3. ÜNİTE ÖLÇME VE DEGERLENDIRME
A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız.
1. Hz. Peygamber, muhacirlerle ensardan kırk beşer kişiyi Enes b. Mâlik’in evine çağırdı ve İslam dininde din kardeşliği olduğunu bildirerek onları kardeş ilan etti. İslam’da buna muâhât denir.
2. Herkesin hakkını gözeterek doğruluktan ayrılmama, zulmetmeme durumuna adalet denir.
3. Bir işi yapabilme gücünü sağlayan yetenek ve yeterliliğe sahip olma durumuna ehliyet/liyakat denir.
4. Bir konuda karar vermeden önce başkalarının görüşünü almaya istişâre denir.
B. Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını ilgili alana yazınız.
5. Mekkeli Müslümanların Medine’ye hicret sonrasında uyum, barınma ve geçim sıkıntıları olmuştu. Peygamberimizin (s.a.v.) bu sorunları çözme metodunu günümüz göçmenleri bağlamında açıklayınız.
Cevap: Ülkemiz günümüzde göçmenlere aş, iş ve sosyal haklar vererek onlara yardımcı oluyor.
6. “… İş konusunda onlarla müşavere et. Bir kere de karar verip azmettin mi, artık Allah’a tevekkül et (ona dayanıp güven). Şüphesiz Allah, tevekkül edenleri sever.” (Âl-i İmrân suresi, 159. ayet.)
Bu ayet, Peygamberimizin (s.a.v.) hangi yönetim ilkesini izah eder?
Cevap: Peygamberimizin istişare ve Allah’a güvenme duyularını gösteriyor.
7. Hz. Peygamber’in, Necran Hıristiyanlarının can, mal ve dinî inançlarına bizzat kendisinin kefil olmasının sebebi ne olabilir?
Cevap: İslam dininin gayrimüslimlerin yaşam hakkına saygı duyduğunu göstermek için.
8. İslamiyet, savaşla ilgili hangi ilkeleri getirmiştir?
Cevap: Gerekmediği sürece savaşmamak fakat canlarını, mallarını ve namuslarını kasteden olursa sonuna kadar savaşmak.
9. Ebu Ubeyde’nin bir komutan olmasına rağmen mütevazı bir yaşam sürmesi, onun nasıl bir kişiliği olduğunu gösterir?
Cevap: Önemli bir mevkide olmasına rağmen onun alçak gönüllü, mütevazi bir insan olduğunu gösterir.
10. Bir yöneticinin idare ettiklerinin ihtiyaç ve sıkıntısını gidermesinin önemini Peygamberimizin (s.a.v.) uyarıları bağlamında açıklayınız.
Cevap: Bir yönetici idare ettiklerinin ihtiyaç ve sıkıntılarını giderirse, o insanlar yöneticilerini daha çok bağlanır ve yöneticilerine saygı duyarlar.
11. İdeal bir yöneticide bulunması gereken özellikleri Hz. Peygamber örneği üzerinden açıklayınız.
Cevap: Dürüst, güvenilir, sakin, bilgili, tecrübeli, adil, hakkaniyetli…
C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.
12. Medine Sözleşmesi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Sözleşme yalnızca Müslümanların durumlarını ele almaktadır.
B) Medine İslam Devleti’ni Hz. Peygamber temsil etmektedir.
C) Kabile bağı vurgulanmaktadır.
D) Hz. Peygamber Müslümanların anlaşmazlıklarını çözecektir.
E) Medine İslam Devleti, Mekke’nin fethedilmesi ile kurulabilmiştir.
Cevap: B
13. “Yoksa onlar cahiliye idaresini mi arıyorlar? İyi anlayan bir toplum için hükümranlığı Allah’tan daha güzel kim vardır?” (Mâide suresi, 50. ayet) Bu ayet Hz. Peygamber’in yönetim ilkelerinden hangisine işaret
etmektedir?
A)Adalet B)Liyakat C)İlim D)İstişare E)Tevhid
Cevap: E
14. İslam’ın; dini, canı, soyu, aklı ve malı korumakla ilgili koyduğu temel ilkelere “maslahat” denilir.
Aşağıdakilerden hangisi bu ilkeler ile ilgili değildir?
A) Allah katında hak din İslam’dır… (Âl-i İmrân suresi, 19. ayet.)
B) Ey Rabbimiz! Bize dünyada da iyilik ver, ahirette de iyilik ver… (Bakara suresi, 201. ayet.)
C) Bilsin ki insan için kendi çalışmasından başka bir şey yoktur. (Necm suresi, 39. ayet)
D) Ey iman edenler! Şarap, kumar, dikili taşlar (putlar), fal ve şans okları birer şeytan işi pisliktir… (Mâide suresi, 90. ayet.)
E) Her kim bir canı kurtarırsa bütün insanları kurtarmış gibi olur… (Mâide suresi, 32. ayet.)
Cevap: B
15. Aşağıdakilerden hangisinde bir yönetim ilkesi olarak ilmin tanımı verilmiştir?
A) Allah’ın bir ve tek olduğunu kabul etmek
B) Bir şeyi gerçek yönüyle kavramak
C) Bir nesneyi hak ettiği yere bırakmak
D) İnsanların bir konuda görüş alışverişinde bulunması
E) Barış amaçlı yapılan antlaşmalar
Cevap: B
16. I. Yaşlı ve çocuklar
II. Savaş alanında bulunan kadınlar
III. Savaşa katılan gençler
IV. Eli silah tutmayan kişiler
V. Din adamları
Hz. Peygamber yukarıdaki gruplardan hangisi ya da hangileri ile savaşmıştır?
A) Yalnız III B) I, III C) II, III D) III, V E) I, III, V
Cevap: A
17. Ubeyde b. Cerrah gizli tebliğ döneminde İslam’a davete açıktan devam etmesi onun hangi özelliğini göstermektedir?
A) Alçakgönüllü olması
B) Saygın kişiliği
C) Tevhid
D) Cesareti
E) İlmî birikimi
Cevap: D
Selman-ı Farisî, hak dini bulmak için yollara düşen ve sonunda Hz. Peygamber’e kavuşup Müslüman olan bir sahabiydi. Medine’ye köle olarak gelen Selman, yıllar sonra memleketine Müslüman bir ordunun komutanı olarak dönmüştü. Selman’ın komutanı olduğu ordu, İran kalelerinden birini kuşatmıştı. Selman-ı Farisî, karşı tarafa saldırmakta acele etmiyor, Hz. Peygamber’in uygulamalarından öğrendiği gibi onlar ile anlaşmaya varmak için bekliyordu. Emrindeki askerler ise sabırsızdı. Selman, “Bırakın da tıpkı Resulullah’ın (s.a.v.) yaptığı gibi ben de onları öncelikle İslam’a davet edeyim.” diyordu.
Selman-ı Farisî, daha sonra kuşatmış oldukları kalenin içindeki İranlıların yanına giderek onlara şöyle hitap etmişti: “Ben de sizin gibi İranlıyım. Eğer Müslüman olursanız bizimle aynı haklara sahip olur ve aynı sorumlulukları yüklenirsiniz. Fakat bunu kabul etmezseniz sizi dininizden dönmek için zorlamayız, bunun karşılığında hâkimiyetimizi kabul ederek boyun eğmiş olursunuz ve bize, sağladığımız güvenlik karşılığı cizye verirsiniz. Eğer bu tekliflerimizi kabul etmez iseniz sizinle savaşırız!” Selman muhasara altındakileri üç gün bu şekilde İslam’a davet etmiş, üçüncü günün sonunda ise askerlerine taarruz emrini vermişti. Yapılan savaş sonucunda Müslümanlar galip gelmiş ve kale fethedilmişti.
(Tirmizî, Siyer, 1.)
18, 19 ve 20. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
18. Selman’ın (r.a.) İranlı bir köle iken komutan olarak doğduğu topraklara gitmesi Hz. Peygamber’in yönetim ilkelerinden hangileri ile açıklanabilir?
Cevap: İnsanlar hangi mevkilerde olursa olsun doğduğu toprakları ve halkını unutmamalıdır.
19. Peygamber Efendimizin savaş öncesinde komutanlarına İslam’a davet hususunda verdiği talimatlar neler olabilir?
Cevap: Onlara saygı duyma ve yaşamlarına saygı duyma
20. Selman’ın (r.a.) muhasarayı uzun tutarak savaşmakta acele etmemesinin esas amacı olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?
A) İslam savaş hukukuna uymak
B) Ordusunu savaşa hazırlamak
C) Düşmanın gücünü zayıflatmak
D) Savaşmaya isteksizlik
E) Destek güç beklemek
Cevap: A