2017-2018 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI ………..……………..… OKULU
12/… SINIFI DİL VE ANLATIM DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISI
ADI SOYADI:………………………… NU:………….. PUAN:………
I.Metin
“Yengeç ana, kızı yengece kancayı takmış, durmadan konuşurmuş, bıktırırmış canından:
-Öyle eğri büğrü yürüme! Şunu şöyle yapma, bunu böyle yapma! Doğru dürüst yürü! ..
Yengeç kızın canına tak demiş, patlamış:
-Peki, sen doğru dürüst yürü önüm sıra da, yürümek neymiş ben de öğreneyim. Yapmadım mı, o zaman vır vır et! demiş anasına.
Kendindeki kusurları görmeden başkasında kusur bulmak kötü bir şeydir.
1.Yukarıdaki I. Metnin türü nedir? Bunu nasıl anladığınızı özelliklerinden yola çıkarak açıklayınız.
Fabldır.
İnsan dışı varlıklar olan yengeçler teşhiş ve intak sanatlarıyla kişileştirilmiş ve konuşturulmuştur.
Metnin sonunda öğüt verilmiştir.
2. Yukarıdaki 1. Metnin dahil olduğu türün, Türk ve dünya edebiyatlarındaki Edebiyatındaki ilk temsilcilerini ve eserlerinin adlarını yazınız.
Beydaba : Kelile ve Dimne (Pança Tantra)
Şeyhi : Harname
II. Metin
“ Evvel zaman içinde kalbur saman içinde; pireler berber develer tellal iken ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken bir karı koca varmış.Bu karı kocanın bir kızı olmuş. Kız el bebek gül bebek büyütülmüş ama hiç iş öğrenememiş. Bunun için adına Tembel Kız denilmiş.Bu kız o kadar tembelmiş ki yerinden kalkmaya üşeniyormuş.Anası babası ona bir gelberi yaptırmış.Kız da oturduğu yerden işini gelberiyle yapıyormuş.Kızının evlilik çağı gelmiş.Anası babası kızı bir avcıyla evlendirmiş.
…
Dilenci türküyü böyle söylemiş çekip gitmiş. Aradan bir zaman geçmiş kızın avcı kocası gelmiş.Karısına ördek pişti mi? demiş.Karısı olan biteni anlatmış bak bana bir de türkü söyledi sana deyiverem demiş türküyü söylemiş.O zaman avcı kocası durumu anlamış karısına kızıp azarlamış.Ondan sonra Tembel Kız tembelliği bırakmış.
Onlar ermiş muradına biz çıkalım kerevetine.”
3. Yukarıdaki II. Metnin türü nedir? Bunu nasıl anladığınızı yazınız.
Masaldır.
Başında tekerleme var.
Öğrenilen geçmiş zaman kullanılmıştır.
Sonunda dileğe yer verilmiştir.
4. Yukarıdaki I. ve II . Metinleri plan bakımından karşılaştırınız.
Birinci metin türü serim, düğüm, çözüm ve öğüt bölümlerinden oluşur.
İkinci metin türü tekerleme, serim, düğüm, çözüm ve dilek bölümlerinden oluşur.
( Serimde kişi ve yer tanıtılır.
Düğümde merek duygusu uyandıran bir olay işlenir.
Çözümde olay sonuçlanır, merak giderilir.)
III. Metin
“İnsanların çoğu kaybetmekten korktuğu için, sevmekten korkuyor. Sevilmekten korkuyor, kendisini sevilmeye lâyık görmediği için. Düşünmekten korkuyor, sorumluluk getireceği için. Konuşmaktan korkuyor, eleştirilmekten korktuğu için. Duygularını ifade etmekten korkuyor, reddedilmekten korktuğu için. Yaşlanmaktan korkuyor, gençliğin kıymetini bilmediği için. Unutulmaktan korkuyor, dünyaya iyi bir şey vermediği için. Ve ölmekten korkuyor aslında yaşamayı bilmediği için.”
5. Yukarıdaki III. Metinde geçen altı çizili sözcükleri yapısı ve türü bakımlarından inceleyin ve bulduğunuz sonuçları aşağıya yazınız.
| Kelimeler | Yapısı | Türü |
|---|---|---|
| gelberi | birleşik | isim |
| yapıyormuş | basit | fiil |
| dilenci | türemiş | isim |
| deyiverem | birleşik | fiil |
| azarlamış | türemiş | fiil |
IV. Metin
“…
Başka sanat bilmeyiz, karşımızda dururken
Yazılmamış bir destan gibi Anadolu’muz.
Arkadaş, biz bu yolda türküler tuttururken
Sana uğurlar olsun... Ayrılıyor yolumuz.”
Faruk Nafiz Çamlıbel/ Sanat
6. Yukarıdaki III. ve IV. Metinlere göre cevap veriniz.
a) Aşağıdaki ifadeleri Doğru (D) ve Yanlış (Y) şeklinde değerlendiriniz.
* IV. Metin coşku ve heyecan bildiren bir metindir ve bu nedenle dil ötesi işlev kullanılmıştır. (Y)
* IV. Metin anlatmaya bağlı bir metindir. (Y)
* III. Metin, korkuların sebepleri hakkında bilgi verildiği için açıklayıcı anlatım biçimine bir örnektir. (D)
b) Aşağıdaki boşluklara uygun olan sözcükleri yazınız.
* IV. Metinde türkü sözcüğü ile sanat eserleri anlatılmaktadır.
* III. Metnin teması korku;
* IV. Metnin konusu, şairin Anadolu’yu konu alan sanat anlayışını benimsemesi’dır
7. Aşağıdaki cümlelerde geçen anlatım bozukluğunu giderip cümlelerin doğru şeklini yazınız.
Yaşamı zenginleştiren, anlam kazandıran birçok şey vardır.
Dolaylı tümleç eksikliği vardır.
Yaşamı zenginleştiren, yaşama anlam kazandıran birçok şey vardır.
Bunca sorunların altında nasıl ezilmiyorsun?
Sorun sözcüğünde gereksiz yere çoğul eki kullanılmış.
Bunca sorunun altında nasıl ezilmiyorsun?
8. Aşağıdaki cümleyi öğelerine ayırınız.
Duyduğuma göre yarın erkenden pikniğe gidilecekmiş.
Edat tümleci ZT ZT DT Yüklem
9.Aşağıdaki kelime gruplarının çeşitlerini ( ne tür kelime grubu olduğunu) yazınız.
Durmadan okuduğu: Sıfat- fiil öbeği
Az konuşup: Zarf- fiil öbeği
Tahta kapı: Takısız ad tamlaması
Okuduğu kitap: Sıfat tamlaması
Kiminin adı: Belirtili ad tamlaması
10. Göstermeye bağlı metinlerden üçünü yazınız ve bu metinlerin ortak özelliklerinden ikisini yazınız.
Trajedi, dram, komedi, karagöz.
Olay çevresine oluşurlar.
Sanatsal (şiirsel) dil işlevi vardır.
Diyalog anlatım vardır.
Kurmacadır.
Özneldir.