4. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Cevapları
A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcüğü yazınız.
1. İnsanlık tarihinin olağanüstü olaylarından biri olan miraç gecesine ait mucizenin aşamalarını anlatan ve miraciye adı verilen manzumeler daha çok İran ve Türk edebiyatında önemli yer tutmuştur mevlit ise İslam edebiyatı ve sanatında Hz. Peygamber’in (s.a.v.) doğum yıl dönümünde yapılan merasimlere isim olmasının yanı sıra bu törenlerde okunmak üzere yazılmış eserlerin de ortak adıdır. Hz. Peygamber’in (s.a.v.) isim ve sıfatlarının, örnek ahlâkının, üstün özelliklerinin, mucizelerinin konu alınıp ondan şefaat dileklerinin dile getirildiği manzumeler olan naat ise Türk edebiyatında ve musikisinde önemli bir yer tutmaktadır.
B) Aşağıdaki tabloda verilen kavram ve tanımları eşleştirerek doğru harfi parantez içine yazınız.
Cevap: 1 b, 2 c, 3 a
Resul-i Ekrem’in (s.a.v.) dış görünüşünü, özel hayatını ve ahlakını ifade eden bir terim hâlinde kullanılır. (Şemail-i şerif)
Hz. Muhammed’in (s.a.v.) şekil ve şemalı yazılı levha olarak ifade edilmenin yanı sıra şemaile göre kapsamı dardır. (Hilye)
Arapçada “dua” ve “namaz” anlamlarına gelen ve Hz. Peygamber (s.a.v.) sevgisini dile getiren en dokunaklı besteler arasında yer alır. (Sala (salat))
C) Aşağıda verilen açık uçlu soruların cevaplarını ilgili alana yazınız.
3. Hz. Muhammed’in (s.a.v.)
• İnsanlara tutamayacağı sözler vermemesi
• Muhatabının yüzüne bakarak konuşması
• En küçük bir ikramı bile geri çevirmemesi
özelliklerine göre insan ilişkileri hakkında nasıl bir çıkarımda bulunabilirsiniz? Yazınız.
Cevap: Hz. Muhammed’in (s.a.v.) insan ilişkileri; sözünün eri, insanlara değer veren ve onları incitmeyen bir düşüncededir.
4. Mekke’den Medine’ye göç edeceği gece Hz. Muhammed’in (s.a.v.) kaygısı canı değil kendisine emanet edilen malların sahiplerine ulaştırılmasıdır. Bu nedenle Hz. Ali (r.a.) hayatını tehlikeye atarak onun yatağında sabahlar ve ertesi gün malları sahiplerine dağıtır. Yine başka bir zamanda da Kâbe’nin tamirinde Hz. Muhammed’in (s.a.v) hakemlik görevi yapmasına bütün Kureyşliler sevinmiş, aralarında yaşanacak olası bir kavga engellenmiştir. (İbn Hanbel, Müsned, 11/425.)
Bu metinde Peygamber Efendimizin kişilik özelliklerinden hangisine vurgu yapılmıştır? Yazınız.
Cevap: Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hakkaniyet ve dürüstlük kişilik özelliklerine vurgu yapılmıştır.
5. Resûlullah’ın (s.a.v.) özel şairlerinden biri olan Ka’b b. Malik (r.a.) bir gün kendisine “Şiir hakkında ne düşünüyorsunuz?” diye sorunca, Hz. Peygamber (s.a.v) ona şu cevabı vermiştir: “Mümin kılıcıyla olduğu gibi diliyle de mücadele eder.” (Ahmed b. Hanbel, Müsned, C 3, 456.) Bu hadis göz önüne alındığında Hz. Muhammed’in (s.a.v.) edebiyata bakışı hakkında nasıl bir çıkarımda bulunulabilirsiniz? Yazınız.
Cevap: Hz. Muhammed’in (s.a.v.) edebiyatı önemsemiştir. İslamiyet’in anlatılmasında ve yayılmasında iyi bir üslubun ve anlatımın özelliğini vurgulamış, edebiyatın iyi bilinmesiyle daha iyi mücadele edileceği vurgulanmıştır.
6. Hz. Muhammed (s.a.v.) kızının katilini bağışlar. Amcasının katilini bağışlar. Yardımlarını istemek üzere gittiği hâlde kendisini taşlayan Taiflileri bağışlar. Üstelik eline her türlü fırsatın geçtiği dönemde de bu insanları cezalandırmamıştır.
a) Hz. Muhammed’in (s.a.v.) bu davranış biçimi onun hangi özelliğine vurgu yapmaktadır? Yazınız.
Cevap: Hz. Muhammed’in (s.a.v.) bu davranış biçimi insan hayatına ve insana verdiği saygıyı göstermiştir.
b) Günümüz dünyasındaki toplumsal değişimler çerçevesinde Hz. Muhammed’in (s.a.v.) bu davranışını yorumlayınız.
Cevap: Günümüz dünyasındaki toplumsal değişimlere baktığımız zaman Hz. Muhammed’in (s.a.v.) büyük bir hikmet ve erdem sahibi olduğunu görüyoruz.
7. Hz. Muhammed (s.a.v.), Müslümanlıkta insan soyunun en saygın büyüğüdür, bütün peygamberlerin ilahi tebliğleri onunla birlikte zirveye ulaşmıştır. Allah’tan (c.c.) rahmet, onun vasıtasıyla istenir, sadece adını anmak bile kutsal bir güç taşır. Şairler bütün lisanlarda ona olan özlemlerini dile getirmişlerdir. O, kıyamet günü geldiğinde müminleri savunacak olan ve sevgisine güvenilen kişidir. Hz. Muhammed (s.a.v.), aynı zamanda eşitlik ve kardeşliği öğütleyen siyasi bir liderdir. (Annemarie Schimmel, Hazreti Muhammed, s. 10.)
Bu bilgide Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hangi temel özellikleri üzerinde durulmuştur? Yazınız.
Cevap: Güvenilir ve koruyucu özelliği vurgulanmıştır.
8. Eyyûb Sultan Türbesi’nde Sultan I. Ahmet tarafından yaptırılan hacet (İhtiyaç, gereklilik) penceresinin iç kısmına şöyle bir hadis-i şerif yazılmıştır. “Devemi kendi hâline bırakınız. Zira o kendine düşen görevi yapmaya memur edilmiştir. O da gitti, Ebu Eyyûb’ün (r.a) kapısı önüne çöktü.” (İbrahim Sarıçam, Hz. Muhammed ve Evrensel Mesajı, s. 126.)
Bu bilgide Ebu Eyyûb el-Ensari’nin (r.a.) hangi özelliğine vurgu yapılmıştır? Yazınız.
Cevap: Ebu Eyyûb el-Ensari’nin (r.a.) kişilere duymamız gereken güven duygusunun önemi ile ilgili özelliği üzerinde vurgu yapılmıştır.
9. Sahabiler Resûlullah’ın (s.a.v) meclisinde otururken sanki başlarının üzerinde bir kuş varmış da ses çıkarsalar veya kımıldasalar uçuverecekmiş gibi sükunet ve hürmet içinde durur, Efendimizi (s.a.v) büyük bir dikkatle ve anlamaya çalışarak dinlerlerdi. Efendimizin (s.a.v.) yanında kesinlikle seslerini yükseltmezler, yüksek sesle konuşan olursa hemen onu ikaz edip sesini alçaltmasını söylerlerdi. (Buhârî- Bed’ul Vahy, 287; Taberani, Süleyman b. Ahmed, el-Mu’cemu’l Kebir, nşr. Hamdi Abdü’l Mecid es-Selefi, Beyrut, 1984, s 471.)
Bu bilgide Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hangi temel özelliği üzerinde durulmuştur? Yazınız.
Cevap: Hz. Muhammed’in (s.a.v.) sözünün dinlenirliğini ve hakimiyetini gösterir.
Ç) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.
10. Bir gün Hz. Muhammed (s.a.v.) ve arkadaşları otururken önlerinden bir cenaze geçer. O hemen ayağa kalkar. Yanındakiler, cenazenin Yahudi bir kişiye ait olduğunu söylerler. Bunun üzerine Hz. Peygamber (s.a.v.), “Bu da bir insan değil mi?” diye cevap verir.(Müslim, Cenâiz, 24.)
Bu hadis-i şerife göre Hz. Muhammed’in (s.a.v.) aşağıdaki özelliklerinden hangisine ulaşılamaz?
A) İnsana saygı gösterme
B) Herkesin yardımına koşma
C) Tüm insanlığa örnek olma
D) İnsana değer verme
E) İnce ruhlu ve nazik bir insan olma
Cevap: B
11. Türk edebiyatının büyük şairi Fuzûlî, Su Kasidesi’nde Hz. Peygamberi (s.a.v.) vasıflandırmanın bereketiyle sözlerinin kıymetli inciler hâline geldiğini, nisan bulutundan düşen damlaların şahane inciler hâline dönerek yağdığını ifade etmiştir.
Fuzûlî’nin bu sözleri göz önüne alındığında,
I. Bütün şairlerin kaside yazmak zorunda olduğu
II. Peygamber edebiyatının şairlerce ayrıcalık olarak görüldüğü
III. Peygamberi övmenin şairlerin şiirlerine değer kattığı
çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: B
12. Övülmekten rahatsızlık duyan Hz. Muhammed (s.a.v.) “Siz benim için sadece Allah’ın kulu ve elçisi deyin.” demiştir (Buhârî, Enbiyâ, 48.)
Bu bilgide Hz. Muhammed’in (s.a.v.) aşağıdaki özelliklerinden hangisi üzerinde durulmuştur?
A) Adaletli olma B) Şefkatli olma
C) Güvenilir olma D) Vefalı olma E) Alçak gönüllü olma
Cevap: E
13. Hz. Aişe (r.a.), Hz. Muhammed’i (s.a.v.) şöyle anlatmıştir: “O kendi işini kendi görmekten hoşlanırdı. Arkadaşları bütün işini yapmaya hazır olmalarına rağmen bunu istemezdi. Evdeyken elbiselerini yamar, evi süpürür, keçileri sağar, develeri bağlar ve yemlerini verirdi. Kendi yükünü taşımak isteyenlere ‘Her mümin taşıyabiliyorsa kendi yükünü kendi taşısın.’ diyerek karşı çıkardı.” (Ahmedb. Hanbel, el-Müsned, 1/201-202.)
Bu bilgide Hz. Muhammed’in (s.a.v.) hangi özelliği üzerinde durulmuştur?
A) Sabırlı ve cesaretli olması
B) Eşine dostuna vefalı davranması
C) Cömertlik içinde bulunması
D) İnsanlar için örnek davranışlar gerçekleştirmesi
E) Kanun ve kurallara uygun hareket etmesi
Cevap: D
14. “Kur’an’ı seslerinizle güzelleştirin.” diyen Peygamberimiz (s.a.v.) Kur’an-ı Kerim’i güzel sesiyle en güzel şekilde okurdu. (Ebû Dâvûd, 355-1468.)
Bu hadis-i şeriften hareketle,
I. Kur’an-ı Kerim okumanın sanat değeri taşıdığı
II. İslam sanatinda musikiye değer verildiği
III. Kur’an-ı Kerim’in güzel sesle daha da güzelleştiği
çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: B