangi Türk bilim insanlarını biliyorsunuz?
Cevap: Özlem Türeci, 20 yıldan fazla bir süredir kanser araştırmaları yapıyor. 2005 yılı Hacettepe Üniversitesi Bilim Ödülü’ne sahip olan Söylemezoğlu’nun 150’nin üzerinde makale ve araştırması bulunmaktadır.
1. ETKİNLİK
4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Meb Yayınları Sayfa 119 Cevabı
Kelimelerin anlamlarını tahmin edip tahminlerinizin doğruluğunu sözlükten kontrol ediniz. Kelimelerle birer cümle kurunuz. Kelimeleri sözlük defterinize ekleyiniz.
tablet
Anlamı: Sadece tek parça bir yapıt olarak dizayn edilmiş; içerisinde hem bataryası hem de ekranıyla ilgili devrelerin bulunduğu bilgisayar çeşidi
Cümlem: Ders ile videoları tabletimden izliyorum.
mekanik
Anlamı: Makine ile yapılan
Cümlem: Saatin mekanik parçalarını büyük bir titizlikle temizleyip yerine taktı.
istifade
Anlamı: Yararlanma
Cümlem: yolculuklarımızda devletimizin yaptırdığı yollardan istifade ediyoruz.
piston
Anlamı: Bazı araçlarda, motorlarda bir silindir içinde düzenli hareket eden daha küçük çaplı silindir, itenek
Cümlem: Motorun pistonlarının temiz kalması için kullandığımız yakıta dikkat etmemiz gerekir.
2. ETKİNLİK
Soruları metne göre cevaplayınız.
1. Cezeri kimdir?
Cevap: 800 küsur yıl önce yaşamış bir Müslüman bilim adamıdır.
2. Cezeri, elektriğin olmadığı dönemde icatlarını nelerin gücünden faydalanarak yapmıştır?
Cevap: Keskin zekâsı ile suyun, rüzgârın ve hayvanların gücünden de istifade ederek yapmıştır.
3. Sultan, Cezeri’nin icatlarını görünce ondan ne yapmasını istemiştir?
Cevap: İcatlarını yazmasını ve kitap haline getirmesini istemiştir.
4. Cezeri’nin icat ettiği su kaldırma makinesi nasıl çalışıyor?
Cevap: Bir at ya da eşek, dişlileri döndürüyor, dişlilerin hareket ettirdiği kovalar sırayla suya girip çıkıyordu. Dolan kovalar yukarı çıktığında içindeki suyu boşaltıp tekrar aşağı iniyordu
3. ETKİNLİK
4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Meb Yayınları Sayfa 120 Cevabı
Metinle ilgili iki soru yazıp cevaplayınız.
Soru: Cezeri nerede başmühendis olarak çalışmıştır?
Cevap: Artuklu Devleti’nin sarayında başmühendis olarak çalışmıştır.
Soru: Cezeri’nin namaz saati nasıl çalışıyordu?
Cevap: İçi suyla dolan kâse tamamen dolduğunda kendisine bağlı olan ipi çekiyordu. İp her çekildiğinde ufak toplar ejderhanın ağzına düşüyor ve sistem çalışmaya başlıyordu.
4. ETKİNLİK
Metnin konusunu ve ana fikrini belirleyiniz.
Konu: Cezeri’nin bilime katkıları.
Ana fikir: Cezeri, insanlığa bir çok katkı sağlamış, Müslüman bir bilim insanıdır.
5. ETKİNLİK
Metni koyu yazılı kelimeleri dikkate alarak tekrar okuyunuz. Bu kelimeler, anlatılanların daha iyi anlaşılmasını sağlamış mı? Açıklayınız. Bu ifadelerden ikisini birer cümlede kullanınız.
Evet, sağlamıştır. Bu kelimeler metnin daha vurgulu okunmasını sağlamıştır.
Kendisi, aynı zamanda öğretmen anne ve babanın biricik çocukları oluyor.
Yaz mevsimini seviyorum. Çünkü, yazın tatil yapabiliyorum.
6. ETKİNLİK
4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Meb Yayınları Sayfa 121 Cevabı
Metinden terim anlamlı kelimeler bularak cümle içinde kullanınız. Örnek: tablet
Robot: İcat ettikleri robot şarkı bile söylüyor.
Başmühendis: Cezeri, Artuklu Devleti Sarayında başmühendis olarak çalışmıştır.
Sultan: Sultanın emri üzeri kafasını uçurdular.
a. Kesme işaretinin ( ’ ) kullanım alanlarını örnekleriyle eşleştiriniz.
(1) Özel adlara getirilen ekleri ayırmak için konur.
(2) Kısaltmalara gelen ekleri ayırmak için konur.
(3) Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur.
(3) 29 Ekim 1923’te, 2’nci kat
(1) Cezeri’yi tüm dünya tanıdı.
(2) TBMM’nin, TDK’nin, km’lik
b. Siz de kesme işaretinin kullanım alanlarını gösteren cümleler yazınız.
- Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs’ta Samsun’a çıkmıştır.
- Bugün İstanbul’a gideceklermiş.
- Sinemaya Ahmet’te gelecekmiş.
7. ETKİNLİK
4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Meb Yayınları Sayfa 122 Cevabı
Yazılı bilgi kaynaklarını (dergi, kitap, broşür, gazete vb.) doğruluk, güvenirlik, tarafsızlık, güncellik ve kapsam gibi içerik ölçütlerine göre değerlendirebiliriz. Buna göre Cezeri hakkında araştırma yaparken faydalandığınız kaynağın güvenilirliğini aşağıdaki sorular ışığında değerlendiriniz.
1. Cezeri hakkında araştırma yaparken hangi yazılı kaynaklara başvurdunuz?
Cevap: Araştırma yaparken ders kitaplarına başvurdum.
2. Bulduğunuz bilgileri arkadaşlarınızın bulduklarıyla karşılaştırınız. Bulduğunuz bilgiler aynı mı?
Cevap: Bilgilerimiz birbirine çok benziyor.
3. Faydalandığınız kaynakta kullanılan kaynaklar listesi var mı? Yani yazar, hangi bilgiyi nerden aldığını belirtmiş mi?
Cevap: Kaynakta kaynaklar listesi bulunmuyor.
4. Faydalandığınız kaynak güncel mi?
Cevap: Kullandığım kaynak günceldir.
5. Faydalandığınız kaynak sizin yaş düzeyinize uygun mu?
Cevap: Faydalandığım kaynak yaş düzeyime uygun değil. Ancak bu kaynakta işime yarayan bilgileri ayıkladım.
8. ETKİNLİK
4. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Meb Yayınları Sayfa 123 Cevabı
Cezeri hakkında yaptığınız araştırmayı arkadaşlarınıza sununuz.
Ünlü İslam alimi Cezeri’nin doğum ve ölüm tarihi hakkında kesin bir bilgi bulunmamaktadır. 12. asırda Diyarbakır’da yaşamıştır. Artuklu Sultanı’nın daveti üzerine Artuklulara hizmet etmiştir. Cezeri, bilim ve teknoloji tarihinde yaptığı olağanüstü buluşlarla ve robotlarla anılmaktadır. Bu alanda ortaya koymuş olduğu “Makine Yapımında Yararlı Bilgiler ve Uygulamalar” adlı eseri bu alanda ortaya konulmuş en ünlü kitaplarından biridir.Cezeri, hayatında su saatleri, mumlu saatler, ibrik, eğlence amaçlı kullanılan robotlar, abdest almak için kullanılan robotlar, fıskiye, kendinden ses çıkaran araçlar, kilit, açıölçer gibi yüzlerce icadı insanlığa hediye etmiştir. Bu araçlar hava, boşluk ve denge prensiplerine göre çalışmaktadır. Cezeri’nin yaptığı icatlar arasında, fil su saati en ünlü icatlarından birisidir.
9. ETKİNLİK
Şiiri kendi yazı stilinize göre yazınız.
Cevap: Bu etkinliği kendiniz yapmalısınız.