Metni Anlama ve Çözümleme
1. Şiirin teması nedir? Açıklayınız.
Cevap: Okuduğumuz şiirde dönemin kent hayatından kesitlere yer verilmiştir. Şair, modern yaşam tarzına karşı isyanını şiirlerinde dile getirmiştir.
2. Şiir kime hitap etmektedir? Şiirde hitap edilen kişinin özellikleri nelerdir? Belirtiniz.
Cevap: Şair sevgilisine hitap etmektedir. Sevgilisini korumaklı bir dille, ona karşı duygularını üstünü örtük bir üslupla dile getirme yoluna gitmiştir.
3. Şiirde Akdeniz, Afrika ve Çukurova coğrafyaları nasıl betimlenmiştir? Açıklayınız.
Cevap: Şu dizelerle anlatmaktadır şair: “Üstüne cehennem güneşlerde göğermiş mor sinekler konup kalkan / Diğeri kan ter içinde yayla yollarında”. Sıcaklardan insanının mertliğinden bahsedilmiştir.
4. Şiirde hangi şehirlerden söz edilmiştir? Bu şehirler neyi temsil etmektedir? Açıklayınız.
Cevap: İstanbul ve Diyarbakır’dan bahsedilmiştir. İç Anadolu’nun bozkırına sahip şehirler de şiirde yer alır. Bu şehirler şiirde Anadolu’nun baştan sona her karışının güzelliği ve önemi vurgulansın diye kullanılmışlardır.
5. Şiirde tekrar edilen sözcükler nelerdir, bunlar şiire nasıl bir anlam kazandırmıştır? Açıklayınız.
Cevap: “bilirim” / “bir” / “her” gibi kelimeler dize içi ahenk oluşturmak ve okurun şairin duygu dünyasına girmesini sağlamak amacıyla kullanılmışlardır.
6. Okuduğunuz şiir dinî değerleri, geleneğe duyarlılığı ve metafiziği öne çıkaran şiir anlayışına uygun mudur? Açıklayınız.
Cevap: Evet uygundur. Çünkü şair bu şiirinde kentle yüzleşen, kentten bunalan ve kaçmak isteyen, kentin şart ve görünümlerine isyan eden kişiyi anlatmaktadır.
7. Şiirde çocuklar, kadınlar ve delikanlılar nasıl ele alınmıştır? Açıklayınız.
Cevap: Hepsi de idealize edilmiş Anadolu insanlarını temsil etmektedir. Delikanlılar yiğit ve cesur, çocuklar ne yazık ki betonlara hapsedilmiş, doğadan koparılmış, kadınlar ise her zamanki gibi koruyucu, besleyici ve alim insanlar olarak çizilmektedirler.
8. Şiirde geçen “isyan şiirleri bilmek” ifadesinden ne anlıyorsunuz? Açıklayınız.
Cevap: İnsanların haksızlıklara karşı kendi kalplerinden damıttıkları düşüncelerini döktükleri şiirlerden dizelerden veya anlatımlardan bahsedilmektedir.
9. Aşağıdaki sözcük gruplarından hareketle şairin şehir yaşamına bakış açısını değerlendiriniz.
Melal denizi parkların ıssız yerleri
Apartman odalarında büyüyen çocukların bilmediği bilemeyeceği
Titreyen kenar mahalle çocukları
Cevap: Çocukların ne yazık ki doğadan toprakta uzaklaştırılması betona hapsedilmesi vurgusu üzerinden durulmaktadır. Çocuklar böyle bir zaman ve dünyada oyun parkı olarak ancak acının üzüntünün parkında vakit geçirebilmektedirler.
10. Şiirde “cesur otobüs penceresi, bilinçsiz bir baş kayması” gibi anlam ilişkisi olmayan kelimelerle imgeler kurmuştur. Siz de okuduğunuz şiirdeki bu tarz kullanımları bulunuz. Çağrışımlarını yorumlayınız.
Cevap: “Müslüman yürekler bilirim daha / Kızdı mı cehennem kesilir sevdi mi cennet” – “Kelimeler ki tank gibi geçer adamın yüreğinden” – “Yüreği susuzluktan bunalan içinden mahpushane çeşmeleri akan”
11. Şairin dünya görüşü ile şiiri arasında nasıl bir ilişki söz konusudur? Şiirden örneklerle açıklayınız.
Cevap: Modern kente ve kentleşmeye tepkiyi şiirlerinde kalıcı ve ısrarlı bir tema olarak işleyen şairlerden birisi de Erdem Bayazıt’tır. Onun şiirlerinde modern hayatı sorgulama şehir üzerinden yapılır. Okuduğumuz şiirde de dönemin kent hayatından kesitlere yer verilmiştir. Modern yaşam tarzına karşı isyanını şiirleri dile getirilmiştir. Onun şiir sanatının şekillenmesinde “Mavera” dergisi etkili olmuştur.
12. Dinlediğiniz “Telgrafın Tellerine” adlı türküyle okuduğunuz şiir arasında nasıl bir anlamsal ilişki vardır? Yorumlayınız.
Cevap: İki metinde de Anadolu ve yollar, uzaklıklar, hasretlikler ağır basmaktadır. İki metinde insanın yaşamını sorgulamasını konu edinir.
13. “Yedi Güzel Adam” arasında yer alan şairlerin şiirleri ile okuduğunuz şiiri anlayışları bakımından karşılaştırınız.
Cevap: Türk edebiyatına damga vuran Cahit Zarifoğlu, Erdem Bayazıt, Rasim Özdenören, Nuri Pakdil, Mehmet Akif İnan, Alaeddin Özdenören ve Ali Kutlay’ın şiirleri bu şiirler örtüşmektedir. Çünkü bu şairlerde yer alan insanın evrendeki yalnızlığı teması bu şiirde de işlenmektedir.
1. ETKİNLİK
Aşağıdaki şiirleri tabloya göre değerlendiriniz.
| Söyleyici | Hedef Kitle | Tema | |
| Sürgün Ülkeden Başkentler Başkentine | Şair | Tüm şiir okurları | Şehirler ve aşklar |
| Sana, Bana, Vatanıma, Ülkemin İnsanlarına Dair | Şair | Tüm şiir okurları | Yollar Anadolu ve sevgiliye özlem |
2. ETKİNLİK
Erdem Bayazıt, ikinci Yeni ile 80 kuşağı arasında kalan bir ara dönem şairidir. Mehmet Âkif, Necip Fazıl, Sezai Karakoç şiir ekolünden gelir. Erdem Bayazıt şiiri, millî-manevi hassasiyetleri olan, sosyal cephesi geniş bir misyon şiirinin halkalarındandır. Bu şiirin beslendiği kaynaklar başta vahiy, hadis, İslam tarihi, İslamî düsturlar gibi dinî esaslı kaynaklar olmakla birlikte divan ve halk şiiri, folklor ve çağdaş şiirimizin seçkin numuneleridir. En başta ailesinin, tahsil hayatında karşılaştığı ve sonradan sanat hayatımızda da yer alan sanatkâr arkadaşlarının tesis ettiği ruhî atmosferde sanatının hamuru şekillenmiş olan Bayazıt, dinî duyarlılığı yüksek, vicdanî mesuliyet fikri içeren şiirler kaleme almıştır.
Murat Turna, Erdem Bayazıt’ın
Şiir Dünyası Bu açıklamadan hareketle Erdem Bayazıt’ın okuduğunuz şiirini şair-şiir ilişkisi bağlamında değerlendiriniz.
Cevap: Erdem Bayazıt’ın şiiri; kentle yüzleşen, kentten bunalan ve kaçmak isteyen, kentin şart ve görünümlerine isyan eden bir şiirdir. O, modern kenti; kalabalıklaşma, karmaşıklık, yabancılaşma, yalnızlaşma, teknolojik esaret, tüketim, parçalanma, bunalım ve bunaltı gibi durum ve olguların çerçevesinde algılar. Onun şiirlerinde “duvar” şehirde bireyin karşısına çıkan engelleri sembolize eder.