ÜNİTEYİ BİTİRİRKEN
Aşağıdaki metinde boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz.
Cevap: (a) enerji, (b) endotermik, (c) ekzotermik, (ç) yanma, (d) negatif, (e) ürünlerin, (f) girenlerin, (g) ürünler, (h) endotermik, (ı) pozitiftir, (i) küçüktür, (j) girenler, (k) entalpi, (l) basınçta, (m) standart tepkime entalpisi, (n) standart oluşum entalpisi, (o) bağın, (ö) bağ enerjisi, (p) Hess
Verilen soruları yanıtlayınız.
Kimyasal tepkimeler sırasında (a)………………alınır ya da verilir. Tepkime gerçekleşirken ortamdan ısı alıyorsa (b)……………….., ortama ısı veriyorsa (c)……………………..tepkime olarak adlandırılır. (ç)…………………….tepkimeleri, genellikle ortama ısı verdiği için ekzotermik tepkimedir. Ekzotermik tepkimelerde ortama ısı verildiği için AH değeri (d)………………… olur (AH < 0). Ekzotermik olayda )……………………..entalpileri toplamı (f……………………entalpileri toplamından daha küçüktür. Isı (g)………………bölümüne yazılır. (h)……………………..tepkimelerde çevreden ısı alındığı için AH değeri(ı)………………… (AH > 0). Endotermik olayda girenlerin entalpileri toplamı ürünlerin entalpileri toplamından daha (i)………………. Isı®…………………bölümüne yazılır. Kimyasal tepkimelerdeki enerji değişimleri (k)………………. ile ifade edilir. Sabit (l)………………….bir sistemin dışarı verdiği veya dışarıdan aldığı ısı, entalpi değişimine eşittir.Tepkime 1 atm ve 25 °C’ta gerçekleşiyorsa ısı alışverişine (m)……………………………………………………….denir ve AH° ile gösterilir. Bileşiğinstandart şartlarda (1 atm ve 25 °C) 1 molü elementlerinden oluşuyorsa bu sıradaki entalpi değişimine (n)……………………………………………………..denir ve AHf ile gösterilir. Kimyasal olaylarda moleküldeki bazı bağlar kopar, yerine yeni bağlar oluşur. Standart şartlarda (o)…………… kırılması için gerekli olan enerjiye (ö)………………………….denir ve AHB ile gösterilir.Tepkimedeki entalpi değişiminin tepkime basamaklarının entalpi değişimleri toplamına eşit olmasına (p)…………Yasası denir.
1. Endotermik ve ekzotermik tepkimelerde ısı alışverişini açıklayınız.
Cevap: Isı Alan (Endotermik) Tepkime: Isı alarak gerçekleşen kimyasal olaylara endotermik tepkime denir. Isı alarak gerçekleşen bir kimyasal tepkime denkleminde girenler tarafında ısı alındığı belirtilir. Örneğin; kireçtaşı (kalsiyum karbonat) ısıtıldığında kalsiyum oksit ve karbon dioksit oluşur. Bunun tepkime denklemi şöyledir:
CaCO3 + Isı —–> CaO + CO2 Bu denklemde de görüldüğü gibi endotermik reaksiyonlarda ısı girenler tarafında yazılır.
Isı Veren (Ekzotermik) Tepkime: Isı vererek gerçekleşen kimyasal olaylara ekzotermik tepkime denir.Isı vererek gerçekleşen bir kimyasal tepkime denklemi yazılırken çıkanlar tarafında dışarı ısı verildiği belirtilir. Örneğin karbonun oksijenle tepkimeye girmesi sonucu karbon dioksit gazı ve ısı açığa çıkar. Bu olayın tepkime denklemi; C + O2 —–> CO2 + Isı şeklinde belirtilir. Yanma tepkimeleri, maddelerin oksijenle tepkimeye girmesiyle gerçekleşir. Yanma tepkimelerinin tamamı ısı veren tepkimedir.
2. Standart oluşum entalpisi nedir? Açıklayınız.
Cevap: Sabit basınç altında reaksiyondaki ısı değişimi reaksiyonun entalpisi olarak adlandırılır. Standart entalpi değişimi DHº şeklinde ifade edilir. Oluşumentalpisinden (DHºo) bahsedildiği için reaksiyona giren ve ürün olarak çıkan her bileşiğin oluşum entalpisi bilinmelidir.
3. Endotermik ve ekzotermik tepkimelerde tepkimeye girenlerin ve ürünlerin potansiyel enerjilerini karşılaştırınız.
4. Bağ enerjisi nedir? Oluşan ve kırılan bağlarda enerji değişimini açıklayınız.
Cevap: Atomlar arasındaki kovalent bağı kırmak için gerekli olan enerjidir. Oluşan bağlarda dışarı enerji verilir, kırılan bağlarda enerji alınır.
5. Hess Yasası’nı açıklayınız.
Cevap: Bir reaksiyon birden fazla basamakta gerçekleşiyorsa reaksiyonun entalpi değişimi, her basamaktaki entalpi değişiminin toplamına eşittir. Bu olay HESS kanunu olarak bilinir. Etil alkolun oksijen ile reaksiyonu sonunda CO2 ve H2O oluşur. Bu tepkimenin standart oluşma entalpisini Hess kanunundan faydalanarak bulabiliriz.
6.Tepkimesine göre 6 gram NO’in normal şartlarda 2,24 L O2 gazıyla yakılması sonucunda kaç kj ısı açığa çıkar? (N: 14 g/mol, O: 16 g/mol)
Cevap: 11,44 kj
7. Bağ uzunluğunu tanımlayınız.
Cevap: Kovalent bağ yapan iki atomun çekirdekleri arasındaki uzaklıktır.
8. Tablo 4.3.1’den yararlanarak aşağıda verilen kimyasal türler arasındaki
I. C / C
II. C = C
III. C-C
a) Bağ uzunluklarını karşılaştırın.
Cevap: a) III>II>I
b) Bağ sağlamlıklarını karşılaştırın.
Cevap: b) III<II<I
9. C3H gazının molar yanma entalpisi -1600 kj’dür.
a) Tepkime denklemini yazarak denkleştiriniz.
Cevap: a) C3H6 + 9/2O2——► 3CO2 + 3H2O + 1600 kj,
b) 0,6 mol CO2 gazının oluşması sonucu açığa çıkan ısı kaç kj’dür?
Cevap: b) 320 kj,
c) 80 kj enerji elde etmek için O2 gazı yeteri kadar C3H6 gazı ile tepkimeye girmektedir. Buna göre O2 gazının 273 oC ve 2 atm basınçtaki hacmi kaç litredir?
Cevap: c) 5,04 L,
ç) 8,8 g C3H6 gazı ile 32 g O2 gazı tepkimeye girdiğinde en çok kaç kj enerji açığa çıkar?
(C: 12 g/mol, H: 1 g/mol, O: 16 g/mol)
Cevap: ç) 320 kj,
10. Aşağıda verilen denklemlerin entalpi değerlerini büyükten küçüğe doğru sıralayınız.
Cevap: AH2 > AH3 > AH1 > AH4
11…olduğuna göre H2O2’in elementlerinden oluşma entalpisi nedir?
Cevap: -32,6 kkal
12. CaH2(k), H2O(g) ve Ca(OH)2(k) bileşiklerinin standart molar oluşum ısıları sırasıyla -188,5 kj, -285,5 kj ve -985,6 kj olduğuna göre
CaH2(k) + 2H2O(g) —► Ca(OHMk) + 2^(g)
tepkimesinin standart koşullarda entalpi değişimi (AH) kaç kj’dür?
Cevap: A
13. X(k) + O2(g) —► XO2(k) + 200 kkal
24 gram XO2 bileşiği elementlerinden oluşurken 80 kkal ısı açığa çıktığına göre X elementinin atom kütlesi kaçtır? (O: 16 g/mol)
A) 20 B) 22 C) 24
D) 26 E) 28
Cevap: E
14. X —► Y + Z (AH < 0) 14
tepkimesine göre
I. Tepkime endotermiktir.
II. Tepkimenin gerçekleştiği kabın sıcaklığı artar.
III. Yüksek sıcaklıkta X daha kararlıdır. yargılarından hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: B
15. C2H4(g) + 3O2(g) ■ 2CO2(g) + 2H2O(g) tepkimesinin standart entalpisi -1304 kj’dür. 8,4 gram C2H4 ve 9,6 gram O2 gazı kapalı bir kapta tam verimle tepkimeye giriyor.
…ifadelerinden hangisi ya da hangileri doğrudur?
(H: 1 g/mol, C: 12 g/mol, O: 16 g/mol)
Cevap: E
16…tepkimesinin entalpisi aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: B
17. Aşağıdaki tepkimelerin entalpi değerleri bilindiğine göre
I. A2 + B2 —► 2AB
AH1
II. -2 A2 + B2 —► AB2
AH2
III. A2B3 —► AB + AB2
AH3
.….tepkimesinde A2B3 bileşiğinin oluşum entalpisi aşağıdaki ifadelerden hangisi ile bulunur?
Cevap: B
18.Aşağıda bazı tepkimeler ve entalpi değerleri verilmiştir.
Cevap: D
19. Aşağıdaki tepkimelerden hangisi ya da hangileri endotermiktir?
Cevap: D
20. Bir kimyasal tepkimenin entalpi değişimi (AH) aşağıdakilerden hangisi ya da hangilerine bağlı değildir?
I. Tepkimenin izlediği yola
II. Tepkimeye girenlerin miktarına
III. Tepkime ortamının sıcaklığına IV Tepkime ortamının basıncına
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) III ve IV
Cevap: A
21. X2 + XY3 —► 3XY + 84 kj tepkimesi için hangisi yanlıştır?
Cevap: D
22. Aşağıda bazı tepkimelerin entalpi değerleri verilmiştir.
Cevap: A
23.4NH2(g) + 7O2(g) 4NO2(g) + 6H2O(g) tepkimesinin entalpi değişimi kaç kj’dür?
Cevap: D