1. ÜNİTE DEĞERLENDİRMESİ
a. Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına (d), yanlış olanların başına (Y) yazınız. Yanlış cümlelerin doğrularını altlarındaki satırlara yazınız.
1. (Y) Şemsi Efendi Mektebi geleneksel eğitim metotları ile eğitim veren bir okuldu.
2. (D) Mustafa Kemal yakın arkadaşlarından Ali Fethi (Okyar) ile Manastır Askerî İdadisinde tanıştı.
3. (D) Mustafa Kemal “Kemal” adını Selanik Askerî Rüştiyesinde aldı.
4. (Y) Mustafa Kemal’in eğitim aldığı ilk askerî okul Harp Okuluydu.
5. (Y) Mustafa Kemal askerlik görevine 3. Orduda başladı.
6. (D) 31 Mart Vakası meşrutiyet yönetimine karşı çıkan bir ayaklanmadır.
7. (Y) Mustafa Kemal Trablusgarp Savaşı’ndaki başarıları nedeniyle yüzbaşılığa terfi etti.
8. (D) Mustafa Kemal Trablusgarp’tan sonra II. Balkan Savaşı’nda görev aldı.
9. (D) II. Meşrutiyettin ilanı sonrasında Girit Yunanistan’a bağlandığını açıkladı.
10. (Y) Osmanlı Devleti, Batı Trakya’yı I. Dünya Savaşı’nda kaybetti.
11. (D) I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı ordusu Kafkas Cephesi’nde Rus ordusu ile mücadele etti.
12. (Y) Irak Cephesi’nde Osmanlı ordusu Süveyş Kanalı’na taarruz etti.
B. Aşağıdaki soruların cevaplarını boş bırakılan yerlere yazınız.
1. Mustafa Kemal’i etkileyen yerli ve yabancı düşünürler, yazarlar kimlerdir?
Cevap: Mustafa Kemal’i etkileyen yerli ve yabancı düşünürler ve yazarlar arasında Namık Kemal, Ziya Gökalp, Victor Hugo, Jean-Jacques Rousseau gibi isimler bulunmaktadır.
2. Eğitim hayatı sürecinde Mustafa Kemal’in fikir hayatının oluşmasına etki eden düşünceler nelerdir?
Cevap: Eğitim hayatı sürecinde Mustafa Kemal’in fikir hayatını oluşturan düşünceler arasında milliyetçilik, laiklik, eşitlik gibi fikirler etkili olmuştur.
3. Mustafa Kemal’in kişiliğinin oluşmasına etki eden öğretmenleri kimlerdir?
Cevap: Mustafa Kemal’in kişiliğinin oluşmasına etki eden öğretmenler arasında İsmail Hakkı Bey, Rıfat Bey ve Bahriye Mektebi öğretmenleri sayılabilir.
4. Mustafa Kemal Şam’da hangi cemiyeti kurmuştur? Daha sonra hangi cemiyete katılmıştır?
Cevap: Mustafa Kemal, Şam’da “Ülkü ve Yarar Cemiyeti”ni kurmuş ve daha sonra bu cemiyeti “Vatan ve Hürriyet Cemiyeti” ile birleştirmiştir.
5. I. Balkan Savaşı’nda Osmanlı Devleti hangi ordularla mücadele etmiştir?
Cevap: I. Balkan Savaşı’nda Osmanlı Devleti, Sırbistan, Karadağ, Yunanistan ve Bulgaristan ordularıyla mücadele etmiştir.
6. Mustafa Kemal I. Dünya Savaşı’na kadar sırasıyla nerelerde görev yapmıştır?
Cevap: Mustafa Kemal, I. Dünya Savaşı’na kadar çeşitli görevlerde bulunmuştur. Özellikle 5. Ordu’da görev alarak Şam’da bulunmuş, daha sonra Trablusgarp ve Bingazi’de İtalyanlara karşı savaşmış, ardından Çanakkale cephesinde 19. Tümen komutanı olarak görev yaparak Çanakkale’nin savunulmasında önemli bir rol oynamıştır.
7. Osmanlı ordusu I. Dünya Savaşı’nda hangi cephelerde savaşmıştır?
Cevap: Osmanlı İmparatorluğu I. Dünya Savaşı’nda birçok cepheye savaşmıştır. Bunlar arasında Çanakkale, Galicya, Kafkasya, Sina-Filistin ve Irak cepheleri öne çıkmaktadır.
8. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın hangi maddesi Anadolu ve Trakya’daki işgallere gerekçe oluşturmuştur?
Cevap: Mondros Ateşkes Antlaşması’nın 7. maddesi, güvenlik gerekçesiyle herhangi bir stratejik noktanın işgaline izin veriyordu. Bu madde, Anadolu ve Trakya’da pek çok yeri işgal etmek için müttefik güçler tarafından gerekçe olarak kullanılmıştır.
C. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Mustafa Kemal’in aldığı eğitim, okuduğu okullar, öğretmenleri, yaşadığı şehirler, okuduğu kitaplar, yerli ve yabancı düşünürler, fikir akımları ve yaşadığı dönemde meydana gelen olaylar, onun fikir hayatının oluşumu ve gelişimi üzerinde etkili olmuştur. Aşağıdakilerden hangisi Mustafa Kemal’in fikir hayatını etkileyen yukarıdaki unsurlardan değildir?
A) II. Abdülhamit’in merkeziyetçi yönetimi
B) Nakiyüddin Bey’in ülkenin durumu ile ilgili uyarıları
C) Fransız İhtilali’nin ardından yayılan fikirler
D) Mehmet Emin Yurdakul’un şiirleri
E) Osmanlı-Yunan Savaşı’nda Türk tarafının kazanç sağlayamaması
Cevap: A
2. Osmanlı Devleti’nde XIX. yüzyıl sonları ve XX. yüzyıl başlarında Osmanlıcılık, İslamcılık ve Türkçülük adıyla fikir akımları ortaya çıkmıştır. Bu fikir akımları devlet adamları ve aydınlar tarafından desteklenmiş, çeşitli yayınlar aracılığıyla daha geniş kitlelere tanıtılarak taraftar bulması sağlanmıştır. Yukarıdaki fikir akımlarının ortak amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Türklerin birlik ve beraberlik içinde olmasını sağlamak
B) Gayrimüslimlerin devlete bağlılıklarını arttırmak
C) Osmanlı Devleti’nin yıkılmasını önlemek
D) Demokrasi, anayasal hak, cumhuriyet fikirlerini yaymak
E) Dünya üzerindeki Müslümanların birlik ve beraberliğini sağlamak
Cevap: C
3. I. Dünya Savaşı öncesinde Avrupa’da başlayan ekonomik ve siyasi rekabet bloklaşmalara neden oldu. Bunun sonucunda aşağıdaki tabloda yer alan gruplar ortaya çıktı. I. I. Dünya Savaşı öncesindeki süreç dikkate alındığında tabloda boş bırakılan yerlerde aşağıdaki devletlerden hangileri yer almalıdır?
A) ABD-Japonya
B) Rusya-İtalya
C) İtalya-Osmanlı Devleti
D) Rusya-Bulgaristan
E) İtalya-Yunanistan
Cevap: B
4. Aşağıda I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nin savaştığı cephelerle ilgili açıklamalara yer verilmiştin
• İşgal altındaki Kars ve Ardahan geri alınmak istenmiştir.
• İngiltere’nin sömürgeleriyle bağlantısını kesmek amaçlanmıştır.
• Balkanlar üzerinden İttifak Devletlerine karşı yeni bir cephe açmak istenmiştir.
• İngilizlerin Basra Körfezi civarındaki petrol yataklarını ele geçirmeye çalışmalarıyla açılmıştır.
Buna göre aşağıdaki cephelerden hangisi ile ilgili bilgi yer almamaktadır?
A) Irak Cephesi
B) Filistin-Suriye Cephesi
C) Kafkas Cephesi
D) Çanakkale Cephesi
E) Kanal Cephesi
Cevap: B
5. Aşağıdaki maddelerden hangisinde, I. Dünya Savaşı’nın ardından imzalanan antlaşma ile bu antlaşmanın yapıldığı devlet yanlış eşleştirilmiştir?
A) Versailles-Almanya
B) Trianon-Macaristan
C) Saint Germain-Avusturya
D) Sevr-Osmanlı Devleti
E) Neuilly-Romanya
Cevap: E
Ç. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Mustafa Kemal’in çocukluk ve gençlik döneminin geçtiği yerlerin siyasi, sosyal ve ekonomik yapısını açıklayınız.
Cevap: Mustafa Kemal’in çocukluk ve gençlik döneminin geçtiği yerlerin siyasi, sosyal ve ekonomik yapısı çoğunlukla Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliği altındaydı. Bu bölgelerde Osmanlı İmparatorluğu’nun merkezi otoritesi bulunuyor ve İslam kültürü etkiliyordu. Sosyal yapının temelini geleneksel aile yapıları ve yerel topluluklar oluşturuyordu. Ekonomi ise tarım ve hayvancılığa dayalıydı.
2. XX. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti’nin siyasi, sosyal ve ekonomik durumunu kısaca açıklayınız.
Cevap: XX. yüzyıl başlarında Osmanlı Devleti siyasi olarak zayıflamış, toprak kayıpları yaşamış ve iç karışıklıklarla boğuşuyordu. Sosyal olarak etnik ve dini farklılıklar nedeniyle çeşitli toplumsal sorunlar yaşanıyordu. Ekonomik olarak ise devlet borçları artmış, ekonomik dengesizlikler mevcuttu.
3. Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük ve Batıcılık fikir akımlarını kısaca açıklayınız.
Cevap: Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük ve Batıcılık, Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinde Osmanlı İmparatorluğu’nda ortaya çıkan fikir akımlarıdır. Osmanlıcılık, Osmanlı İmparatorluğu’nun çok uluslu yapısını vurgulayan bir ideolojiydi. İslamcılık, İslam’ın etkisini ve birliğini savunuyordu. Türkçülük, Türk milletini vurgulayan bir akımdır. Batıcılık ise Batı’nın siyasi, ekonomik ve kültürel değerlerini benimsemeyi savunuyordu.
4. II. Meşrutiyettin ilanını hazırlayan gelişmeler nelerdir?
Cevap: II. Meşrutiyetin ilanını hazırlayan gelişmeler arasında 1908’de Hürriyet ve İtilaf Fırkası’nın kurulması, 31 Mart Olayı’nın etkisi, II. Meşrutiyetin ilan edilmesine yönelik kamuoyu baskısı ve ordu içindeki reformist hareketler sayılabilir.
5. Osmanlı Devleti hangi gerekçelerle I. Dünya Savaşı’na girmiştir?
Cevap: Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’na girmesinin ana nedeni ittifak yükümlülüklerine bağlı olarak Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu’nun yanında savaşa katılmak zorunda olmasıdır. Ayrıca Osmanlı hükümeti, savaşın sonunda toprak kazançları elde etmeyi umarak savaşa girmiştir.
6. Mustafa Kemal’in Çanakkale, Kafkas ve Suriye Cephelerindeki faaliyetleri nelerdir?
Cevap: Mustafa Kemal, Çanakkale Cephesi’nde komutan olarak görev yapmış, Kafkas Cephesi’nde savaşmış ve Suriye Cephesi’nde 7. Ordu’nun komutanlığını üstlenmiştir.
7. I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’nde halkın yaşadığı sıkıntıları kısaca açıklayınız.
Cevap: I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti halkı açlık, kıtlık, hastalık ve savaşın getirdiği sıkıntılara maruz kalmıştır. Ekonomik zorluklar, gıda sıkıntıları ve savaşın getirdiği kayıplar halkın yaşadığı sıkıntıları oluşturmuştur.
8. Bolşevik İhtilali ile Amerika Birleşik Devletleri’nin savaşa girmesinin I. Dünya Savaşı’nın seyrini nasıl değiştirdiğini açıklayınız.
Cevap: Bolşevik İhtilali, Rusya’nın savaştan çekilmesine ve bu durumun Doğu Cephesi’nde Osmanlı ordusunun avantaj sağlamasına neden olmuştur. ABD’nin savaşa girmesi ise İtilaf Devletleri’nin kaynaklarını artırarak savaşın seyrini değiştirmiştir.
9. Mondros Ateşkes Antlaşması karşısında İstanbul Hükümetinin, Mustafa Kemal’in ve halkın tutumunu kısaca açıklayınız.
Cevap: Mondros Ateşkes Antlaşması karşısında İstanbul Hükümeti, işgalci devletlerin taleplerine boyun eğerek Osmanlı İmparatorluğu’nun bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü tehlikeye atmıştır. Mustafa Kemal ve halk ise antlaşmaya karşı çıkarak bağımsızlık mücadelesi için harekete geçmiştir.
10. İtilaf Devletlerinin Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasındaki uygulamaları “Wilson İlkeleri”nin hangi maddeleri ile çelişmektedir?
Cevap: İtilaf Devletlerinin Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasındaki uygulamaları, “Wilson İlkeleri”ne aykırıdır. Wilson İlkeleri, ulusların kendi kaderini tayin hakkını vurgulayarak toprak bütünlüğünü koruma ve sömürgecilik karşıtıydı. İtilaf Devletleri ise Osmanlı topraklarını işgal ederek bu ilkelere aykırı davranmışlardır.