4. ÜNİTE ÖLÇME VE DEGERLENDIRME
A. Aşağıdaki cümlelerin başında boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler ışığında doğru ise D yanlış ise Y yazınız.
1. (D) Kız çocuğunu değersiz görme, onu utanç vesilesi sayma Hz. Peygamber’in ortadan kaldırdığı cahiliye geleneklerinden birisidir.
2. (D) Asr-ı saâdette hanımlar savaşa katılmak dâhil olmak üzere sosyal hayatın bir parçasıydılar.
3. (Y) Asr-ı saâdette Mescid-i Nebi sadece erkelerin eğitim mekânı olarak kullanmaktaydı.
4. (D) Allah Resulü’nün (s.a.v.), “Rızkının bol ve ömrünün uzun olmasını isteyen kimse, akrabalık bağını gözetsin.” (Buhari, Edeb, 12.) sözü sıla-i rahime teşvik eder.
5. (Y) Aynı inanç ve değeri paylaşan kişi ya da gruplar arasındaki manevi birlik ve dayanışmaya tevhid denir.
B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru sözcükleri yazınız.
6. Hz. Peygamber’e on yıl boyunca yardımcı olan Enes b. Malik bir gün olsun Allah Resulü’nün (s.a.v.) kendisini görevi ile ilgili ikaz etmediğini ifade etmiştir.
7. Hz. Peygamber’in hicretten önce Medine’ye gönderdiği Mus’ab b. Umeyr İslam’ın ilk öğretmeni kabul edilir.
8. Cafer b. Ebi Talib, Mekke’deki eziyet ve işkencelerden kaçan Müslümanların lideri olarak Habeşistan hicret etmiştir.
9. Mekke Dönemi’nde Hz. Peygamber’e maddi ve manevi olarak destek olan Hz. Hatice validemiz idi.
C. Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını ilgili alana yazınız.
10. Asr-ı saâdet kavramı ile anlatılmak istenen nedir?
Cevap: Asr-ı Saadet, İslam tarihinde Muhammed’in hayatta olduğu döneme denir. Arapça “Asr” (zaman, çağ) ve “Saâdet” (mutluluk, bahtiyarlık) kelimelerinden meydana gelen asr-ı saâdet terimi “mutluluk dönemi, insanların en bahtiyar oldukları çağ” anlamına gelmektedir. Asr-ı Saadet kendi içinde iki ana bölümde incelenir bunlar: Mekke dönemi ve Medine dönemidir. Mekke dönemi daha çok dinin doğuşu, ilk Müslüman topluluk, ahlâki ve dini değerlerin Müslüman topluluk tarafından benimsenişi, var olan dini inanç ile İslam’ın çatışması ve direnişleri içerir. Bu dönem Hicretle beraber sona erer. Medine döneminde ise, İslam devletinin ve toplumun kuruluşu ile daha siyasi ve toplumsal bir dönem olup, çeşitli savaşlara ve hem siyasal otorite hem de toplumsal refah anlamında yükseliş arz eden bir zaman dilimidir. Bu dönemde bütün Arap Yarımadası Müslümanların idaresine girmiştir. Bu dönem Muhammed’in 632’de vefatı ile sona ermiştir. Bu tarihten sonra İslam Tarihi’nin 2. devresi olan Dört Halife devri başlamıştır; ama Asr-ı Saadet terimi bazen Dört Büyük Halifedönemi için de kullanılmaktadır.
11. Mekke’de Hz. Peygamber’in davetini kabul eden gençlerin, toplumsal baskıya rağmen İslam’ı kabul etmesi, onların hangi özellikleri ile açıklanabilir?
Cevap: İslam’a olan inançlarını ve güvenlerini gösterir.
12. Asr-ı saâdette yaşamış iki Müslüman genç örneği üzerinden gençlerin toplumda üstlendikleri rolü değerlendiriniz.
Cevap: Gençler toplumda çok önemli bir yere sahiptirler.
13. Kadınların İslam’ın tebliğ sürecine katkısı hangi alanlarda olmuştur?
14. “Onlar, size örtüdürler, siz de onlara örtüsünüz.” (Bakara suresi, 187. ayet.) Bu ayet-i kerimeyi İslam’ın kadın ve erkeğe bakışı açısından yorumlayınız.
Cevap: Kadın ve erkeğin birbirini tamamladığı vurgulanmıştır. Aynı zamanda kadın erkeğin, erkek de kadının her türlü ayıbını örter, onu korur.
15. İslam’a göre akrabalar arasındaki dinî ve ahlaki ilişkiyi ifade eden tabir hangisidir?
Cevap: Sıla-i rahim.
16. İslam’da komşuluk ilişkilerinin önemini açıklayan bir hadis yazınız.
Cevap: İbni Ömer ve Âişe radıyallahu anhümâ’dan rivayet edildiğine göre Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu: “Cebrâil bana komşuya iyilik etmeyi tavsiye edip durdu. Neredeyse komşuyu komşuya mirasçı kılacak sandım.”
17. İslam’da uhuvvet kavramı niçin önemlidir?
Cevap: İslam’da kardeşlik bilinci demek olan uhuvvet, aynı dine mensup olmanın getirdiği şerefi ve sorumlulukları bölüşmektir. İslam, inançta tevhidi esas aldığı gibi cemiyette de uhuvveti esas almaktadır. Bu kardeşliğe ise, imandan başka hiçbir sınır ve şerh yoktur yani kardeşliğin bağlayıcı unsuru imandır.
18. Ümmü Seleme’nin (r.a.) Hudeybiye’de Hz. Peygamber’e tavsiyesi onun hangi kişilik özelliklerini ortaya koyar?
Cevap: Yardımsever kişiliğini ortaya koyar.
19. “… Allah’ın rızasını umarak ailen için yaptığın her harcamadan muhakkak ecir alırsın…” (Buhârî, Cenâiz, 36.) Yukarıdaki hadis-i şerifin aile sorumluluğuna vermiş olduğu önemi yorumlayınız?
Cevap: Ailenin rızkının çok önemli olduğunu anlatıyor.
Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.
20. Aşağıdakilerden hangisi Allah Resulü’nün (s.a.v.) çocuklara olan tutumuyla ilgili yanlış bir ifadedir?
A) Çocuklar arasında kız erkek ayrımı yapması
B) Çocuklara selam vermesi
C) Çocukların başlarını okşaması
D) Çocukların oyunlarına katılması
E) Çocuklara ikramda bulunması
Cevap: A
21. Aşağıdakilerden hangisi önemli roller üstlenmiş Medineli gençlerden biridir?
A) Zeyd b. Harise
B) Zeyd b. Sabit
C) Erkam b. Ebi’l Erkam
D) Mus’ab b. Umeyr
E) Cafer b. Ebi Talib
Cevap: B
22. Hz. Peygamber’in hastalandığında ziyaret edilmesini, borç isterse verilmesini ve ihtiyaç içindeyse sıkıntısının giderilmesini istediği kişi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Akraba B) Komşu C) Anne D) Baba E) Kardeş
Cevap: B
23. Aşağıdakilerden hangisi İslam kardeşliğinin en temel ilkesidir?
A) Soy birliği (asabiyet)
B) Süt kardeşliği
C) Akrabalık
D) İman (inanç)
E) Ortak menfaat
Cevap: D
24. Aşağıdakilerden hangisi Hz. Peygamber’in kardeşlik uygulamasına verilebilecek bir örnektir?
A) Davet mektupları
B) Ensar ve muhacirlerin birbirlerinden sorumlu kılınması
C) Medine Sözleşmesi
D) Mescid-i Nebî’nin inşası
E) Suffe’nin kuruluşu
Cevap: B
25. I. Müslüman Müslüman’a zulmetmez.
II. Müslüman Müslüman’a haksızlık etmez.
III. Müslüman Müslüman’ın ayıbını örter.
IV. Müslüman Müslüman’ın borcunu üstlenir.
Kardeşlik hukuku gerekliliklerinden hangileri aşağıda doğru olarak verilmiştir?
A) I, IV B) II, IV C) I, II, III D) I, II, IV E) I, III, IV
Cevap: C
Veda Hutbesi’nden…
“… Ey Allah’ın kulları! Size Allah’a sığınmanızı, emirlerine yapışmanızı, günahlardan arınmanızı, azabından korunmanızı öğütlerim. Size tekrar tekrar, O’na itaati tavsiye ederim. Sözlerime hayırlı olanla, O’nun izni ve yardımıyla başlıyorum. Bu yıldan sonra, bir daha burada sizinle buluşup buluşamayacağımı bilemiyorum. Benim sözlerimi iyi dinleyin ki izzet ve şerefle huzurlu yaşamaya devam edesiniz…
Ey İnsanlar! Kadınlarınızın sizler üzerinde hakları, sizin kadınlarınız üzerinde haklarınız vardır. Siz onları Allah’ın emaneti olarak aldınız. Allah’ın emri ve hükmüyle onlarla ilişkiyi helal edindiniz. Onların yiyeceği ve giyimi konusunda cömertçe her türlü iyilik ve ihsanda bulunmanız, onların haklarıdır. Kadınların haklarına riayet konusunda Allah’ın emirlerine yapışın, azabından korunun, onların iyiliğini isteyin, durumlarının iyileşmesi için çaba sarf edin. Hanımlarınız, sizlerin izni ve bilgisi olmadıkça evinizin mali imkânlarını cömertçe harcamasınlar. Sözlerimi iyice anlayarak hatırınızda tutun… Ey İnsanlar! Sözlerimi iyi dinleyin, iyi muhakeme edin. Bütün ırklara mensup Müslümanların, Müslümanların kardeşi olduğunu bilin. Bütün müminler kardeştir. Kimseye, gönül rızası olmadıkça kardeşinin malı helal değildir. Sakın haksızlık etmesin, hile yapmasın, haince davranmasın. Müslüman’ın kim olduğunu size anlatayım mı? Müslümanların, dilinden ve elinden zarar görmediği kişidir. Müminin kim olduğunu size anlatayım mı? İnsanların mallarına ve canlarına zararı dokunmayacağından emin olduğu kişidir… ”
(Buhârî, Meğâzî, 28; Müslim, Hac, 147; Tirmizî, Tefsirü’l-Kur’an, 10.)
26, 27 ve 28. soruyu yukarıdaki metne göre cevaplayınız.
26. Hz. Peygamber’in, Müslümanların kardeşliğine yaptığı vurguda öne çıkan unsurlar nelerdir?
Cevap: Kadın erkek eşitliği, Allah’a sığınma, günah işlememe.
27. Hz. Peygamber’in kadın ve erkeğe yüklediği sorumluluklar, karşılıklı haklar üzerinden değerlendirildiğinde hangi sonuçlara ulaşılır?
Cevap: Kadın ve erkeğin eşit olduğu vurgulamıştır.
28. Veda Hutbesinin geneli dikkate alındığında Hz. Peygamber’in sözlerinde aşağıdaki hususlardan hangisine değinilmemistir?
A) Allah’a itaatin gerekliliğine
B) Kadın ve erkeğin birbirinden sorumlu olduğuna
C) Emanete riayet etmenin önemine
D) İnsan hayatının kıymetine
E) Soy temelli kardeşliğe
Cevap: E