4. ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRME SORULARI ve CEVAPLARI
Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız.
1. Batı dünyasında çeşitli felsefi inanç biçimlerinin ortaya çıkma süreci nasıl olmuştur? Anlatınız.
Batı’da meydana gelen siyasi ve teknolojik gelişmeler onların dini inançlarını yeniden sorgulama yoluna götürmüştür. Bunun sonucunda ise yeni dini akımlar ya da felsefik düşünceler meydana gelmiştir.
2. Teizm ne demektir? Açıklayınız.
Teizm ya da Tanrıcılık, Tanrı’nın varlığını doğrulayıp insanlara din gönderdiğine inanan bir düşünce akımıdır ve bütün varlıkların yaratıcısı olan bir tanrının var olduğuna inanmaktır. Bu yaklaşıma göre tanrı dünya ve insanlar ile sürekli ilişki içerisindedir. Teizm’e göre Tanrı vardır ve Tanrı’nın insanları doğru yola sokmak için insanlığa göndermiş olduğu peygamberler ve dinler vardır.
3. Materyalizm ne demektir? İslam’ın materyalizme bakışı nasıldır? Söyleyiniz.
Materyalizm veya maddecilik, varlığın yapısı hakkında belli bir tavrı yansıtan bir görüştür. Materyalist filozoflara göre var olan her şey, bize başka türlü görünse bile ya madde, ya da maddi bir şeydir. Yani bu demektir ki madde olarak görünmeyen şeyler de maddeye indirgenebilir. Varlığın temeli, maddedir ve her şey maddi bir şeye indirgenebilmektedir. Bütün bunların dışında, çeşitli materyalist filozofların farklı madde anlayışları vardır. İslam dini ortaya koyduğu yaşa tarzı ve kurallar ile materyalizmin tam zıttı bir tarafta yer almaktadır.
4. Sekülarizmi tanımlayıp İslam’ın sekülarizme nasıl baktığını anlatınız.
Sekülerizm veya sekülarizm; toplumda ahiretten ve diğer dinî, ruhanî meselelerden ziyade dünya hayatına odaklanılması yönündeki hareket. TDK, sekülerizm kavramına karşılık olarak dünyacılık sözcüğünü önermiştir. Sekülerizm, din merkezli veyahut dinî öğeleri sosyal, hukukî ve siyasî anlamda tayin edici kılan bir yaklaşımın tersine, bunları sosyal, hukukî ve siyasî kümeden ayıran bir yaklaşımı tanımlar. Çok geniş bir terim olan sekülerizm, içinde birçok farklı akım, tür ve teori barındırır. Seküler kelimesi, dünyevi olanı belirtir ve dünyanın nesnel halinin göz önünde tutulması demektir.
5. İnançla ilgili farklı felsefi yaklaşımların ortaya çıkıp yaygınlaşmasında kötülük probleminin rolü nedir? Açıklayınız.
Kötülük problemi aslında bir ateizm çıkmasıdır. Eğer bu kadar kötülük varsa Tanrı neden engellemiyor ya da Tanrı engelleyemiyor mu veya engellemiyor mu tarzı sorular sorularak Tanrı’nın olmadığını ispatlamaya çalışıyorlar. Fakat iyilik ve kötülüğün insan iradesi ile ortaya çıktığını kötülük olmasaydı iyiliğin anlamsız olacağını ve insanın bir imtihan dünyasında olduğunu maalesef unutuyorlar.
6. Yeni din hareketlerin ortaya çıkışına zemin hazırlayan faktörler nelerdir? Söyleyiniz.
Yeni din hareketleri mevcut dinlerin insanların istek ve ihtiyaçlarını karşılayamaması sebebiyle ortaya çıkmış olabilir.
7. İslamofobiyi doğuran ve güçlendiren faktörler nelerdir? İslamofobiyi önlemek için Müslümanlara düşen görevler nelerdir? Tartışınız.
İslamiyet’e karşı bir korku operasyonu olan İslamofobi, özellikle son zamanlarda İŞİD gibi İslamiyet adına insanları kıyım yapan örgütlerle birlikte İslamofobi kavramının kullanımı, düşüncesi daha da arttı. İslamofobi, kelime anlamı olarak “İslam korkusu” demektir. Müslümanlara ve İslam dinine karşı sürdürülegelen ön yargı ve ayrımcılıktan kaynaklanmaktadır. İslamofobinin ortaya çıkması ve etkisini sürdürmesi, Avrupalı siyasetçilerin ırkçı politik söylemlerini defaatle tekrar etmelerinden kaynaklanmaktadır. Birkaç oy fazla alma adına nefret söylemleri kullanan Avrupalı siyasetçiler, politik dengeleri değiştirme adına insanları, Müslümanlara ve İslam’a karşı kışkırtmaktadırlar. İnsanların/toplumların arasına barış, sevgi, hoşgörü ve anlayış telkin etmek yerine, düşmanlığı aşılamaktadırlar.
8. Din istismarının sebep ve sonuçları hakkında bilgi veriniz.
Din istismarının sebepleri kişilerin dinlerini tam ve doğru tanımamasıdır. Bunun sonucunda ise hem din hem de inanları zarar görür.
9. Dini istismar eden kişi ve grupların zararlarını önlemek ve gençlerimizi bu oluşumlardan korumak için neler yapılabilir? Tartışınız.
Gençlere öncelikle ailede daha sonra okullarda doğru dini bilgiler verilmeli. Gençler farklı yollarla gruplanmış oluşumların yurtlarına gitmek zorunda bırakılmamalıdır. İnsanlara doğru bilgi aktarılmalıdır.
B. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruların doğru seçeneğini işaretleyiniz.
1. “Allah hiçbir çocuk edinmemiştir. Onunla birlikte başka hiçbir ilah yoktur. Öyle olsaydı
her ilah kendi yarattığını alır götürür ve mutlaka birbirlerine üstün gelmeye çalışırlardı. Gaybı da görülen âlemi de bilen Allah, onların yakıştırdığı nitelemelerden uzaktır. Onların koştukları ortaklardan çok yücedir.” (Mü’minûn suresi, 91. ayet)
“De ki: O, Allah birdir. Allah sameddir. O, doğurmamış ve doğmamıştır. Onun hiçbir dengi yoktur.” (İhlâs suresi, 1-4. ayetler.)
Yukarıdaki ayetlerin ortak konusu, aşağıdaki seçeneklerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) Tevhit inancı B) Gayb âlemi C) Evrenin düzeni D) İbadetin önemi E) Görünen âlem
Cevap: A
2. Deizmle ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Evrenin ve evrendeki her şeyin yaratıcısı tanrıdır.
B) Tanrı’nın mükemmelliği kabul edilir ancak ilahi vahiy ve Tanrı’nın evrene müdahalesi reddedilir.
C) Akıl; evreni, varlıkları, yaratılışı gözlemleyerek gerekli inanç bilgisine ulaşabilir.
D) Tanrı inancı dışındaki diğer itikadi esaslar kabul edilir.
E) Akla aykırı olağanüstü durumları içeren mucize deistler tarafından reddedilir.
Cevap: D
3.1. Tüm din ve inançlara şüpheyle yaklaşılır.
II. Tanrı’nın evren ile aynı olduğu savunulur.
III. Tanrı’nın var olup olmadığını bilmenin mümkün olmadığı savunulur.
IV. İslam kültüründe “lâ edriyye” olarak bilinir.
V. Tanrı’nın varlığı da yokluğu da eşit ihtimal dâhilinde kabul edilir. Yukarıda verilen bilgilerden hangisi, agnostisizmle ilgili değildir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: B
C. Aşağıdaki ifadelerde boş bırakılan bölümleri, verilen ifadelerle doğru bir şekilde tamamlayınız.
1. Tevhit Allah’ı (c.c.) zatında, sıfatlarında ve fiillerinde birleme, onun tek ve eşsiz
olduğuna inanma, ona hiçbir şeyi şirk koşmadan ibadeti yalnızca Allah (c.c.) için yapma demektir.
2. Ateizm evreni ve varlıkları yaratan bir Tanrı’nın ya da tanrıların olmadığını savunan;
melek, peygamber, kutsal kitap, ahiret, kader vb. inançlar ve tüm dinî değerleri reddeden felsefi inanç biçimidir.
3. Nihilizm; hiççilik olarak tanımlanan, her şeyin anlamsız ve değersiz olduğunu
ifade eden, varlığı şüpheyle karşılayan ve yok sayan, değerleri reddeden anlayıştır.
4. Kıyametten önce barış ve huzurun hâkim olduğu bin yıllık bir mutluluk döneminin yaşanacağını savunan, bu dönemde ilahi ya da insanüstü bir rehberin önderliğinde kötülüğün yok edileceğini; insanlığın bir arada, bir daha mutsuzluk, acı, yokluk, adaletsizlik, zulüm ve kötülük görmeyecekleri bir yaşama kavuşacaklarını iddia eden oluşumlara Milenyum tarikatları denir.
5. İslamofobi İslam’ın şiddet içeren korkutucu bir din olduğunu savunan ve İslam’a karşı önlem alınması gerektiğini savunan anlayıştır.
6. Din istismarı dinin ve dinî değerlerin ekonomik, politik vb. çıkar elde etmek amacıyla kullanılmasıdır.
Yeni dinî hareketlerin temel özellikleri nelerdir? Aşağıdaki şemaya yazınız.
Yeni dini hareketler
- Tanrı’yla veya mutlak varlıkla ilişki kurmayı önerir ve bu imkânı sunduklarını iddia ederler.
- Kendilerine özgü ahlaki normlara sahiptir.
- Hareketin liderine kayıtsız teslimiyet, itaat ve bağlılık esastır.
- Hareketin lideri, hem otoriter hem de karizmatik özelliğe sahiptir.
- Üyelerin, hareketin ilkelerini eleştirme hak ve özgürlüğü yoktur.
- Milenyum olgusuna kuvvetli vurgu söz konusudur.
- Harekete yeni üye kazandırmak için misyoner gibi çalışmak esastır.