12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Dersdestek Yayınları 2. Ünite Hikaye Sayfa 36, 37, 38, 39, 40, 41 Ricat Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 36 Cevabı
1) “Kimlik”, “kimlik bunalımı” ve “benlik” kavramlarını araştırınız.
- Kimlik: toplumsal bir varlık olarak insana özgü olan belirtiler, nitelikler ve özelliklerle, bir kimsenin belirli bir kimse olmasını sağlayan koşulların, onun kişiliğine ilişkin özelliklerin tümü, bir insanın kim olduğu.
- kimlik bunalımı: Kimlik bunalımı ve kimlik karmaşası Çocuklukta öğrendiğimiz her şey bir gün gelir erişkin dünyasındaki yeni değerlerle karşılaşır. İşte o günün geldiği dönem ergenlik dönemidir.
- benlik: Benlik, kişinin “Ben Kimim?” sorusuna verdiği cevaplar bütünüdür.
2) Bir toplumda yaşanan değişimler, o toplumu her zaman olumlu yönde etkiler mi? Örnek vererek açıklayınız.
Cevap İnsanın manevi varlığı, iman ve ilimle; zekâsı, bilgi ve deneyimle gelişir. İnsanın maddi, çevresel, toplumsal ilişkileri, etkileşimleri ise, genellikle yaşadığı ortamın, tarihi ve kültürel değerlerin, geleneklerin, örf ve adetlerin, iktisadi hayatın, hukuk düzeninin etkisi altındadır. Bu yüzden bazen olumlu bazen d eolumsuz yönde etkileyebilir.
3) 1960’tan sonra toplumsal yaşamımızı etkileyen olayları ve bu olayların 1960 sonrası Türk hikâyeciliğine etkilerini araştırınız (1. etkinliğe yöneliktir.).
Cevap Darbeler, Ekonomik Krizler, 1974 Kıbrıs Harekatı, 1980 Darbesi, Bu olaylar konu olarak hikayecilerimizi etkilemiştir. Konu olarak işlenmişlerdir.
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 38 Cevabı
1) “Nerede benim sokaklarım? Kunduralarımı çarptığım taşlar? Ve sokağım. Hangi bir yanından baksam benim değil, benim çocukluğumun değil. Koşsam bu sokak o değil.” diyen kahraman, hangi duygularını dile getirmiştir? Buna göre, hikâyenin temasını ve konusunu belirleyiniz.
- Eski zamanlara duyduğu özlemi aktarmıştır. O güzel günlere olan hasretini okuruz.
- Konu: Geçmiş zamana duyulan özlem
- Tema: Geçmişin güzel günleri artık gelmeyecektir.
2) Okuduğunuz metindeki temel çatışmayı ve bu çatışma etrafında metinde yer alan veya metnin ima ettiği diğer çatışmaları belirleyiniz. Sizce, metinde temel çatışmayı gösteren en önemli bölüm hangisidir?
SON BÖLÜM EN ÖNEMLİ BÖLÜMDÜR.
Ben bir yerlerdeyim, hep bir yerlerden bir yerlereyim. Uzun uzun yıllar geçmiş parmaklarımla, o
biçim bir suların dibinde kırık dökük alnında. Kurgularım yıkıntıya uğramış; bu kadar açıklıkla nasıl
söyleyebiliyorum, (ben o mu) nasıl? Artık benim değil bu bahçe, ev. Ben kimim? Onlar nedir benim
için? Ağır ağır atımın burnunu okşadım, -artık benim değil. Ben neyim? Uysal, ıslak gözleriyle başını
eğdi, kişnemek ister gibi ama o kadar yorgun, o kadar bacakları bükülü. İçerlere giremem, neyim ki?
İçimde zavallı bir çarpışmayla yeniden yuları yakaladım. Bahçemin oralarda falan atımla birlikte, bir
kuyularda yeniden yola koyuldum. Yürüdüğüm tünellerde neyi beklediğimi bilmeyerek, nereye varacağımı
bilmeyerek.
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 39 Cevabı
3) “Ricat” adlı metindeki şahıs kadrosunu oluşturan kahramanların özelliklerini ve bunların tip/ karakter özelliği gösterip göstermediklerini belirleyerek tespitlerinizi aşağıdaki tabloya yazınız. Sizce, ana kahramanın hangi özelliği olay akışını etkilemektedir? Açıklayınız.
Ana kahraman
- Özellikleri: Duygusal, çocukluğuna özlem duyan biri.
- Tip Karakter: Karakter
Kahramanın Dayısı
- Özellikleri: Ellerini kalçasına dayamış gülümseyerek bekleyen biri.
- Tip Karakter: Tip
4) Okuduğunuz metinde doğduğu kasabaya yıllar sonra dönen ana kahraman, çevresine ve kendine sorgulayıcı bir gözle bakar. Metinden kahramanın çevresiyle ilgili izlenimlerini ve iç hesaplaşmalarını yansıtan cümleleri belirleyiniz. Bu cümlelerden hareketle kahramanın içinde bulunduğu durumu nasıl değerlendirdiğini açıklayınız. Sizce, kahramanı böyle düşünmeye iten sebepler nelerdir?
- Nerde benim sokaklarım?
- Hangi bir yanından baksam benim değil, benim çocukluğumun değil. Koşsam bu sokak o değil. Yıllardan sonra, yorgun geçen bir yolculukla, içli davetlerle beni bekleyen evime dönüyorum.
5) Ana kahramanın ruh hâli ile zaman arasındaki ilişkiyi, olayların gelişiminde zamanın işlevini belirleyiniz.
Cevap Zaman geçmiş ve ilerlemiştir. Bu da kahramanın geçmişin güzel günlerine özlem duymasına yol açmaktadır.
6) Hikâyedeki olay nerelerde geçmektedir? Bu mekânların özelliklerini belirleyiniz. Olay örgüsünün ortaya çıkışında ve gelişiminde mekânın işlevini sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap Kahramanın köyünde, dayısının evinde
7) Toplumsal değişimin birey ve çevre üzerindeki etkisini metne dayanarak açıklayınız.
Cevap Toplum değiştikçe birey de değişir.
8) Anlatmaya bağlı edebî metinlerdeki bütün gelişmeler, kurmaca bir kişi olan anlatıcı tarafından aktarılır. Buna göre;
Cevap
a) Metindeki anlatıcıyı ve bakış açısını belirleyiniz.
Cevap
b) Sizce bu bakış açısı anlatımı nasıl etkilemiştir?
Cevap
c) Anlatıcının, yazarın düşünce veya kişiliğiyle örtüşen bir yansıtıcı olup olmadığını sınıfta arkadaşlarınızla tartışınız.
Cevap
9) “Ricat” adlı hikâye zaman dilimi açısından son derece dar bir çerçeve içerisinde gelişir. Bu hikâyede, özellikle, kahramanın çocukluk anılarına döndüğü ve içinde bulunduğu ruh hâlinin yansıtıldığı bölümlerde (…) anlatım tekniğine başvurulmuştur.
- Cevap
a) Verilen parçada boş bırakılan yeri uygun kelimeyle tamamlayınız.
Cevap
b) Verilen parçada söz edilen anlatım tekniğini açıklayınız.
Cevap
c) Hikâyede kullanılan diğer anlatım tekniklerini ve bunların metindeki işlevlerini belirleyiniz.
Cevap
10) Okuduğunuz metni dil ve anlatım bakımından inceleyiniz. Elde ettiğiniz sonuçlara göre sizce, yazarın en belirgin üslup özelliği nedir? Açıklayınız.
Cevap
11) “Ricat” adlı hikâyenin hangi geleneğin ve anlayışın özelliklerine uygun biçimde kaleme alındığını metinden örnekler vererek ifade ediniz.
Cevap
12. Sınıf Dersdestek Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 40 Cevabı
Elde ettiğiniz araştırma sonuçlarından hareketle 1960’tan sonra Türkiye’de yaşanan toplumsal olayların Türk hikâyeciliğini nasıl etkilediğini sınıf arkadaşlarınızla tartışarak belirlemeye çalışınız.
Cevap
a) Sınıfa girdiğiniz zaman arkadaşlarınıza selam verdiğinizde size karşılık vermezlerse kendinizi nasıl hissederdiniz? Bu durumu sınıfta canlandırınız.
Cevap
b) “Yollarda bir yabancı insanlar. Şapkaları gözlerinin üstünde, gözleri Yusuf kuyusu, ürkek, çekingen, yağmurdan kaçar hâlleriyle yanımdan.. yanımdan ve bakmadan yıkıla yıkıla gidiyorlar.”
Bu parçayı selamlaşmak değeriyle ilişkilendirerek yorumlayınız.
Cevap
c) Türk toplumunda selamlaşmanın önemini belirtiniz.
Cevap
Okuduğunuz metnin iletisi ile yazarın dünya görüşü arasındaki ilişkiyi düşünerek yazar ile metin arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
Cevap
1) Aşağıdaki cümlelerde “virgül”ün kullanılış gerekçelerini belirleyiniz.
a) Bu yıkılmaya hazır ev, bu kova, anlar, örümcekli köşeler ne uyandırıyor içimde?
- Cevap
b) Atım, sırtında günlerin yoluyla tökezleyerek, dermanının son kırıntılarını da harcayarak yanımda yürüyor.
Cevap
2) Kurgularım yıkıntıya uğramış; bu kadar açıklıkla nasıl söyleyebiliyorum, (ben o mu) nasıl?
Bu cümlede “yay ayraç”ın kullanım gerekçesini açıklayınız.
Cevap
3) Aşağıdaki cümlelerde yazım yanlışı olan kelimeleri bularak bunların doğru yazılışlarını karşılarına yazınız.
Cevap
4) Kelimelerin akla gelen ilk ve genel anlamına “gerçek anlam”, temel anlamıyla bağlantılı olarak zamanla ortaya çıkan değişik anlamların her birine “yan anlam”, gerçek anlamından bütünüyle uzaklaşarak kazandığı yeni anlamına “mecaz anlam” denir.
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerin hangi anlamda (gerçek, yan ve mecaz anlam) kullanıldıklarını yazınız.
a) Nerde benim sokaklarım?
Cevap
b) Kunduralarımı çarptığım taşlar?
Cevap
c) Sol baş köşesinde yüzlerini kurtlar yemiş, süngerleşmiş kalın bir mertek, oradan bel veren evin ahşap duvarına destek olsun diye dayatılmış.
- Cevap
ç) Yıllardan sonra, yorgun geçen bir yolculukla, içli davetlerle beni bekleyen evime dönüyorum.
Cevap
5) Ağır ağır atımın burnunu okşadım, -artık benim değil.
Bu cümlede “burun” kelimesi gerçek anlamında kullanılmıştır. Siz de “burun” kelimesini yan, mecaz ve terim anlamda birer cümlede kullanınız.
Cevap
6) Bahçemin oralarda falan atımla birlikte, bir kuyularda yeniden yola koyuldum.
Bu cümlede “yola koyulmak” sözüyle anlatılmak istenen nedir? Belirtiniz.
Cevap
7) Büsbütün bozulacağımdan, yıkılacağımdan korkuyorum. Bu yıkılmaya hazır ev, bu kova, anlar, örümcekli köşeler ne uyandırıyor içimde?
Bu cümlede altı çizili kelimelerin yerine aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilirse cümlenin anlamı bozulmaz?
A) göçmek-yok olmak B) yığılmak-göçmek C) defolmak-yenilmek D) yok olmak-devrilmek E) yenilmek-yığılmak