2. BÖLÜM SONU DEĞERLENDİRME
A) Aşağıdaki açık uçlu soruların yanıtını boş bırakılan alana yazınız.
1. Aşağıdaki grafiklerde 1950 ve 2050 (tahmini) yıllarına ait dünya yaş piramidi verilmiştir. Buna göre;
A) İki grafik arasındaki büyüme hızı farklarını yorumlayınız.
Cevap: I. Grafikte büyümekte olan/hızlı büyüyen bir popülasyonunu II. Grafik sıfır büyüme hızına sahip dengeli bir popülasyonu göstermektedir.
B) Dünya nüfusunun artmaya aynı hızda devam ettiği ve kaynakların popülasyona yettiği varsayılırsa 2050’den sonraki yaş piramidinin nasıl olmasını beklersiniz? Anlatınız.
Cevap: Yaşlı bireylerin oranı artar. Dengeli/sıfır büyüme hızı devam eder.
2.Dünya’nın nüfus artış hızını gösteren grafiğe göre nüfus yaklaşık 2000 yılda 3 milyar artarken 1960 yılından 2011 yılına kadar neredeyse 4 milyar daha artmıştır.Dünya nüfus artış hızının 1960-2011 yılları arasında gösterdiği değişimin olası sonuçlarını değerlendiriniz.
Cevap: Son 50 yıldaki nüfusun hızlı artışı kaynakların (besin, su gibi) azalmasına, rekabetin artmasına neden olur.
3. Türkiye nüfusunun 2075 yılına kadar olan tahmini değişimi aşağıdaki grafikte gösterilmiştir. Türkiye’de popülasyonun taşıma kapasitesinin yaklaşık 90 milyon kişi olduğu tahmin edilmektedir.
A) 2049 yılından sonra popülasyonun gerilemesinin sebepleri neler olabilir?
Cevap: Taşıma kapasitesinin üzerine çıkmıştır. Çevre direnci artmış olabilir.
B) Türkiye’de popülasyonun üzerindeki çevre direncini oluşturan faktörler nelerdir?
Cevap: Besin yetersizliği, su kaynaklarının azalması, hastalıklar, hava kirliliği gibi faktörler çevre direncini oluşturabilir.
4. Türkiye’ye ait 1955, 1985, 2000 ve 2023 (tahmini) yıllarına ait yaş grafikleri verilmiştir. Bu grafikleri inceleyerek;
A) 1955, 1985, 2000, 2023’te popülasyon büyüklüğünün değişimini karşılaştırmalı olarak yorumlayınız.
Cevap: 1955, 1985 ve 2000 yıllarında büyüyen bir popülasyona ait yaş grafikleri görülmektedir. 1955’te diğer yıllara göre hızlı nüfus artışı vardır. 1985 ve 2000 yıllarında nüfus artış hızı yavaşlamış olması rağmen 2023’te dengeli bir populasyonun grafiği verilmiştir.
B) Popülasyonun dengeye geldiği dönemde dengeyi sağlayan unsurların neler olabileceğini yorumlayınız.
Cevap: Populasyonların büyümesi sınırlı olamayacağından populasyon büyümesini sınırlayıcı faktörler populasyonun büyümesini yavaşlatmış ve populasyon dengeye gelmiştir. Çevre direncini oluşturan faktörler etki etmiş olabilir.
5. Aşağıdaki tabloda, Türkiye nüfusunun 1990 – 2015 yılları arasında yapılan sayımlara göre nüfus ve nüfus yoğunluğu verilmiştir.
Tablodaki bilgilere göre
I. Türkiye’nin nüfus yoğunluğu artmıştır.
II. 2005 yılındaki ölüm oranı 2010 yılına göre fazladır.
III. Türkiye’nin popülasyon yoğunluğu sabittir.
I V. Nüfus sabit hızda artmıştır.
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve II D) I, II ve IV E) II, III ve IV
Cevap: A
6. Aşağıda popülasyona ait verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Çevresel sınırlamaların olmadığı ekolojik ortamda J tipi büyüme eğrisi görülür.
B) Popülasyon yoğunluğunun artması popülasyonun büyüme hızını artırır.
C) Hastalık, rekabet iklim koşulları gibi faktörler çevresel direnci oluşturur.
D) Büyüyen toplumlarda genç nüfus artar, yaş ortalaması azalır.
Cevap: B
E) Yaşama alanında bulunabilecek en fazla birey sayısına taşıma kapasitesi denir.
Bu canlılar için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) III nolu canlı çevreye en az uyum sağlayandır.
B) I nolu canlı az yavru üretir, yavru bakımı gelişmiştir.
C) II nolu canlı grubunda ölüm oranı sabittir.
D) III nolu canlı çevre direncinden en az etkilenir.
E) I nolu canlı grubunda hayatta kalma oranı yüksektir.
Cevap: D
8. Aşağıda verilen popülasyona ait bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Doğum oranındaki artış popülasyonun taşıma kapasitesine ulaşma süresini kısaltır.
B) Hastalıkların artması popülasyon yoğunluğunun artmasına neden olur.
C) Popülasyon içinde kalıtsal çeşitliliğin azalması bireylerin uyum yeteneğini azaltır.
D) Ölüm oranı azalırsa popülasyon yoğunluğu artar.
E) Dışa göçler ve ölümler popülasyon yoğunluğunu azaltır.
Cevap: B