Daha 23 Nisan 1920’de TBMM’yi açarken Mustafa Kemal Atatürk’ün aklındaki yönetim biçimi ulusal egemenliğe dayanan cumhuriyetti. 28 Ekim 1923 tarihinde bir akşam yemeği sırasında bu düşüncelerini arkadaşlarına açan Atatürk’e göre Türk ulusu kendi kendini yönetmeli ve bir padişahlık rejimi asla var olmamalıydı. “Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz” diyen Atatürk’ün bu düşünceleri arkadaşları tarafından sevinç ve coşkuyla karşılandı. Bu yemeğin akabininde Atatürk ile İsmet Paşa birlikte “Türkiye Devleti’nin yönetim biçimi cumhuriyettir” şeklinde bir yasa tasarısı hazırladı. Daha sonra bu yasa tasarısı anayasanın ilk maddesinde yerini aldı.
29 Ekim 1923 tarihinde TBMM’de okunan bu yasa tasarısı “Yaşasın cumhuriyet!” nidalarıyla onaylandı. Daha sonra yüz elli sekiz üye Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin başkanını seçmek için oy kullandı ve oyların tümünü alan Mustafa Kemal Paşa Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk cumhurbaşkanı olmuştu.
Tüm yaşamını ulusu için harcayan bu büyük insan ölene kadar cumhurbaşkanlığı görevine devam etti. Mustafa Kemal Atatürk ulusunu sadece yok olmaktan kurtarmamış, aynı zamanda yaptığı inkılaplarla onu çağdaş uygarlıklar düzeyine taşımaya çalışmıştır. Eğitim ve öğretim birliğinin sağlanması, şapka devrimi, harf devrimi, halifeliğin kaldırılması bunlara örnektir.
Cumhuriyetin ilanının akabininde büyük bir kalkınma dönemi başlamış ve yeni yollar, köprüler, barajlar, hastaneler, okullar, fabrikalar yapılmıştır. Yeni şehirler kurulmuş ve savaşta harap olan şehirler yeniden inşa edilmiştir. Yenilikler, yaşamın her anında kendini belli etmiştir.
Bu mutlu sona ulaşmak için pek çok şehitler verilmiş, içerde ve dışarda pek çok zorluklar çekilmişti. Hepsinin sonunda ise cumhuriyet kurulmuştu. Bu nedenledir ki her sene 29 Ekim günü Cumhuriyet Bayramı olarak coşku ve neşe içinde kutlanır. Bize emanet edilen cumhuriyeti koruyacağımıza ve yaşatacağımıza söz verdiğimiz bu günde Atatürk’ü ve bu yolda canını veren şehitlerimizi saygıyla anıyoruz.
29 Ekim Şiirleri :
Cumhuriyet
Canımdan çok severim
Mutluluğumsun benim
Işığısın ülkemin
Cumhuriyet çok yaşa.
Seninle hür yaşarız
Her güçlüğü aşarız
Ufuklara koşarız
Cumhuriyet çok yaşa.
Barışı ilke seçtin
Milletle bütünleştin
Kalbimize yerleştin
Cumhuriyet çok yaşa.
Allah’a duam niye?
İyi ki varsın diye..
Atamızdan hediye
Cumhuriyet çok yaşa.
Cemal Gören
29 Ekim
EY TÜRK GENÇLİĞİ
Yaşanmıştı önünde altı asır zorluk,
Yıkıldı bir kavak gibi büyük imparatorluk.
Yankılandı her tarafında vatanın
İşitince sevindi Türkler varlığını “Ata”nın.
Bağırdı kadın, erkek; savaşımız var, savaşımız!
“İndirilemez ay-yıldızlı bayrağımız”,
Herkes çareler aradı kendi yolunda
Tek bir çözüm vardı; savaşmak vatan uğruna!
Döndü bulutlar yurtta yağmura,
Can verdi yıkılan kavağım vatan yolunda
Kökü sağlamdı, dallarında yaprak,
Kavağın canlanması, çınlattı; Batı’ya kulak!
Çektiler Mehmetçikler kılıçları kınından
Kahramanca çarpıştılar, Kurtuluş Savaşı’nda
Artık geri dönülmez bir parola;
İstiklâl, cumhuriyet ve hürriyet yolunda!
Köküdür kavağımın cumhuriyet,
Dallarında istiklâl ve hürriyet.
Artık hiç eksik olmaz kavağımda;
Türk genci var oldukça yurdumda!
Güvenmiştir Atatürk Türk gencine;
Yücelt, koru, sahip çık vatanına diye
Asla terk etme cumhuriyeti;
Türk genci korumalı hürriyetini!
Atasını seven gençler
Filizlenmeli yurdumda
İhtilal çıktığı anda,
Koş, hiç düşünmeden vatan yoluna!
Türk genci şehitlerini anmalı
Gazilerine yardımda bulunmalı
Tarihi hatırlamalı, bundan ders çıkarıp,
Türk istiklâl ve cumhuriyetini sonsuza dek hatırlamalı!
Canan AYHAN
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı
29 EKİM 1923`de başlattın
Armağan ettin bize.
29 EKİM 1923`de
Yepyeni yaşam verdin bize.
Atatürküm 29 EKİM 1923`de
Hayata başladık seninle,
29 EKİM 1923`de
Cumhuriyeti ilan ettin bize.