ÜNİTEYE BAŞLARKEN
1. Aşağıda verilen kimyasal türlerin polar mı, apolar mı olduklarını yanlarına yazınız.
Polarlık: Molekülün merkez atomunun değerlik elektron sayısından daha az sayıda bağ yapmış veya farklı atomlarla bağ yapmışsa bu molekül polardır.
Apolarlık: Molekülün merkez atomu değerlik elektron sayısı kadar aynı atomla bağ yapmışsa bu molekül apolardır.
CH₄ molekülüne bakacak olursak, bu molekülün merkez atomu C'dur.
Şimdi C'un değerlik elektron sayısına bakalım:
6C : 1s2 / 2s2 2p2 değerlik elektron sayısı 4 olup, 4 tane H atomuyla bağ yaptığından bu molekül apolardır.
Cl₂: Apolardır. Aynı ametal atomlarından oluşmuştur.
Hl: Polardır. Farklı ametal atomları arasında oluşmuştur.
HCl: Polardır. Farklı ametal atomları arasında oluşmuştur.
NH₃: Polardır. Farklı ametal atomları arasında oluşmuştur.
O₂: Apolardır. Aynı ametal atomlarından oluşmuştur.
2. Aşağıda verilen maddelerin birbiri içinde çözünüp çözünmediklerini yazarak nedenini açıklayınız.
Aseton-oje
Yağ-benzin
Su-yağ
Su-plastik boya
Aseton ile oje: Her iki madde de polar özelliğe sahip olduklarından birbiri içerisinde çözünmektedir. Günlük hayatımızda ojeleri çıkarmak için aseton kullanılmasının en önemli sebebi ise budur.
Yağ ile benzin: Yağ maddesi apolar özelliklere sahip iken, benzin polar yapıya sahiptir. Bu yüzden birbiri içerisinde çözünmezler.
Su ve yağ: Hepimizin bildiği üzere su polar bir yapıya sahiptir. Yağ ise apolar yapıya sahip olduğundan birbiri içerisinde çözünemezler.
Su ile plastik boya : Plastik boya da su gibi polar yapıya sahip olduğundan çözelti oluşturabilirler.
3. Aşağıda verilen maddelerin kütlece yüzde derişimlerini büyükten küçüğe doğru sıralayınız.
Cevap:
4. Ali ve Ayşe yağlı tabakları yıkamak için deterjanı sıcak suyla kullanmayı tercih etmişlerdir. Sıcak suyu kullanmalarının sebebi sizce ne olabilir?.
Cevap: Bir sıvının üst yüzeyinin esnek bir zar özelliği taşıması olayına yüzey gerilimi adı verilir. Bu olay sırasında sıvının yüzey katmanı olası en küçük alanı dahi kaplayacak şekilde büzülür. Tam tanımı olarak yüzey gerilimi birim uzunluk miktarına düşen kuvvet anlamındadır. Sıvı molekülleri arasında birbirini tutmalarını sağlayan kohezyon adı verilen bir kuvvet bulunmaktadır. Sıvı yüzeylerinden oluşan yüzey geriliminin temel sebebi de budur. Bu kuvvet sıvının yüzeyinde iç kısımlara daha göre daha güçlüdür. Bir maddeyi sıvı yüzeyinde hareket ettirmek içerisinde hareket ettirmekten daha kolaydır. Sıvı yüzey gerilimi aşağıdaki faktörlere bağlı olarak artış ya da azalış göstermektedir.
5. Buzdolabına koyduğumuz bal kristallenebilir. Nedenini ve kristallenmeyi yok etmek için neler yapılabileceğini araştırınız.
Cevap: Kristalleşmenin en önemli sebepleri içerisinde yer alan polen ya da diğer partiküllerin miktarı, bal oluşumu sırasında yararlanılan çiçeklerin türü ve balın saklanıldığı yerin nem ile sıcaklık değerleri yer almaktadır. Bal içerisinde yer alan glikoz doyum noktasına ulaşır ve kristal duruma geçer. Balın kristalleşme sırasında meydana gelen olaylar yalnızca bundan ibarettir. 10 derecenin altında ve 25 derecenin üstüne kristalleşme daha zor meydana gelmektedir. Bu olay için en uygun sıcaklık 14 derecedir. Ballarımızı muhafaza ederken bu sıcaklık değerlerine dikkat ettiğimizde yaşanması daha uzun süre alacaktır. Ülkemizde kristalleşmiş ballar ilgi görmezken diğer ülkelerde bir doğallık göstergesi olarak algılandığından daha çok ilgi görmektedir.