Metni Anlama ve Çözümleme
1. Şiirin teması nedir? Açıklayınız.
Cevap: Şair; yaptığı alıntılarda sevdiği bir şairin dizelerini, kutsal kitaplardan bazı sözleri, aklında kalan türkü sözlerini şiirine almıştır.
2. Şiirde Afrika ve Orta Doğu nasıl yorumlanmıştır? Açıklayınız.
Cevap: Şu şekilde anlatılmaktadır:
“Bir örnek giysili efendileri beklemekten yorgun fincan gibi turtularının gülümsemesi yani afrikalı artık kimseler gelmiyor; cezayir yabancı dil kursu”
3. Şiirin anahtar kavramlarından biri olan “balkon çıkmazı” hakkında düşüncelerinizi belirtiniz.
Cevap: Toplumların Batı ile Doğu arasındaki sıkışmışlığını balkon imgesi üzerinden anlatan bir şiirdir. Balkon çıkmazı insanın yönünü nereye çevirmesi gerektiği üzerinde durmaktadır.
4. Şiirdeki tezat sanatı ne üzerine kurulmuştur? Açıklayınız.
Cevap: Doğu medeniyeti ile Batı medeniyeti arasındaki çatışma söz konusudur.
5. Şiirde kullanılan imgeleri bulunuz.
Cevap: “yağmursuz çöllerin oruca niyetli kum taneleri” / “sevgiyi orucuna bozmaya mahkûm bir derviş gibi” / “kekeme gülümsemelerin mahmur yüzü orta doğu” kullanılan imgelerden bazılarıdır.
6. bir hatırlatma kulağı küpeli şirpençe
kölemenlerin üstüne ara sıra bir kaç beyit
Yukarıdaki dizelerde hangi kişi ve tarihî olaya telmih yapılmıştır? Açıklayınız.
Cevap: Burada Yavuz Sultan Selim’in yazmış olduğu şiirin beytine bir gönderme yapılmaktadır. Selim’in sırtında şirpençe yani şark çıbanı çıkmıştır. Bu olaya gönderme yapılmıştır.
7. Şiire göre “efendi” kimdir ve nasıl biridir? Açıklayınız.
Cevap: Efendi zalimdir, istediği kanunlarla her yer yönetilsin ister kendisine karşı olan olursa idam ederek o kişiyi yok edecek kadar da kötüdür.
8. Okuduğunuz şiirin söyleyicisi, yazılış amacı ve hedef kitlesini açıklayınız.
Cevap: Söyleyicisi şairin kendisi, yazılış amacı Doğu-Batı kültürünün çatışmasını ortaya koymak, hedef kitlesi ise şiir sever okurların hepsidir.
9. Aşağıdaki sözcük gruplarını açıklayınız.
bir örnek giysili efendiler: Herkesin aynı elbiseyi giydiği kişilerden bahsedilmektedir.
kekeme gülümsemelerin mahmur yüzü: Bazen yarım kalmış duyguların insanda uyandırdığı tat.
yağmursuz çöllerin oruca niyetli kum taneleri: Zorunluluktan dolayı susuzluğa alışmış olan kum taneleri.
10. Şiirdeki açık ve örtük iletileri tespit ediniz.
Açık ileti: Doğu ile Batı’nın çatışması
Örtük ileti: İnsanların manevi hayat yerine maddi kazançlar peşinde koşmaları.
1. ETKİNLİK
Okuduğunuz “Balkon Çıkmazında Efendilik Tarihi” ile Sezai Karakoç’un “Balkon” şiirini karşılaştıran bir sunum hazırlayınız.
Cevap: İki şiirde Doğu Batı çatışması üzerine kurulmuştur. İki şiirde de şairlerin kendilerine has imgelem dünyaları açıkça belli olmaktadır.
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki şiirlerden hareketle İkinci Yeni ve 1980 sonrası şiiri karşılaştırınız.
Cevap: 1980 sonrası şiirinde; Türk şiir birikimini yeniden ve bir bütün olarak değerlendirme çabası vardır. Farklı şiir anlayışlarının aynı zaman diliminde temsilcileri bulunmaktadır. Yapı ve söyleyişe içerikten çok fazla önem vermiştir. İkinci Yeni şiirine özgü uzak çağrışımlara yeniden değer verilmiştir.
3. ETKİNLİK
1980’lerde azımsanmayacak sayıda şairin Türk şiirini tarihsel bir bütünlük içerisinde gördüğü, gelenekle kurulan ilişkide böylesi bir bütünlükten yana olduğu bilinir. ilgili bölümlerde denildiği üzere 1980’lerde imgeci, anlatımcı, folklorik, metafizik… hangi anlayışa bağlı olursa olsun genç şairlerin büyük çoğunluğu geleneğe eğilmiş ve Türk şiirinin zengin birikiminden yararlanmanın yollarını aramıştır. Bu yaklaşımda gelenek, Cemal Süreya ile Yahya Kemal’in, Edip Cansever’le Dıranas’ın, Ahmet Haşim ile Turgut Uyar’ın yan yana durduğu bir çeşit antoloji gibi algılanır, kabul edilir. Osman Hakan A., Vural Bahadır Bayrıl ve Sefa Kaplan bu eğilim içerisinde değerlendirilir. Örneğin 80 sonrası şairlerden olan Vural Bahadır Bayrıl, eski olduğu hâlde eskimeyeni yeni şiir anlayışına uygulamanın yollarını arayan bir sanatçıdır.
Fethi Demir, 1980 Sonrası Türk Şiirinin Başlıca Tartışma Alanları
1980 sonrası şairleri hangi şiir anlayışını örnek almışlardır? Yukarıdaki metinden hareketle açıklayınız.
Cevap: 1980’lerde imgeci, anlatımcı, folklorik, metafizik… hangi anlayışa bağlı olursa olsun genç şairlerin büyük çoğunluğu geleneğe eğilmiş ve Türk şiirinin zengin birikiminden yararlanmanın yollarını aramıştır. Bu yaklaşımda gelenek, Cemal Süreya ile Yahya Kemal’in, Edip Cansever’le Dıranas’ın, Ahmet Haşim ile Turgut Uyar’ın yan yana durduğu bir çeşit antoloji gibi algılanır, kabul edilir.