3. ÜNİTEMİZİ DEĞERLENDİRELİM
A. Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplandırınız
1. Hinduizm’in tanrı inancı hakkında bilgi veriniz.
Tanrı’nın yeryüzüne inmesi ve çeşitli varlık formlarına bürünmesi inancı, animistik dinlerden eski İran ve Hint dinlerine kadar geniş bir inanç kuşağında görülür. Bu inancın ciddi manada önem kazandığı dinlerin başında ise Hinduizm gelir. Hinduizm’de tanrının bedenlenmesi (avatara) inancı, tanrı Vişnu’nun dini/ahlaki bozulmalar başladığı anda yeryüzüne inişini ve gerekli müdahaleleri yaparak evrendeki düzeni (dharma) yeniden tesis edişini ifade eder. Avatara inancına göre o, kötülüğün ve adaletsizliğin arttığı, dini yozlaşmanın en üst düzeye ulaştığı ahir zamanda tekrar bedenlenecek ve insanlığı bu felaketten kurtarıp Hindu inancını yeniden canlandıracaktır. Tanrı’nın yeryüzünde beden alarak gerçekleştirdi- ği/gerçekleştireceği bu tür icraatlar, Hindu dininin asırlardır ayakta kalmasını sağladığı gibi avatara doktrininin Hindular nezdinde önemli bir inanç olarak yer edinmesine de imkân tanımıştır. Dolayısıyla bu makalede Hindu kutsal metinlerinden hareketle avatara doktrinin ortaya çıkış süreci ve Tanrı’nın farklı varlık formlarında beden almasının temel nedenleri incelenmiştir. Bu şekilde bedenlenme doktrininin Hinduizm açısından taşıdığı değer çeşitli yönleriyle tartışılmıştır.
2. Budizm’in dini ritüelleri hakkında bilgi veriniz.
Budizm’de ferdî ibadet esastır. Mabetlerde bu amaca yönelik olarak yapılmış küçük bölümler bulunmaktadır. İbadet amacıyla gelenler bu bölümlerde ibadetini dilediği şekilde yerine getirir. Budist dinî yapıları için yaygın şekilde kullanılan terim “Vihara”dır.
Budist dilinde mesken veya ikamet yeri anlamına gelen vihara, hem Budist rahiplerin ikamet ettiği geniş bir bina, hem de Budist dindarlar için kutsal mekân anlamına gelir.
Budizm’de ibadet, sadece mabede bağlı olmayıp evde de yapılabilir. Bu yüzden her Budist’in evinde zihnini odaklaştırıp ibadet edeceği Buda’nın heykeli veya resmi bulunur. Ayrıca evde Buda’nın tasvirlerinin konulduğu raflar vardır.
İbadetin ana ilkesi karma-tenasüh çemberinden kurtulmaktır. “Yüce Varlığa” karşı belirli bir ibadet ve duanın söz konusu olmadığı Budizm’de, Buda tanrılaştırılmış ve ibadetin ana merkezine oturtulmuştur. Buda’ya dua edilmekte ve ondan bir şeyler istenmektedir.
Tapınağa giden her Budist, Buda’nın heykelinin karşısında diz çöker, avuçlarını birleştirerek ellerini yüzünün önünde tutar, alnını yere koyup yere yatarak tazimde bulunur. Çiçek, tütsü, meyve, sebze sunar. Işık, ateş ve mum yakıp düşünceye dalarak ibadetini yerine getirmiş olur.
3. Kast sistemini insanın eşitliği prensibine göre yorumlayınız.
Kast sistemi başta Hindistan’da Hinduizm dininde görülen bir üstünlük sistemidir. Şöyle ki, halk gelir ve kültür seviyesine göre kısımlara ayrılır. Artı ürün yani fazladan mal, mülk bu sınıflandırmayı çıkarmıştır.
Bu sıralama şöyledir,
- Din ve din adamları, devlet yöneticileri
- Askerler
- İşçiler
- Köleler
Kast sisteminde alt kasttakiler daima aşağılanır ve hor görülür. Bu sistem ne yazık ki günümüzde de görülmektedir. Bir kasttan diğet kasta geçiş mümkün değildir. Onların inancına göre, ‘eğer iyi biriysen daha üst kastta dünyaya gelirsin’ prensibi vardır. Ama böyle bir şey yoktur tabii ki.
İnsan eşitliği açısından;
Kesinlikle adil ve uygun bir sistem değildir. Siyasi birliğin sağlanmasını engeller, hem de büyük oranda. Böyle bir ayrımcılık kendi dinimizde de yasaktır. Üstünlük, ancak takvadadır. Malda, parada veya mülkte değil.
4. Budizm’in kurucusu kimdir, ortaya çıkış sebepleri nelerdir?
Budizm’in kurucusu Buda’dır. (Siddharta Gautama). Hinduizm’in çok tanrıcılığına, Brahmanlar denilen din adamlarının otoritelerine ve kast sistemine tepki olarak ortaya çıkmıştır.
5. Aşağıdakilerden hangisi, Hinduizm’deki Tanrı Vişnu’nun bozulan yeryüzünü, eski hâline getirmek için bir bedende dünyaya inişini ifade eder?
A) Parya B) Samsara C) Devi D) Avatar E) Şruti
6. Hinduizm’in kutsal kitabının adı nedir?
A) Lün Yu B) Ripitaka C) Vedalar D) Te King E) Lumbuni
7. Budizm’in mabetlerine verilen isim aşağıdakilerden hangisidir.
A) Vihara B) Sangha C) Pitaka D) Dharma E) Kuan
8. Buda’ya göre insanoğlunun Nirvana’ya ulaşabilmesi için “sekiz dilimli yolu” takip etmesi gerekir. Aşağıdakilerden hangisi bu sekiz dilimli yol arasında bulunmamaktadır?
A) Doğru karar B) Doğru konuşma C) Doğru hareket D) Doğru beslenme E) Doğru çaba
9. “Yin-Yang” sembolü aşağıdaki dinlerin hangisine aittir?
A) Konfüçyanizm B) Budizm C) Hinduizm D) Zerdüştlük E) Taoizm
C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun kelimelerle doldurunuz.
10. Hinduizm’de İnek doğurganlık ve bereketin sembolü olarak kutsal kabul edilir.
11. Hinduizm’de kast dışı kabul edilen ve insan yerine konulmayan gruba Parya denir.
12. Dünyanın en eski rahipler topluluğuna Sangha teşkilatı denilmektedir.
13. Hintlilerde ortak ibadet sembolü olan Vedaları okumaya başlamadan önce söylenen kelimeye Om denir.
14. Konfüçyanizm’de, tabiat düzeninin yöneticisi, her şeyin üstündeki yaratıcı kudrete T’ien denir.
Konfüçyüs, MÖ 551’de, Çin’de şimdiki Şantung’un bir bölümü olan Lu eyaletinin Tsou şehrinde dünyaya gelmiştir. Ona verilen Konfüçyüs ismi, K’ung Fu-tzu’nun (Üstad veya Filozof Kung) Latince’sidir. Üç yaşında babasını kaybetmiş ve hayatı yoksulluklar içinde geçmiştir. Öğrenmeye olan sevgi ve merakı sebebiyle 15 yaşından itibaren kendisini ilme vermiştir. 19 yaşından itibaren bir okul açmış ve öğrenci yetiştirmeye başlamıştır. Eğitimdeki amacı, zamanın insanlarına geçmişin iyi bir yorumunu yapmaktı. Eski bilgelerin faziletlerini yeni nesillere aktarmak suretiyle, Çin’e barış ve huzuru nasıl getirdiklerini göstermekti. Konfüçyüs’ün gayesi ideal insanlardan meydana gelen bir toplum oluşturmaktı.
15. Konfüçyüs ismi nereden gelmektedir? Açıklayınız.
Latince K’ung Fu-tzu’nun (Üstad veya Filozof Kung)’den gelmektedir.
16. Konfüçyüs’ün çocukluk hayatı hakkında bilgi veriniz.
Üç yaşında babasını kaybetmiş ve hayatı yoksulluklar içinde geçmiştir. Öğrenmeye olan sevgi ve merakı sebebiyle 15 yaşından itibaren kendisini ilme vermiştir.
17. Konfüçyüs’ün amacı ve ideali nedir? Açıklayınız.
Eğitimdeki amacı, zamanın insanlarına geçmişin iyi bir yorumunu yapmaktı. Eski bilgelerin faziletlerini yeni nesillere aktarmak suretiyle, Çin’e barış ve huzuru nasıl getirdiklerini göstermekti. Konfüçyüs’ün gayesi ideal insanlardan meydana gelen bir toplum oluşturmaktı.
D- Aşağıda verilen kavramları uygun şekilde eşleştiriniz.
1- Dharma (B- Hinduizm)
2- Jen tao (D- Taoizm)
3- Vihara (A- Budizm)
4- T'ien (E- Konfüçyanizm)
5- Tenasüh (C- Reenkarnasyon)