5. Ünite Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları
A. Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.
1. Oyunun türü nedir? Açıklayınız.
Cevap: Metin bir tiyatro oyunudur.
2. Ergin ile Sevcan’ın büyüklerine karşı konuşma tarzları ve takındıkları tavırları nasıldır? Bu tavırları nasıl değerlendiriyorsunuz?
Cevap: Ergin ve Sevcan, büyüklerine karşı saygılı bir konuşma tarzı sergilerler. Ancak, büyüklerinin emekli ve dul olmalarına rağmen birbirlerine olan sevgilerine engel olmaya çalışmalarına karşı çıkarlar ve eleştirilerini dile getirirler. Bu tavırlarının olumlu bir örnek olduğunu düşünüyorum, çünkü sevgi ve mutluluğun yaşının, durumunun ya da diğer faktörlerin önemli olmadığına inanırlar.
3. Sadi Bey, “Dünya mutluluklarla dolu.” derken neleri vurgulamak istemiştir? Açıklayınız.
Cevap: Sadi Bey, dünyanın mutluluklarla dolu olduğunu vurgulayarak, mutluluğun paylaşımına işaret etmektedir. Bireysel mutluluğun başkalarıyla paylaşılması gerektiğine, toplumsal bir değer olduğuna dikkat çekmek istemiştir.
4. Olay kahramanları kimlerdir? Bu kahramanların özellikleri nasıldır? Açıklayınız.
Cevap: Olay kahramanları Sadi Bey, Meserret Hanım, Ergin, Sevcan, Şakir, Belma, Sedat ve Fitnat’dır. Sadi Bey ve Meserret Hanım emekli ve dul, birbirlerini seven insanlardır. Ergin ve Sevcan ise Sadi Bey ve Meserret Hanım’ın torunlarıdır ve birbirlerine aşıktırlar. Şakir ve Belma ise Sevcan’ın ebeveynleridir. Sedat ve Fitnat, Sadi Bey ve Meserret Hanım’ın arkadaşlarıdır. Kahramanlar sevgi, saygı, hoşgörü ve aile değerlerine önem veren karakterlerdir.
5. Metindeki altı çizili kelimelerin yazımıyla ilgili hataları tespit edip doğru şekillerini belirtiniz.
değilmiyiz: değil miyiz
Bende: Ben de
Hanımla: Hanım’la
B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun ifadeleri getiriniz.
1. “Reis Bey” adlı tiyatro dram, türünde yazılmıştır.
2. “Keşanlı Ali Destanı” adlı tiyatro dram, türünde epik tiyatro tarzında yazılmıştır.
3. Türk edebiyatında absürt tiyatronun temsilcisi olarak kabul edilen Güngör Dilmen Kalyoncu, “Kurban” adlı oyununda töre konularını ele almıştır.
4. Absürt tiyatronun amacı, seyirciyi düşündürmek ve tedirgin etmektir. Absürt tiyatro ürünleri saçma denilebilecek kurgularla ve sembollerle doludur. Dünya edebiyatında Berthold Brecht,, Türk edebiyatında ise Güngör Dilmen Kalyoncu Canlı Maymun Lokantası adlı eseriyle bu tiyatro çeşidinin önemli temsilcilerindendir.
C. Aşağıdaki yargılar doğru ise cümlenin başına “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
1. (D) Trajediler, toplumun üst kesimine hitap eder.
2. (D) Tirat, oyunlardaki coşkuyu artırmak için yapılan uzun konuşmalardır.
3. (D) Dram türü Victor Hugo’nun etkisiyle gelişmiştir.
4. (Y) Geleneksel Türk tiyatrosu trajedi türü içinde değerlendirilmelidir.
5. (Y) Necip Fazıl “Reis Bey” adlı oyununu komedi türünde kaleme almıştır.
6. (D) Radyo tiyatrosu edebiyat ve tiyatro sanatından beslenen kendine özgü sanatsal bir anlatı formudur. Radyo tiyatrosu, televizyonun yaygınlaşmadığı dönemlerde, insanlar tarafından beğeniyle dinlenen bir radyo program türüdür.
D. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Tanzimat Tiyatrosu adlı yapıt, Türk Tiyatro Tarihi adlı dizinin üçüncü cildidir. Kapsadığı konu bakımından diğerlerinden daha geniştir. Tiyatro tarihine değinen bölümler daha kısa tutulabilir, tiyatro tarihinden ayrık konulara yer verilmeyebilirdi. Böylece kitap hacim bakımından daha dengeli olurdu. Şinasi, Namık Kemal gibi kişilerin tiyatromuz açısından önemine katılıyoruz fakat onların hayat hikâyelerinin bu kadar detaylı anlatılmasını tiyatro tarihi ile bağdaştıramıyoruz. Yazar bu kişileri, ayrıca monografilerini yazarak genç kuşaklara tanıtabilirdi.
Bu parçada söz konusu yapıtın asıl eleştirilen özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Diğer ciltlerden daha geniş bir konuyu kapsaması
B) Bilimsel tutumdan uzak bir anlayışla kişisel yorumlara yer vermesi
C) Tiyatromuz açısından önemli olan kişilerle ilgili yeterli bilgi içermemesi
D) Yazarların hayat hikâyelerini ayrıntılı olarak işlememesi
E) Tiyatro tarihiyle doğrudan ilgisi olmayan konulara fazlaca değinmesi
Cevap: E
2. …“Yalnızlar” romanının bir bölümünden oyunlaştırılan “Akümülatorlü Radyo”da, bir çiftliğin sahibi olan Nigâr Hanım, oğlu Murat’ı müzik eğitimi için büyük kente gönderir. Aradan altı yıl geçer. Murat okulu bitiremez, çiftliğe döner. Nigâr Hanım, çok beğendiği Şükriye ile oğlunu evlendirmek istemektedir. Şükriye’nin babası Hüseyin de bunu uygun görmekte; yalnız Doktor, sonuçtan umutlu olmadığı için karşı çıkmaktadır. Doktorun karamsarlığı, Murat’ın başarıya ulaşma konusunda duyduğu özlem, konuşmalar arasında yer alır. Bu metinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Peyami Safa’nın B) Tarık Buğra’nın
C) Ahmet Hamdi Tanpınar’ın
D) Haldun Taner’in E) Güngör Dilmen’in
Cevap: B
3. Aşağıdakilerden hangisi 1950 sonrası Türk tiyatrosu için söylenemez?
A) 1950-1960 yılları arasında oyun yazarlarının sayısında büyük bir artış, işlenen konularda ise çeşitlenme görülmüştür.
B) Haldun Taner, Orhan Asena, Refik Erduran ve Turgut Özakman gibi yazarlar oyunlarının çoğunda kişideki ruhsal baskıları, tedirginlikleri, iç çatışma ve bunalımları toplumsal koşullara bağlarlar.
C) Refik Erduran’ın bireyden çevreye ve topluma doğru genişleyen oyunları arasında en tanınanı Cengiz Han’ın Bisikleti’dir.
D) Orhan Asena; Hürrem Sultan, Tohum ve Toprak, Atçalı Kel Mehmet, Şeyh Bedrettin gibi oyunlarını tarihsel olaylardan ve kişilerden yararlanarak yazmıştır.
E) Haldun Taner, Reşat Nuri Güntekin’in Değirmen adlı romanını Sarıpınar 1914 adıyla oyunlaş- tırmıştır.
Cevap: E
4. Tiyatro sanatı diğer edebiyat dallarından insan ilişkilerini seyircilere canlı olarak gösterebilmesi açısından daha önemlidir. Tiyatro her zaman toplumsal ilişkilerin içinde yer alır. Bundan dolayı tiyatronun amacı da aracı da insandır, insan ise toplumsal bir canlıdır. Gelgelelim bazıları, tiyatronun bir sahne sanatı olduğu ve edebiyatın bir kolu olmadığı konusunda hemfikirdirler. Bunun sebebi, tiyatronun bir yazılı metin olmasının yanı sıra sahne dekoru, ışıklandırma ve oyuncular gibi yardımcı ögelerden oluşmasıdır. Bu metinle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Karşılaştırma yapılmıştır.
B) Tanımlamaya başvurulmuştur.
C) Neden-sonuç ilişkisi kurulmuştur.
D) Türün ayırt edici özellikleri verilmiştir.
E) Alıntıya yer verilmiştir.
Cevap: E