İki basamaklı veya üç basamaklı sayılar ile çıkarma işlemi gerçekleştirebiliriz. Rakamlar kaç basamaklı olursa olsun iki farklı şekilde çıkarma işlemi yapılır. Bunlardan biri onluk bozma gerektirir diğeri ise onluk bozma gerektirmez. Her birinin farklı özellikleri vardır ve bu özelliklere bakarak şimdi problem çözümü yapalım.
Doğal Sayılarla Çıkarma İşlemi
Eğer kurallara uygun şekilde işlem yaparsak doğal sayılarla çıkarma işlemini kolayca tamamlayabiliriz. İki farklı şekilde çıkarma işlemi olduğu için şimdi sırasıyla bunları ele alalım ve nasıl yapıldığını inceleyelim.
Onluk Bozmayı Gerektirmeyen Çıkarma İşlemleri
Çıkarma işlemi yaparken büyük sayıdan küçük sayıyı çıkarırız. Bu işlem yapılırken öncelikle birler basamağındaki rakam farkını buluruz. Daha sonra onlar basamağındaki rakam farkını buluruz. Son olarak ise yüzler basamağındaki rakam farkını bularak aşağı kısma cevabı yazarız. Genelde bunu yaparken onluk bozmayı gerektirmeyen çıkarma işlemleri çok daha kolay gerçekleşir. Şimdi bir örnek yapalım ve konuyu anlamaya çalışalım.
Örnek: 346 - 213 = 133
Şimdi yukarıdaki çıkarma işlemini nasıl yaptık sırasıyla ele alalım.
Birler basamağı: Yukarıdaki sayıda birler basamağı 6 olan sayıdan birler basamağı 3 olan sayı çıkardık ve 3 sonucunu bulduk. Yani alt kısma ilk olarak 3 sayısını yazacağız.
Onlar basamağı: Bu defa onlar basamağında bulunan 4 rakamından yine onlar basamağında yer alan 1 rakamını çıkarıyoruz. Böylece aşağı onlar basamağına 3 rakamını yazıyoruz.
Yüzler basamağı: Şimdi de ilk sayıdaki yüzler basamağındaki 3 rakamından ikinci sayıdaki Yüzler basamağında bulunan 2 sayısını çıkarıyoruz. Böylece sonuç olarak 1 rakamını aşağı yazıyoruz.
İşlemi sona erdiğinde sonuç olarak 133 rakamına buluyoruz. Yani 346 sayısından 213 sayısını çıkardığınız zaman elimizde 133 sayısı kalıyor.
Onluk Bozmayı Gerektiren Çıkarma İşlemleri
Çıkarma işlemi yapılırken büyük sayıdan küçük sayı çıkmaz. Yani mesela 5 sayısından 8 sayısını çıkaramayız. Doğal sayılarla çıkarma işlemi yaparken bu konuda onluk bozmayı gerektiren işlemi uygulayacağız. Bu doğrultuda bir önceki basamaktan onluk ve yüzlük alınır. Şimdi bu konuda bir örnek yapalım ve nasıl işlem yapıldığını anlamaya çalışalım.
Örnek:342 - 176 = 166
Şimdi sırasıyla yukarıdaki doğal sayılarla çıkarma işlemini nasıl yaptık inceleyeceğiz ve öğreneceğiz.
Birler basamağı: Gördüğümüz gibi birler basamağında 2 sayısından 6 sayısı çıkmaz. O yüzden onlar basamağındaki komşudan bir 10'luk alıyoruz. Böylece 2 sayısı 12 sayısı oluyor. Daha sonra 12 sayısından 6 sayısını çıkararak aşağı 6 sayısının yazıyoruz.
Onlar basamağı: Onlar basamağında 4 rakamı vardır ancak birler basamağında 1 onluk verdiğimiz için burada üç kaldı. Aynı şekilde burada 3 rakamından 7 rakamı çıkmaz. O zaman bu defa yüzler basamağından bir rakam alıyoruz ve böylece 13 rakamını elde ediyoruz. Daha sonra 13 rakamından 7 rakamını çıkardığınız zaman 6 kalıyor ve 6 rakamını aşağı yazıyoruz.
Yüzler basamağı: Yüzler basamağında 3 rakamı vardı ancak onlar basamağında 1 rakam verdiğimiz için burada 2 rakamı kaldı. Daha sonra 2 rakamından aşağıdaki bir rakamını çıkardığımız zaman geriye 1 kalıyor. Böylece alt kısmı 1 rakamını yazarak işlemi tamamlarız.
Bu işlemin sonucunda 342 sayısında 176 sayısının çıkardığımız zaman geriye 166 sayısı kalmaktadır.
Siz de hem onluk bozmayı gerektirmeyen hem de onluk bozmayı gerektiren doğal sayılarla çıkarma işlemlerini, farklı sayılar üzerinden gerçekleştirerek pratik yapabilirsiniz.
Örnek,
Uçurtma şenliğine gelen 237 kişiden 113’ünün uçurtması yoktur. Uçurtma
getirmeyen kişilere şenlik ekibince kâğıt uçurtmalar dağıtılmıştır. Şenliğe kaç
kişinin uçurtmasıyla geldiğini bulalım.
Şenliğe uçurtması ile gelen kişi sayısını bulmak için çıkarma işlemi
yapmalıyız. 237 – 113 işlemini taban bloklarıyla modelleyerek yapalım.
237 eksilen
113 çıkan
124 fark