2. ÜNİTE DEĞERLENDİRMESİ
a. Aşağıdaki cümlelerden doğru olanların başına (d), yanlış olanların başına (Y) yazınız. Yanlış cümlelerin doğrularını altlarındaki satırlara yazınız.
1. (D) Wilson İlkeleri Cemiyeti ülkemizin ABD mandası altına girmesi için çalışmıştır.
2. (Y) Kuvâ-yı Millîye birlikleri güneyde Yunan ordusuna karşı vatanı savunmuştur.
3. (Y) Kilikyalılar Cemiyeti Karadeniz’de Rumların faaliyetlerine engel olmak için kurulmuştur.
4. (D) Mustafa Kemal, Havza Genelgesi’nde mitinglerle İzmir’in işgalinin protesto edilmesini istemiştir.
5. (Y) Amasya Genelgesi’nde manda ve himayenin kabul edilemeyeceği ilan edildi.
6. (Y) Erzurum Kongresi’nden sonra İrade-i Millîye adıyla bir gazete yayınlanmaya başlandı.
7. (Y) Amasya Görüşmeleri sonunda Damat Ferit Paşa Hükümeti istifa etti.
8. (Y) Sevr Antlaşması’na göre Antalya ve Konya çevresi Yunanlara bırakıldı.
9. (Y) Urfa’da düşmana karşı mücadelede eden Şahin Bey Kuvâ-yı Millîye komutanlığını üstlendi.
10. (D) Doğu Cephesi’nde savaş Ermeniler ile imzalanan Gümrü Antlaşması ile sona erdi.
11. (D) II. İnönü Muharebesi’nden sonra İtalyanlar vatanımızdan çekilmeye başladılar.
12. (Y) Kütahya-Eskişehir Muharebeleri ile Yunan ordusu Sakarya’nın doğusuna atıldı.
B. Aşağıdaki soruların cevaplarını boş bırakılan yerlere yazınız.
1. Millî cemiyetlerden beşinin adını yazınız.
Cevap: Redd-i İlhak Cemiyeti, Felâh-ı Vatan Cemiyeti, Kuvâ-yı Milliye Cemiyeti, Kuva-yi İslâmiye Cemiyeti, Millî Kongre Cemiyeti.
2. İstanbul Hükümeti Mustafa Kemal’i hangi amaçla Samsun’a göndermiştir?
Cevap: İstanbul Hükümeti Mustafa Kemal’i Anadolu’da çıkan karışıklıkları önlemek ve düzensizlikleri gidermek amacıyla Samsun’a göndermiştir.
3. Mustafa Kemal, Millî Mücadele’nin hazırlık aşamasında sırasıyla hangi illerde çalışmalar yapmıştır?
Cevap: Mustafa Kemal, Millî Mücadele’nin hazırlık aşamasında sırasıyla Samsun, Amasya, Erzurum, Sivas ve Havza illerinde çalışmalar yapmıştır.
4. Yerel kongrelerin düzenlendiği yerlerin beşini yazınız.
Cevap: Ankara, Sivas, Erzurum, Amasya, Bursa.
5. Millî cemiyetler hangi kongrede ve hangi isim altında birleştirilmiştir?
Cevap: Millî cemiyetler, Sivas Kongresi’nde “Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti” adı altında birleştirilmiştir.
6. Mustafa Kemal, Mebusan Meclisine seçilen vekillerden hangi isteklerde bulunmuştur?
Cevap: Mustafa Kemal, Mebusan Meclisine seçilen vekillerden vatanın bağımsızlığını ve milletin egemenliğini savunmalarını istemiştir.
7. Büyük Millet Meclisine karşı çıkan ayaklanmaların beşinin adını yazınız.
Cevap: Ayastefanos Ayaklanması, İzmir İsyanı, Kuva-yi Seyyare Ayaklanmaları, Kuvâ-yi İnzibâtiye Ayaklanması, Trabzon İsyanı.
8. İtilaf Devletleri Osmanlı Devleti’nin Sevr Antlaşması’nı imzalaması için neler yapmıştır?
Cevap: İtilaf Devletleri Osmanlı Devleti’nin Sevr Antlaşması’nı imzalaması için baskılar yapmış, İstanbul’u işgal etmiş ve Osmanlı hükümetini zorlamıştır.
9. Batı Cephesi’nde düzenli orduyla Yunanlara karşı sırayla hangi savaşlar yapılmıştır?
Cevap: Batı Cephesi’nde düzenli orduyla Yunanlara karşı sırasıyla Sakarya Meydan Muharebesi ve Büyük Taarruz yapılmıştır.
10. TBMM Hükümeti barış görüşmelerinin neden İzmir’de yapılmasını istemiştir?
Cevap: TBMM Hükümeti barış görüşmelerinin İzmir’de yapılmasını istemiştir çünkü İzmir’in işgali, Millî Mücadele’nin başlamasına yol açan önemli bir olaydır ve Millî Mücadele’nin sembol şehirlerinden biri olarak kabul edilmiştir.
11. Lozan Barış Konferansı hangi ülkelerin katılımıyla toplanmıştır?
Cevap: Lozan Barış Konferansı Türkiye, İngiltere, Fransa, İtalya, Yunanistan, Japonya, Romanya, Yugoslavya, Bulgaristan, Sovyetler Birliği, Belçika ve Portekiz’in katılımıyla toplanmıştır.
12. Millî Mücadele sürecinde yurdun savunulmasına katkıda bulunmuş kişilerden beşinin adını yazınız.
Cevap: Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü, Kara Fatma, Hasan Tahsin, Sütçü İmam.
C. Aşağıda verilen çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanmasından sonra yurdun birçok yerinde halkın desteğiyle Kuvâ-yı Millîye kuruldu. Aşağıdakilerden hangisi Kuvâ-yı Millîye’nin kurulma nedenlerinden biri değildir?
A) Anadolu ve Trakya’da işgallerin başlaması
B) Osmanlı ordusunun terhis edilmesi
C) Azınlıkların Türk milletinin can ve mal güvenliğini tehdit etmeye başlaması
D) Düzenli ordunun düşman ilerleyişini durduramaması
E) İstanbul Hükümetinin işgaller karşısında gerekli tedbirleri alamaması
Cevap: D
2. Erzurum Kongresi’nin aşağıdaki maddelerinden hangisi ile gelecekte cumhuriyet yönetimine geçileceğinin ipuçları verilmiştir?
A) Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.
B) İşgallere karşı millet hep birlikte vatanı savunacak ve direnecektir.
C) Kuvâ-yı Millîye’yi etkin ve millî iradeyi hâkim kılmak esastır.
D) Manda ve himaye kabul olunamaz.
E) Azınlıklara siyasi hâkimiyeti ve sosyal dengeyi bozacak haklar verilemez.
Cevap: C
3. İtilaf Devletlerinin I. İnönü Muharebesi’nden sonra Londra Konferansını düzenlemek istemelerinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) İstanbul Hükümeti ile TBMM arasında iş birliğini güçlendirmek
B) Sevr Antlaşması’nı bazı değişikliklerle TBMM’ye kabul ettirmek
C) Yunanların Anadolu’dan ayrılması için zaman kazanmak
D) İtalya’nın TBMM ile iş birliği yapmasını önlemek
E) ABD’nin desteğini alarak güçlerini arttırma
Cevap: B
4. Aşağıdakilerden hangisi TBMM’nin ayaklanmalara karşı aldığı önlemlerden biri değildir?
A) Hıyanet-i Vataniye Kanunu’nun kabul edilmesi
B) İstiklal Mahkemelerinin kurulması
C) Ankara müftüsünden fetva alınması
D) Anadolu’ya nasihat heyetlerinin gönderilmesi
E) İstanbul Hükümeti ile iş birliğinin güçlendirilmesi
Cevap: E
5. Lozan Antlaşması’nın aşağıdaki kararlarından hangisi, Türkiye’nin egemenlik haklarını kısıtlamıştır?
A) Boğazlardan geçişler uluslararası bir komisyon tarafından düzenlenecek.
B) Ülkede yaşayan tüm azınlıklar Türk vatandaşı kabul edilecek.
C) Kapitülasyonlar kaldırılacak.
D) Türk ve Rum nüfus mübadeleye tabi tutulacak.
E) Yunanistan, savaş tazminat olarak Karaağaç’ı Türkiye’ye verecek.
Cevap: A
Ç. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1- Kuvâ-yı Millîye nedir? Özellikleri nelerdir?
Kuvâ-yı Millîye, Türk milletinin Millî Mücadele döneminde düşman işgaline karşı oluşturduğu gönüllü milis güçleridir. Bu güçler, düzensiz ancak millî bir direnişi temsil ederler. Kuvâ-yı Millîye'nin özellikleri arasında halkın kendi imkanlarıyla silahlanması, cephe gerisinde düşman işgaline karşı direniş göstermesi ve çeşitli bölgelerde ortaya çıkması bulunur.
2- Pontus meselesi nedir?
Pontus meselesi, I. Dünya Savaşı sonrasında Pontus bölgesinde yaşayan Rum nüfusunun, bağımsız bir Pontus Devleti kurma arzusuyla, Türkiye aleyhine faaliyet göstermesi ve bağımsızlık talepleridir.
3- Millî varlığa düşman cemiyetlerin ortak özellikleri nedir?
Millî varlığa düşman cemiyetler genellikle işgalci güçlere işbirliği yaparak yerel halka zulmetmiş ve işgalci güçlerin politikalarını desteklemişlerdir. Bu cemiyetler genellikle işgalci devletlerle işbirliği yaparak yerel halkı sindirmeye çalışmış ve işgalci güçlerin politikalarını uygulamışlardır.
4- Amasya Genelgesi’nin Millî Mücadele açısından önemi nedir?
Amasya Genelgesi, 22 Haziran 1919'da Mustafa Kemal Paşa tarafından yayımlanmış ve Türk milletini Millî Mücadele için harekete geçirmiş bir belgedir. Bu genelge, ulusal bir kongre düzenlenmesini ve Osmanlı Hükümeti'nin işgale karşı çıkması çağrısını içermektedir. Amasya Genelgesi, Millî Mücadele'nin başlangıcını simgeler ve ulusal direnişin temellerini atmıştır.
5- Erzurum Kongresi millî bir kongre midir? Neden?
Evet, Erzurum Kongresi millî bir kongredir. Kongre, 23 Temmuz-7 Ağustos 1919 tarihleri arasında düzenlenmiştir. Mustafa Kemal Paşa'nın önderliğinde toplanan Erzurum Kongresi, işgale karşı millî bir duruş sergileyerek bağımsızlık mücadelesine yön vermiştir.
6- Misak-ı Millî’nin Millî Mücadele sürecindeki önemi nedir?
Misak-ı Millî, Millî Mücadele döneminde, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinin temel hedeflerini belirleyen bir belgedir. Bu belge, Türk milletinin sınırlarını, egemenliğini ve bağımsızlığını koruma amacını açıkça ifade eder. Misak-ı Millî, Millî Mücadele'nin millî hedeflerini ortaya koymuş ve ulusal bir birlik ruhu oluşturmuştur.
7- I. Meclis’in genel özellikleri nelerdir?
I. Meclis, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin ilk dönemini temsil eder. Bazı genel özellikleri şunlardır: 23 Nisan 1920'de Ankara'da açılmıştır, Türkiye'nin ilk meclisi olma özelliğini taşır, millî mücadele sürecinde toplanmış ve Türk milletinin temsilcileri tarafından oluşturulmuştur.
8- Büyük Millet Meclisine karşı çıkan ayaklanmaların sebepleri nelerdir?
Büyük Millet Meclisi'ne karşı çıkan ayaklanmaların sebepleri arasında, işgal kuvvetleri ve onlara destek veren içerideki işbirlikçilerin, meşru bir hükümet olarak kabul edilen TBMM'ye karşı çıkması, Anadolu'nun bağımsızlık mücadelesi veren güçleri tarafından reddedilen Sevr Antlaşması'nın kabul edilmek istenmesi, ulusal bağımsızlık hedeflerine karşı çıkan grupların etkisi yer almaktadır.
9- Sevr Antlaşması’na Mustafa Kemal’in ve Türk milletinin tepkisi ne olmuştur?
Sevr Antlaşması, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesine karşı bir tehdit oluşturduğu için büyük bir tepkiyle karşılanmıştır. Mustafa Kemal Paşa ve Türk milleti, bu antlaşmayı reddetmiş ve ulusal bağımsızlık mücadelesini sürdürmüştür.
10- Doğu ve Güney Cephelerinde işgalcilerin hangi tutum ve davranışları halkımızı harekete geçirmiştir?
Doğu ve Güney Cephelerindeki işgalcilerin baskıcı tutumları, halkın direnişe geçmesine ve Millî Mücadele'ye katılmasına neden olmuştur. Halk, işgalcilere karşı direniş göstererek kendi topraklarını savunma arzusuyla harekete geçmiştir.
11- Batı Cephesi’nde düzenli ordunun kurulmasının gerekçeleri nelerdir?
Batı Cephesi'nde düzenli ordunun kurulmasının gerekçeleri arasında, işgal kuvvetlerine karşı etkili bir savunma yapabilme, düzensiz milis kuvvetlerinin yerine disiplinli ve eğitimli bir ordu oluşturabilme, ciddi bir saldırıya karşı koyma ihtiyacı ve stratejik öneme sahip bölgeleri koruma amacı bulunmaktadır.
12- Tekâlif-i Millîye Emirleri ordunun hangi ihtiyaçlarını karşılamak için yayımlanmıştır?
Tekâlif-i Millîye Emirleri, Millî Mücadele döneminde ordunun ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla yayımlanmıştır. Bu emirler, halktan malzeme, gıda ve diğer ihtiyaçların karşılanmasını istemiş ve Millî Ordunun güçlenmesine katkıda bulunmayı hedeflemiştir.
13- Sakarya Meydan Muharebesi’nin Millî Mücadele tarihindeki yeri ve önemi nedir?
Sakarya Meydan Muharebesi, Millî Mücadele'nin önemli bir dönemeçlerinden biridir. Bu muharebe, Türk ordusunun düşmanı durdurarak zafer kazanmasını sağlamıştır. Sakarya Meydan Muharebesi, Türk milletinin bağımsızlık mücadelesindeki kararlılığını ve direnişini simgeler.
14- Millî Mücadele sürecine halkın çeşitli kesimlerinin katkıları nelerdir?
Millî Mücadele sürecine halkın çeşitli kesimlerinin katkıları arasında, köylülerin ürün ve malzeme desteği, kadınların cephe gerisindeki destekleri, işçilerin silah üretimi ve lojistik katkıları, din adamlarının moral ve manevi destekleri, gençlerin cepheye katılımları gibi birçok faktör yer almaktadır. Halkın genel desteği, Millî Mücadele'nin başarıyla sonuçlanmasında önemli bir rol oynamıştır.