2. Ünite Ölçme ve Değerlendirme Soruları
A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcüğü/sözcükleri yazınız.
Cevap: 1. anorganik 2. Wöhler 3. yavaştır. 4. molekül formülü 5. elmas 6. Berzelius 7. grafen 8. nanotüp 9. Lewis 10. sigma bağı
1. NaCl, SO2, CaO gibi bileşiklere anorganik bileşik denir.
2. Organik bileşikleri yapay olarak sentezleyen ilk bilim insanı Wöhlerdir.
3. Organik maddelerin tepkime hızı anorganik bileşiklerin tepkime hızına göre yavaştır.
4. Organik bileşikteki elementlerin gerçek sayılarının gösterildiği formüllere molekül formülü denir.
5. Karbonun doğal allotroplarından biri olan elmas doğadaki en sert maddedir.
6. Organik madde kavramından bahseden ilk bilim insanı Berzeliustur.
7. Karbonun allotroplarından biri olan grafen hem elektriği iletebildiğinden hem de çok hafifve sağlam olduğundan birçok alanda kullanılır.
8. İnce, içi boş, silindir şeklindeki yapay karbon allotropuna nanotüp denir.
9. Bir atomun değerlik elektronlarının atom sembolü etrafında noktalar hâlinde gösterildiği formüle oatomun Lewis formülü denir.
10. Kovalent bileşiklerde iki atom arasında oluşan ilk bağa sigma bağı denir.
B) Aşağıda numaralar ile verilen ifadeleri, harf ile verilen ifadelerle eşleştiriniz.
11. 2A grubu-a) Üçgen piramit
12. 3A grubu-b) Düzgün dörtyüzlü
13. 4A grubu-c) Açısal
14. 5A grubu-ç) Doğrusal
15. 6A grubu-d) Düzlem üçgen
Cevap: 11-ç 12-d 13-b 14-a 15-c
C) Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını boş bırakılan alana yazınız.
16. Aşağıdaki bileşiklerin Lewis formüllerini yazınız.
( S F Cl C B H)
M6 9 17 6 5 1
a) CCl4 b) H2S c) HCl ç) CS d) BF,
17. Organik bileşiklerin özelliklerinden beş tanesini yazınız.
Cevap: Erime ve kaynama noktaları genellikle düşüktür. Yanıcıdır. Tepkimeleri yavaştır. Sayıları çok fazladır. Genellikle kovalent yapılıdır.
18. Bir organik bileşiğin 0,5 molü yeterli miktarda O2 gazıyla yakılınca 1,5 mol CO2 ve 2 mol H2O oluşmaktadır. Harcanan oksijen gazı normal koşullarda 44,8 L olduğuna göre organik bileşiğin formülünü bulunuz.
Cevap: C3H8O2
19. NH3 molekülü neden düzlemsel yapıda değidir? Açıklayınız. (7N, 1H)
Cevap: Eşleşmemiş e– çiftlerinin bağ e– çiftlerini itmesi nedeniyle NH3 molekülü düzlemsel yapıda değildir.
20. Aşağıdaki bileşiklerin basit formüllerini yazınız.
a) C5H10O2 b) C6H6 c) C4H10O ç) C12H22O11 d) C3H6
a) C5H10O2
b) CH
c) C2H5O
ç) C12H22O11
d) CH2
a) C5H10O2 - Pentanoik asit
b) C6H6 - Bensen
c) C4H10O - İzobütanol
ç) C12H22O11 - Sakkaroz (şeker)
d) C3H6 - Propen
21. Bir organik bileşiğin 0,2 molü 8 mol havayla artansız bir şekilde yakılmakta ve tepkime sonunda toplam 1,2 mol CO2 ile 1,2 mol H2O gazları oluşmaktadır. Buna göre yakılan organik bileşiğin basit formülünü bulunuz. (Havanın 5 i oksijendir.)
Cevap: C3H6O
22. Yalnızca karbon ve hidrojenden oluşan bir organik bileşiğin kütlece %20’si hidrojen olduğuna göre bu bileşiğin basit formülü nedir? (C: 12, H:1)
Cevap: CH3
23. Aşağıda verilen bileşiklerdeki toplam sigma ve pi bağlarının sayısını yazınız.
a) 10 sigma, 3 pi
b) 12 sigma, 3 pi
24. Aşağıda verilen bileşikteki numaralandırılmış karbon atomlarının hibritleşme türünü yazınız.
CH3–C C–CH C CH–CH3
sp3 sp sp sp2 sp sp2 sp3
25. Aşağıdaki moleküllerin VSEPR formüllerini yazınız.
( S F Cl C N H) 16 9 17 6 7 1
a) CO2 b) NF3
ç) C2H2
c) H2S
d) CCl4
a) AX2
b) AX3E
c) AX2E2
ç) AX2
d) AX4
D) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.
26. Aşağıdaki bileşiklerden hangisi organik bir bileşik değildir?
A) CCl4
C) HCOOH
B) C H O
6 12 6
D) CH3OH
E) H2CO3
Cevap: E
27. Organik bileşiklerle ilgili,
I. Doğadaki sayıları anorganik bileşiklere göre daha azdır.
II. Tepkimeleri oldukça hızlıdır.
III. Ana kaynağı canlılardır.
IV. Erime ve kaynama noktaları yüksektir.
V. Genellikle yanıcıdır.
Yargılarından kaç tanesi yanlıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
Cevap: C
28. H-C = C-H molekülüyle ilgili,
I. Karbon atomları sp hibritleşmesi yapmıştır.
II. Molekülün VSEPR gösterimi AX2dir.
III. Karbon atomlarının hibritleşmeye katılmayan p orbitalleri uç uca örtüşerek pi bağlarını oluşturmuştur.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: C
29. CH2O basit formülüne sahip bileşiğin gerçek formülü aşağıdakilerden hangisi olamaz?
A) CH3COOH
B) C2H2(OH)2
C) CH3-O-CH3
D) C6H12O6
E) C3H3(OH)3
Cevap: C
30. C, H ve O elementlerinden oluşan bir organik bileşiğin 0,3 molü yakılınca 0,6 mol CO2, 0,9 mol H2O oluşmakta ve 0,9 mol O2 harcanmaktadır. Bu organik bileşiğin basit formülü aşağıdakilerden hangisidir?
A) C3HA B) C2H6 C) C3H6O D) C2H6O E) C2H6O2
Cevap: D
31. Aşağıdaki bilgilerden hangisi elmas ve grafit için doğrudur?
A) Karbon atomları altıgen halkalar şeklinde dizilmiştir.
B) Karbonun allotropudur.
C) Bileşiktir.
D) Elektriği iletir.
E) Çok serttir.
Cevap: B
32. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin Lewis formülü yanlış yazılmıştır?
Cevap: A
33. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin VSEPR formülü yanlış verilmiştir? (7N, 80,6C, 4Be, 1H)
Cevap: C
34. CH3-OC-CH=C=CH-CH3 bileşiğindeki sigma ve pi bağlarının sayısı hangi seçenekte doğru verilmiştir?
Cevap: D
35. Aşağıdaki bileşiklerden hangisinin molekül formülüyle basit formülü aynı değildir?
A) C5H12B) CH3COOH
C) C2H5OH D) C3H8 E) C3H6O2
Cevap: B
36. C atomuna ait bağ oluşum şekli ve bağ sayısı aşağıda verilen organik bileşikle ilgili
I. C atomu sp2 hibritleşmesi yapmıştır.
II. Bağ açısı 109,5odir.
III. Düzlem üçgen geometrisine sahiptir.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III
Cevap: E
37. Bir organik bileşiğin 8,8 g’ı yandığında 22 g CO2 ve 10,8 g H2O oluşmaktadır. Bu bileşiğin basit formülü aşağıdakilerden hangisidir? (H: 1, C: 12, O: 16)
A) CH2 B) C5Hi2 C) CH2O D) C4H9O E) C5H12O
Cevap: E
38. Karbonun aNotroplarıyla ilgili,
I. Elmas, en sert doğal maddedir.
II. Nanotüpler, karbonunun grafit allotropun- dan elde edilir.
III. Fullerenler karbonun doğal allotropudur.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: C
39. Aşağıda elektron dağılımı verilen atomlardan hangisi 17Cl ile kırık doğru geometriye sahip molekül oluşturur?
A) 1s22s2
B) 1s2
C) 1s22s22p63s23p4
D) 1s22s22p2
E) 1s22s22p63s2
Cevap: C
40. Organik bir bileşiğin 1 molünün yanması için 22,5 mol hava gerekmektedir. Yanma sonucunda 3 mol CO2 ve 4 mol H2O oluşmaktadır. Bu bileşiğin molekül formülü aşağıdakiler- den hangisidir?
(Havanın 5 i oksijendir.)
A) C3H8B) C3H8O C) C2H6O D) C2H6 E) C3H8O2
Cevap: B
41. Bir hidrokarbonun 0,5 molü yakıldığında normal koşullarda 44,8 L CO2 ve 2,5 mol H2O oluşmaktadır.
Buna göre bileşiğin molekül formülü aşağıdakilerden hangisidir?
(H: 1, C: 12, O: 16)
A) CH4 B C2H6 C) C3H8 D) C4H10
Cevap: D
42. 5B ile 9F atomları arasında oluşan bileşikle ilgili,
I. Bağlayıcı elektron sayısı 6’dır.
II. 9 çift ortaklanmamış elektron içerir.
III. Merkez atomu sp3 hibritleşmesi yapmıştır.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve
Cevap: D
43. Hibrit orbital oluşturan nötr X atomunun enerji değişimini gösteren grafik aşağıda verilmiştir. Bu grafiğe göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) X’in atom numarası 8’dir.
B) X atomu sp3 hibritleşmesi yapmıştır.
C) X’in 1H ile yapacağı bileşiğin molekül geometrisi açısaldır.
D) H2X bileşiğinde bağ yapımına katılmayan elektron çifti yoktur.
E) H2X taneciği polardır.
Cevap: D
44. Grafit ile ilgili,
I. Karbonun doğal allotropudur.
II. Tabakaları arasındaki bağlar zayıftır.
III. Karbon atomları düzgün dört yüzlü yapı oluşturur.
yargılarından hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: C
45. VSEPR gösterimi AX3E olan molekül ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Merkez atom 5A grubundadır.
B) Merkez atom sp3 hibritleşmesi yapmıştır.
C) Bağ açısı 120odir.
D) 3 çift bağlayıcı elektron içerir.
E) Molekül geometrisi üçgen piramittir.
Cevap: C
46. XY3 molekülü su ile heterojen karışım oluşturduğuna göre
I. Merkez atomun değerlik elektron sayısı 3’tür.
II. Molekülde bağ açısı 120odir.
III. Merkez atomun hibritleşme türü sp3tür.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: D
47. H-C = C-Cl molekülüyle ilgili,
I. C atomlarının hibritleşme türü sp’dir.
II. C atomunun sp hibrit orbitaliyle klor atomunun p orbitalleri uç uca örtüşerek sigma bağı yapmıştır.
III. Molekülde 5 çift bağlayıcı elektron bulunur.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E
48. 6X ile 17Y atomları arasında oluşan bileşikle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Bileşiğin formülü XY4tür.
B) Merkez atom sp3 hibritleşmesi yapmıştır.
C) 4 çift bağlayıcı elektron içerir.
D) 12 tane ortaklanmamış elektron içerir.
E) Bağ açışı 109,5odir.
Cevap: D
49. Eşit kütledeki elmas ve grafitle ilgili,
I. İçerdikleri karbon atomu sayıları aynıdır.
II. Elektrik iletkenlikleri aynıdır.
III. Grafitin erime sıcaklığı elmasın erime sıcaklığından yüksektir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: A
50. Karbon atomları arasında tekli, ikili ve üçlü bağ oluşabilmektedir. Karbon atomları arasındaki bağı oluşturan hibrit orbitallerin s karakteri arttıkça,
I. Bağ enerjisi artar.
II. Bağ sağlamlığı artar.
III. Bağ uzunluğu artar.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: D
51. Bileşiklerin genel özelliklerinden bazıları aşağıda verilmiştir:
I. Kovalent bağ içerir.
II. Erime ve kaynama noktası yüksektir.
III. Ana kaynağı canlılardır.
Yukarıdaki yargılardan hangileri CH4 için doğru iken KF için yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III
Cevap: D
52. Temel hâldeki elektron dizilişi 1s22s22p4 şeklinde olan X atomuyla ilgili,
I. H atomuyla AX2E2 VSEPR gösterimine sahip molekül oluşturur.
II. Bileşiklerinde sp2 hibritleşmesi yapar.
III. 9F ile yaptığı molekülün Lewis gösterimi şeklindedir.
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: A
53. 6C ve 8O atomları arasında oluşan CO2 molekülüyle ilgili,
I. C atomu sp2 hibritleşmesi yapmıştır.
II. Bağ açısı 180odir.
III. VSEPR gösterimi AX2dir.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: E
54. Merkez atomu periyodik cetvelin ikinci periyodunda bulunan moleküllerin VSEPR gösterimleri aşağıda verilmiştir:
I. AX3E
II. AX3
III. AX4
Bu moleküllerin bağ açıları arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) I > II >III B) II > I > III C) II > III > I D) I > III > II E) III > II > I
Cevap: C
55. tepkimesiyle ilgili,
I. sp2 hibrit orbitalleri sp3 hibrit orbitallerine dönüşmüştür.
II. H-C-H bağ açısı artmıştır.
III. Sigma bağ sayısı artmıştır.
Yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve III
Cevap: D