II. Mahmut Dönemi, Osmanlı Devleti’nde en önemli dönem olarak bilinmektedir. Çünkü tam anlamıyla modern inkılapların yapıldığı ve radikal kararların alındığı bir dönemdir. Bu dönem 1808 yılında başlamış ve 1839 yılında son bulmuştur. Otuz sene boyunca askeri, siyasi, sosyal, ticari, içtimai birçok alanda çeşitli yenilikler yapılmıştır.
II. Mahmut döneminde yapılan yenilikler şu şekildedir:
- 1826’da ilk kez Avrupa’ya öğrenciler gönderildi.
- 1827’de Tıbbiye, 1834’te Harbiye gibi önemli yüksekokullar açıldı.
- İlköğretim mecburi hâle getirildi.
- Medreselerin dışında rüştiye mektepleri açıldı.
- Medreselerin dışındaki tüm okullar Nafıa Nezareti’ne bağlandı.
- 1831’de ilk nüfus sayımı yapıldı.
- 1831’de Takvim-i Vekayi adıyla ilk resmî gazete çıkarıldı.
- Yurt dışına çıkışlarda pasaport uygulamasına başlandı.
- Sağlık alanında ilk defa karantina uygulaması başlatıldı.
- 1834’te ilk posta teşkilatı kuruldu.
- Hükûmet teşkilatında değişiklikler yapılarak, divan sistemi yerine bugünkü bakanlıkların yetkilerine benzer bakanlıklar (Nazırlıklar) kuruldu.
- Memurların kılık kıyafetlerinde düzenleme yapıldı.
- Memurlar için ceza kanunu hazırlandı.
- İlk defa bir padişah Avrupa’daki hükümdarlar gibi doğum günlerini kutlamaya, resimlerini devlet dairelerine astırmaya, elçiliklerdeki davetlere gitmeye başladı.
- Polis teşkilatının temelleri atıldı.
- Müsadere usulü kaldırıldı.
- Halk arasında din bakımından bir fark gözetilmediği ifade edildi.
- Ay yıldızlı bayrağın kabulü de II. Mahmut Dönemi’nde gerçekleşti.
II. Mahmut’un yaptığı değişiklikler arasında Mustafa Kemal Atatürk’ün yaptığı inkılaplar arasında büyük benzerlikler bulunmaktadır. Bu nedenle cumhuriyetin ilk yılları ile bu dönem sıkça kıyas edilmektedir.