Metni Anlama ve Çözümleme
1. Yüreği bir isyanla kabararak başhekimin kapısına yaklaştı.
Dili, ağzının içinde büyümüş gibiydi.
Gözlerindeki gri dumanın içinde ışıklar belirdi.
Yukarıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelime gruplarının anlamlarını bağlamdan hareketle açıklayınız.
Yüreği bir isyanla kabarmak: İçi sıkıntı ile dolup derin soluk alma gereğini duymak
Dili ağzında büyümek: Ağzına verilmesini beklemek (veya istemek)
Işıklar belirmesi: Birden aklına gelme, fikir gelmesi.
2. Yaşlı kadın, nasihat verirken “Bu bir selli yağmurdur, gelir geçer.” sözüyle ne anlatmak istemiştir? Açıklayınız.
Cevap: Yani her derdin bir çaresi bulunur, ne kadar zor durumda olunursa olunsun bir çaresi elbet peşinden gelir anlamında kullanmıştır.
3. “Eh! Bugün yarın doğurur taze.” Bu cümlede geçen “taze” kelimesinin sözlük anlamlarını araştırarak hangi anlamda kullanıldığını belirtiniz.
Cevap: Taze kelimesi burada genç kız anlamında yaşı çok olmayan genç anlamında kullanılmıştır.
4. Okuduğunuz metindeki kahramanları tanıtınız. Bu kahramanlarla olayın geçtiği mekân arasında nasıl bir ilişki vardır? Açıklayınız.
Cevap: Metinde geçen mekanlar ile kahramanlar arasında uyumlu bir ilişki vardır. Kahramanların geçmişte takılmalarına benzer bir şekilde hikayede mekana tıkılı kalan bir anlatı hakimdir.
İsmail Efendi: Eskiden küp yaparmış. Yaşlı ve hastadır. Sonunda ölür.
Başhekim: İnsanları küçümseyen, insanların dertlerine uzak kalan kibirli biridir.
Ebe: Mahallenin emektar ebesidir. Emekçidir.
İsmail Efendi’nin karısı: Sinirlerine hakim olamayan biridir. Kravatına asılır başhekimin onu tartaklar.
5. Hikâyede geriye dönüş tekniğinin kullanıldığı bölümleri gösteriniz.
Cevap: Yeniden bahar olsa. Komşuların sıcak gülüşüyle aydınlansa odalar. Arka bahçede çiçeklerin arasında bir türkü söylese. İsmail Efendi domatesleri, biberleri, gülleri gözden geçirse ortancaların yanına bir iskemle atıp gölgeli serinlikler içinde sabah kahvesini içse …” / “ Selma’nın sinemalarda yer göstericilik yapan kocası, bu eve ilk geldiği gün “Ben bahçeye bakarım teyze” demişti. “Ortanca, gül, hanımeli dikerim. Duvara da sarmaşık yürütürüm.”
6. keskin ve sert bir – bakış çekingen ve pürüzlü bir ses örneklerinde olduğu gibi siz de yazarın üslubuna yönelik metinden örnekler gösteriniz.
Cevap: Bir çocuk ağlaması, yeniden başlattı hayatı.” / “ Kadın çekingen ve pürüzlü bir sesle”
7. Hikâyenin ismiyle konusu arasında nasıl bir anlam ilişkisi vardır? Açıklayınız.
Cevap: Hikaye geçmişini özleyen bir kahramanın ağzından anlatılmaktadır. Bu metinde de başlığın “ Yeniden Bahar Olsa” olması aslında geçmişe olan özlemin dile getirilmesi gibidir.
8. Hikâyede zaman nasıl ilerliyor? Şimdiki zaman ve geçmiş zaman ifade eden bölümleri belirtiniz.
Cevap: Hikayede zaman bazen kesintilere uğrayarak bazen de geriye dönüşlerle ilerlemektedir. Bu durum aynı zamanda geçmişe duyulan özlemi somutlayan bir durumdur. ““ Yeniden bahar olsa. Komşuların sıcak gülüşüyle aydınlansa odalar. Arka bahçede çiçeklerin arasında bir türkü söylese. İsmail Efendi domatesleri, biberleri, gülleri gözden geçirse ortancaların yanına bir iskemle atıp gölgeli serinlikler içinde sabah kahvesini içse …” bölümü örnek verilebilir.
9. Hikâyenin olay akışını sırasıyla aşağıdaki boşluklara yazınız.
• Yaşlı kadının odasında yalnız beklemesi
Cevap: Hikâyede adı verilmeyen “yaşlı kadın” kocasının ve oğlunun ölümünden sonra bir apartman dairesinde tek başına yaşamını sürdürmek zorunda kalan yalnız bir insandır. Yalnızlığı sebebiyle sürekli pencere kenarından dışarıyı seyrederek zamanını geçirmeye çalışır. Yine bir gün pencereden dışarıyı seyrederken bebek bekleyen komşusu Selma’nın birine seslendiğini duyar. Onun sesindeki titremeden artık doğum zamanının yaklaştığını anlar. Bunun üzerine o da kendi oğlunun dünyaya gelişini hatırlar
10. Bu hikâyedeki anlatıcıyı açıklayınız. Anlatıcı farklı olsaydı hikâyenin anlatımında ne tür değişiklikler olurdu? Değerlendiriniz.
Cevap: Hikâyenin temel anlatı-alt anlatı şeklinde kuruluşunda geriye kırılmalar önemli yere sahiptir. Hikâyede Selma’nın bebeğinin yakın zamanda dünyaya geleceği düşüncesi yaşlı kadını kendi oğlunun doğduğu güne ve sonrasında yaşanılanlara götürmüştür. Böylelikle hikâye bir temel anlatı ve üç alt anlatı ortaya çıkmaktadır.
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki hikâyeleri tabloya göre değerlendiriniz.
| Tema | Konu | Çatışma | Anlatıcı | |
| Parasız Yatılı | Yaşam mücadelesi | Annesi çalışmak zorunda olduğu için evde yalnız kalan bir çocuğun hayat mücadelesi | Anne-kız çatışması | Tekil kişi Ben yani kahraman anlatıcı vardır |
| Yeniden Bahar Olsa | Geçmişe duyulan özlem | Geçmişe özlem duyan bir yaşlı teyzenin olayları gözünün önüne getirmesi | Geçmiş ile bugün arasında yaşanılan sıkışmışlık | 3. tekil kişi o anlatıcı vardır. |
2. ETKİNLİK
Sevinç Çokum’un “Hilal Görününce” romanı, Kırım Türklerinin 1853 – 1856 yılları arasında cereyan eden Osmanlı-Rus savaşı sırasındaki ve savaş sonrasındaki durumunu gözler önüne sermektedir. Yazarın yoğun bir ön hazırlık sonrası kaleme aldığı eser, Kırım Türklerine ait zengin bir içerik taşımakla birlikte onların istek, hayal ve beklentilerini dile getirmektedir. “Hilal Görününce” romanında olduğu gibi, Kırım Türklerini anlatan vatanseverlik temalı başka öykü, roman veya sinema örnekleri hakkında bir sunum hazırlayınız.