Metni Anlama ve Çözümleme
1. Şiirin teması nedir? Açıklayınız.
Cevap: Tema İstanbul ve İstanbul’da yaşayanlardır.
2. Şiirden hareketle ilhan Berk’in İstanbul’a bakış açısını yorumlayınız.
Cevap: İlhan Berk İstanbul’u insanlarıyla anlatmaktadır. Her gün işe giden hepsinin yaşam mücadelesinde yüzlerinden yorgunlukları okunan kimseler oldukları ve bu insanların kendisinde uyandırdığı duygulardan bahsetmektedir.
3. Şiirde hangi mimari eserlerden söz edilmiştir? Belirtiniz.
Cevap: Şiirde, Süleymaniye Cami, Kız Kulesi, İstanbul Köprüsü, Ayasofya’dan bahsedilmektedir.
4. Şiirdeki İstanbul’la ilgili olumsuzluklar nelerdir? Açıklayınız.
Cevap: Kalabalık olması, yaşam şartlarının iş imkanlarının zorluğu, ulaşımının sıkıntılı olması, insanların neşelerini yitirmiş olmaları.
5. Şiirdeki İstanbul’da kimler yaşamaktadır? Belirtiniz.
Cevap: Sıradan insanlar yaşamaktadır. Kimileri 8 kardeştir. Kimileri köylerinden göç ederek gelmişlerdir. Bir de şair gibi İstanbul’un yerlisi olanlar vardır.
6. Şiirdeki edebî sanatları bulunuz.
Kişileştirme: Ayasofya elleriyle yüzünü kapamış bütün iştahıyla ağlıyor dizesinde kişileştirme yapılmıştır.
Abartma ve tekrir ( tekrar ) sanatı: Yığın yığın olmuşlar hepsi köprünün açılmasını bekliyor. Yığın yığın kelimesi tekrar etmiştir ayrıca da abartılıdır.
Kişileştirme: İstanbul Köprüsü insan gibi yürüme özelliğiyle şiirde yer almaktadır. “Durduğun yerden İstanbul köprüsü tramvayları mavnalarıyla sanki yürüyor”
7. Şiirde söz edilen İstanbul’un semtleri hangileridir? Bu semtlerin özelliklerini şiirden hareketle açıklayınız.
Cevap: Fatih, Beyoğlu, Tophane, Dikimevi, Karaköy ve Beşiktaş’tır. Bu semtler nüfusun iş kollarında yoğun olarak yer aldıkları yerlerdir.
8. Aşağıdaki sözcük gruplarını şiirin bütününden hareketle açıklayınız.
Cevap: İstanbul’un büyüklüğü ve barındırdığı insan çeşitliliği anlatılmaktadır. İstanbul’un her gün milyonlarca insanın bir yerlere gidip geldiği yer olduğu anlatılmaktadır.
9. Şiirde geçen “mavna” kelimesinin anlamının “TDK Türkçe Sözlük”ten bularak cümle içinde kullanınız.
Mavna: yakın kıyılara ya da limanın uzaklarında demirlemiş gemilere yük götürüp getiren, güvertesiz, büyük tekne
10. Şiirdeki açık ve örtük iletileri bularak bunların şiirin dil ve anlatımına katkısını söyleyiniz.
Açık ileti: İstanbul’un inanlarının özelliklerinin anlatılması
Örtük ileti: İstanbul’un farklı kesimden insanları ile oluşan muhteşem zenginliği ve güzelliği
11. Okuduğunuz şiir belli bir ölçü esas alınarak yazılmamıştır. Buradan hareketle şiirde ahengin nasıl sağlandığını belirtiniz.
Cevap: Şiirde ahenk şiir içi kelime tekrarları ses ve dize tekrarları ile sağlanmaktadır. Örneğin yığın yığın, İstanbul vs kelimeler birden fazla şiirde tekrar edilmektedir.
1. ETKİNLİK
Ne zaman seni düşünsem
Bir ceylan su içmeye iner
Çayırları büyürken görürüm
Her akşam seninle
Yeşil bir zeytin tanesi
Bir parça mavi deniz
Alır beni.
Seni düşündükçe
Gül dikiyorum elinin değdiği yere
Atlara su veriyorum
Daha bir seviyorum dağları
İlhan Berk, Toplu Şiirler (Metnin orijinaline uyulmuştur.)
Okuduğunuz bu şiirde pastoral bir tablo çizilmiş, imgeler aktarılırken ceylan, çayır, yeşil zeytin, mavi deniz, gül, su verilen atlar ve dağlar gibi insanda çeşitli tasarımların oluşmasına yol açan, aynı zamanda olumlu duygu değerleri bulunan sözcük ve tamlamalar kullanılmıştır.
Bu açıklamadan hareketle İlhan Berk’in şiirde resim sanatından nasıl yararlandığını açıklayınız.
Cevap: Şair sanki kelimelerle şiir yazmaktadır. Biz orada olmasak da şairin kelimeleri aracılığı ile o anlattığı yerin içindeymişiz gibi hissederiz kendimizi.
2. ETKİNLİK
Aşağıdaki şiirleri tabloya göre değerlendiriniz.
| Söyleyici | Hedef Kitle | Tema | |
| Çağrılmayan Yakup | Şair | Şiir okuru | Yalnızlık |
| İstanbul’dan | Şair | Şiir okuru | İstanbul ve şehirde yaşayan İnsanlar |
3. ETKİNLİK
Hazırlık çalışmasında sınıfa getirdiğiniz şiirleri okuyunuz. Bu şiirlerle İlhan Berk’in “İstanbul’dan” şiirini anlayışları bakımından karşılaştırınız.
Cevap: Bireysel konuları anlatan şiirlerdir. Şiir özellikleri bakımından ister dil ister de anlam dünyaları olsun farklılık gösteren şiirlerdir.