ÜNİTEYE BAŞLARKEN
1. Gazlarla ilgili aşağıda verilen soruları cevaplayınız.
a) Esnek bir balonda bulunan gazın sıcaklığı artırıldığında esnek balonda nasıl değişme olur?
Cevap: Esnek balon içerisinde bulunan gazın sıcaklığı artırıldığında taneciklerin kinetik enerjisi arttığı için hacmi de artacaktır. Artan hacim ile balonda daha çok yer kaplayacağından balon daha fazla esnemeye başlayacaktır. Bunun en önemli sebebi ise gazların konulduğu kabın şeklini almasındandır.
b) Celcius cinsi sıcaklık hangi harf ile sembolize edilir?
Cevap: oC
c) oC birimiyle verilen sıcaklığı Kelvin birimine çevirmek için hangi işlem yapılmalıdır?
Cevap: +273 eklenir.
ç) Kelvin cinsinden verilen sıcaklık birimi hangi harf ile sembolize edilir?
Cevap: K
d) 1 mol gaz normal şartlarda ve standart (oda) koşullarda kaç litre hacim kaplar? Aradaki farkın nedenini yazınız.
Cevap: Maddenin halleri arasında sıkıştırılabilir özelliğe sahip olan gazlar, dışarıdan basınç uygulandığında kapladığı alan azalır ve hacmi küçülür. Bulunduğu ortamın sıcaklığı artırıldığında ise gaz taneciklerinin hızı ve kinetik enerjisi artar ve bundan dolayı hacimleri artış gösterir.
e) Cam veya çelik kapta bulunan gazın sıcaklığı artırıldığında hacminde değişiklik olur mu? Nedenini açıklayınız.
Cevap: Cam ya da çelik bir kapta bulunan gaz ısıtıldığında ise basıncı artar ancak bulunduğu ortam esnek bir yapıya sahip olmadığından kabı tamamen sarana kadar basınç ve hacmi artar. Kap tamamen gaz ile dolduğunda ise artış sabit olarak kalır.
f) Esnek bir balonda bulunan gazın sıcaklığı artırıldığında basınç değişimi nasıl olur?
Cevap: Bunun en önemli sebebi ise ısı ile gaz taneciklerinin artan kinetik enerjisi sayesinde bulunmuş olduğu kabın çeperlerine daha hızlı çarpacaktır. Bu da uygulanan basıncın artmasına anlamına gelmektedir. Tam tersi durumda da taneciklerin hızı azalacak ve uyguladıkları basınç da aynı miktarda azalacaktır.
g) Cam veya çelik kapta bulunan gazın sıcaklığı artırıldığında basıncında değişim olur mu? Nedenini açıklayınız.
Cevap: Cam veya çelik bir kapta bulunan gaz ısıtıldığında ise basıncı artar sadece bulunmuş olduğu ortam elastiki bir yapıya haiz olmadığından kabı tamamen sarana kadar tazyik ve kütlesi artar. Kap tamamen gaz ile dolduğunda ise artış durağan olarak kalır.
2. Aşağıda maddenin gaz hâli ile ilgili bazı özellikler verilmiştir. Cümlelerdeki boşlukları uygun sözcüklerle doldurunuz.
a) Gaz tanecikleri arasındaki boşluk katı ve sıvı hâle göre daha fazladır.
b) Gazların yoğunluğu katı ve sıvılara göre daha küçüktür.
c) Maddenin en düzensiz hâli olan gazların tanecikleri titreşim, öteleme ve dönme hareketi yapar.
ç) Sıkıştırılabilir ve akışkan özellikteki gazların belirli hacim ve şekli yoktur.
3. Aşağıdaki esnek balonlarda bulunan He, O2, SO2 ve NH3 gazları aynı koşullarda eşit hacim kaplamaktadır. Balonlarda bulunan gazların mol sayısı, tanecik sayısı ve kütle niceliklerinden hangisi ya da hangileri eşit olur?
Cevap: Hepsi eşit olur.
4. Aşağıdaki tabloda gazların davranışlarını etkileyen özellikleri tanımlayarak bu özellikler ile ilgili istenen bilgileri tablodaki boşluklara yazınız.
Özellik | Tanım | Sembol | En Çok Kullanılan Birim |
Sıcaklık | Maddenin art kinetik enerjisi | °C | K |
Basınç | Birim yüzeye uygulanan kuvvet | P | atm |
Hacim | Bir maddenin kapladığı alan | V | L(m') |
Miktar | Bir maddenin kütle/özgün oranı | mol | mol |