Metin Analizi
Aşağıdaki metni okuyup metinden hareketle verilen soruları cevaplayınız.
BİLİMSEL KURAMLARIN DEĞİŞİMİ
“Olağan bilim” deyimi, bu denemede kazanılmış bir ya da daha fazla bilimsel başarı üzerine sağlam olarak oturtulmuş araştırma anlamında kullanılmaktadır. Söz konusu başarılar, belli bir bilim çevresinin, uygulamanın sürekliliğini sağlamak üzere bir süre temel kabul edilen bilimsel ilerlemedir.
Aristoteles’in “Fizik” eseri (…) Lyell’in “Jeoloji” kitapları ve diğer yapıtlar, belli bir araştırma alanında geçerli sayılan sorun ve yöntemlerin gelecekte uygulama yapacak kuşaklar için tanımlanmasında uzun süre hizmet görmüştür. Bunu yapabilmeleri iki canlı özelliğe sahip olmalarındandır.
Her birinin temsil ettiği başarı ya da ilerleme, rakip bilimsel etkinlik tarzlarına bağlanmış olanları çevrelerinden koparıp kendilerine çekecek kadar yeni ve benzersizdi. Aynı zamanda da bir sorunun çözümünü, yeniden oluşacak bir topluluğun ilerideki çabalarına bırakacak kadar açık uçluydu yani yeni gelişmelere açıktı.
Paradigmalar yöntemin, sorunsal alanının, belli bir zamanda herhangi bir olgun bilim dalı için kabul edilmiş çözüm ölçütlerinin de kaynağıdır. Böylece yeni bir paradigmanın kabul görmesi çoğunlukla ilgili bilim dalının yeniden tanımlanmasını zorunlu kılar. Eskiden ele alınan sorunların bazıları başka bir bilim dalına aktarılabilir veya tamamıyla bilim dışı sayılabilir. Daha önce var olmayan ya da önemsiz sayılan sorunlar yeni bir paradigma ile önemli bilimsel başarıların esası hâline gelebilir
Metinde kırmızıyla yazılmış kavramlarla ne anlatılmak istenmiştir?
Olağan bilim: Thomas Samuel Kuhn’un ilk olarak ortaya attığı, belli bir alanda, ortak bir anlayış içinde yer alan bilim adamları topluluğunun ya da belli bir bilim çevresinin çoğunlukla geçmiş dönemlerdeki araştırma sonuçları üzerinden sürdürüp yaptıkları işin temelindeki varsayımları sorgulamadıkları bilimsel etkinlik türü.
Paradigma: Paradigma Türk Dil Kurumu sözlüğü anlam karşılığı; “Değerler dizisi” olarak tanımlanmıştır. 1960’lardan beri paradigma kelimesi bilimsel disiplinlere veya başka epistemolojik içerikteki düşünce kalıplarına göndermede bulunur
Metinde altı çizili bölümde vurgulanmak istenen düşünce nedir? Açıklayınız.
Cevap: Paradigmalar, her başarısızlığa uğradığında yerini bir başkasına bırakır. Bilime hakim anlayışların sürekli değişiyor olması nesnel gerçekliğin doğru şekilde bilinemez oluşunun nedenidir. Dolayısı ile insanın bilgi ve ufku geliştiği sürece bilimsel anlayışın değişimi kaçınılmaz bir gerçeklik olarak karşımızda duracaktır.
Kuhn’a göre bilimsel alana yönelik etkin paradigmanın değişmesi ne gibi sonuçlar doğurur?
Cevap: Kuhn’a göre paradigma, kabul görülmeye öncelikle hakim olan bir düşüncenin belli bir zaman dilimi içindeki ilk örneğidir. Uzun deneyimleri ve kanıtlarını içerisinde barındırır. Diğer anlamıyla paradigma, bir düşüncenin genel onayı (genel kabul görüleni) tasarımsal olarak var sayışının bir yansımasıdır ve bu da birçok sorunun yanıtlarını da beraberinde taşıyarak sunar. Bu tanımlamada paradigmanın bilimsel çalışmalardaki olgusu, model sunmak ya da bu suretle görüngüleri önceden açıklamak deneyidir.