2. ÜNİTE ÖLÇME DEĞERLENDİRME SORULARI
1. Aşağıdaki ekolojik birimleri verilen örneklerle eşleştiriniz. Eşleşmeyen kavramı açıklayınız.
1. I – Habitat; organizmanın ya da populasyonun doğal olarak yaşadığı/yerleştiği alan; II – C; III – B; IV – A; V - Ç
2. Bir akarsu ile orman arasındaki geçiş bölgesi ekoton olarak adlandırılır. Ekotonla ilgili aşağıda verilen soruları yanıtlayınız.
A) Ekotonu tür çeşitliliği açısından değerlendiriniz.
Cevap: Ekoton iki komünite arasındaki geçiş bölgesi olduğundan iki komüniteye ait canlıları içerir.
B) Ekotonda bulunan türler arası rekabeti değerlendiriniz.
Cevap: Canlı çeşitliliği arttığından aynı kaynakları kullanan farklı türden canlıların rekabeti de artar.
3. 1960’lı yıllarda Dünya Sağlık Örgütü, Borneo’da sıtmaya karşı yoğun olarak DDT kullandı ve sivrisineklerin tamamına yakın kısmını öldürmeyi başardı. DDT her yere bulaştı. Ancak bu arada eşek arıları ve diğer avcı uçucu böcekler de öldü. Eşek arıları, tırtıl ve diğer yer böceklerini yiyen dengeleyici canlılar olduklarından Borneo’da tırtıl ve böcek popülasyonu şiddetle arttı. DDT’li yüzeylere sürünen bu böcekleri ve ölmüş böcekleri yiyen kertenkelelerle kuşlar, kısa sürede öldü. Bu kertenkeleleri yiyen birçok kedi de yok oldu ve DDT’den daha az etkilenen farelerin popülasyonu normalin çok üstünde arttı. Beklenmedik bu gelişmeler üzerine Borneo hükümeti, komşu ülkelerden kedi istemek zorunda kaldı. Sivrisineklerle mücadelede DDT kullanımına son verildi.
Yukarıdaki metne göre aşağıdaki soruları yanıtlayınız.
A) Borneo adasındaki ekolojik dengenin bozulmasının temel sebepleri nelerdir?
Cevap: Sıtma hastalığının yayılmasında etkili olan sivrisinekleri ortadan kaldırmak için DDT kullanımı ekolojik dengenin bozulmasına neden olmuştur.
B) Sıtmaya neden olan sivrisinekleri yok etmesine rağmen Borneo Adası’nda DDT kullanımına niçin devam edilmemiştir?
Cevap: DDT kullanımı diğer canlıları da etkileyerek çeşitli canlıların sayılarının azalmasına ve bu canlılarla beslenen canlıların aşırı çoğalmasına neden olmuştur. Ekolojik denge bozulmuştur
C) Borneo Adası hükümeti niçin komşu ülkelerden kedi istemek zorunda kalmıştır?
Cevap: DDT’ye maruz kalan canlılarla beslenen kedilerin yoğunluğu azalmıştır. Kedilerin yok olması normalin üzerinde farelerin artmasına neden olmuştur.
Ç) Borneo Adası kilit taşı türü hangisidir?
Cevap: Eşekarıları.
4. Bakteri popülasyonunun zamana bağlı birey sayısındaki değişime ait grafik aşağıda verilmiştir.
A) I. zaman aralığında birey sayısındaki değişimin nedenleri neler olabilir?
Cevap: Populasyon yoğunluğu dengededir. Ölümler ve dışa göçlerin toplamının doğum ve içe göçlerin toplamına oranı yaklaşık eşittir.
B) II. Zaman aralığında birey sayısı değişimi nasıldır? Bu değişimin nedenleri neler olabilir?
Cevap: Birey sayısındaki artış içe göç ya da doğumlar sayesinde olmuş olabilir. Rekabet azalmış, kaynaklar artmıştır. Bu evrenin sonunda çevre direnci giderek artmıştır.
C) III. Zaman aralığında birey sayısı değişimi nasıldır? Nedenleri neler olabilir?
Cevap: Ölümler ve dışa göçler artmış olabilir. Populasyon taşıma kapasitesini aşmış, çevre direnci ve rekabet etkili olmuştur.
5. Popülasyonda besin miktarına bağlı birey sayısındaki değişimi gösteren grafik aşağıda verilmiştir.
A) Hangi zaman aralıklarında ortamdaki besin, popülasyondaki bireyler için yeterlidir? Niçin?
Cevap: I. evrede populasyon dengededir. II. evrede besin açısından rekabet azdır. Populasyon taşıma kapasitesinin üstünde olsa da büyümeye devam etmiştir. IV’de küçülen populasyon büyümeye devam etmiştir.
B) Hangi zaman aralığında tür içinde rekabet en fazladır? Açıklayınız.
Cevap: II. evrede rekabet giderek artmıştır. Bu evrenin sonunda rekabet etkisini göstermiş, III. evrede populasyonun büyüklüğü giderek azalmaya başlamıştır. Populasyon taşıma kapasitesine ulaşınca populasyonun azalmasına ölüm oranında artmaya neden olabilecek hastalıklar gibi diğer faktörler etki etmiş olabilir.
6. Üç farklı komünitenin kesişme bölgesi verilmiştir.
Buna göre
I. En fazla tür A bölgesinde bulunur.
II. C bölgesinde yaşayan tür B bölgesinde yaşayamaz.
III. En fazla birey D bölgesinde bulunur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: B
7. Belirli bir bölgede yaşayan 3 canlı türünden sudaki cıva (Hg) birikimine karşı birey sayısında oluşan değişme aşağıdaki grafikte verilmiştir.
Buna göre hangi canlılar sudaki cıva birikimine karşı gösterge tür olarak kabul edilebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: A
8. Popülasyon büyüklüğünün değişimine
I . Yaşlı bireylerin oranı I I. Ortamdaki besin miktarı I II . Popülasyondaki canlıların beslenme biçimi
ifadelerinden hangileri etki etmez?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III
Cevap: C
9. Komüniteyle ilgili
I. Birden fazla tür bulundurur.
II. Aynı türün bireylerinden oluşur.
III . Süksesyon sonucunda birey sayısı değişebilir.
ifadelerinden hangileri söylenemez?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: B
10. Popülasyon büyüklüğünü denetleyen
L İç göç
II. Salgın hastalık
III . Sosyal davranış
faktörlerinden hangileri popülasyon büyüklüğünü denetleyen dış faktörlerdir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: C
11. Popülasyonla ilgili
I. Baskın türler barındırır.
II. Aynı türe ait bireylerden oluşur.
III . Bireyler arasında yaş dağılımı vardır.
ifadelerinden hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: A
12. Popülasyonla ilgili
I. Popülasyonun dağılımı
II. Popülasyonun yaş dağılımı
III. Popülasyon habitatının coğrafik özellikleri
ifadelerinden hangileri popülasyonun dinamiğini oluşturur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E
Aşağıdaki tabloda bitkilere ait bazı özellikler verilmiştir.
13. Tabloya göre bu bitkilerin beslenme biçimi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Cevap: A
14. Aşağıda verilen komünite ile ilgili bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Karasal ekosistemlerde canlı çeşitliliğini en çok etkileyen faktör enlemdir.
B) Komüniteyi oluşturan farklı türler kullandıkları kaynaklar aynı ise rekabete girerler.
C) Komünitedeki tür çeşitliliği komünitenin büyüklüğünü etkiler.
D) Aynı türden olan canlıların ekolojik nişleri farklıdır.
E) Sucul ekosistemlerde çeşitlilik suyun derinliğine ve kirliliğine göre değişir.
Cevap: D
15. A, B ve C canlılarından oluşan bir ekosistem- de popülasyon büyüklüğü grafikte verilmiştir.
Buna göre
I. Birinci grafikte baskın tür Adır.
II . Bu ekosistemde süksesyon yaşanmıştır. II I.15 yıl sonrasında ekosistemdeki canlı sayısı azalmıştır.
ifadelerinden hangisi söylenemez?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: B
16. Aşağıda yaşam birlikteliği örnekleri verilmiştir. Aşağıdakilerin hangisinde diğerlerinden farklı tipte birliktelik vardır?
A) Palyaço balığı ile anemon arasındaki ilişki
B) İnsan ile B ve K vitaminleri üreten bakteri
C) Söğüt ağacıyla birlikte yaşayan ökse otu bitkisi
D) Baklagiller ile baklagillerin köklerinde yaşayan azot bağlayıcı bakteri
E) Liken birlikteliğini oluşturan mantar ile algler
Cevap: C