Hazırlık
1. Gündelik hayatınızda bir düşünceyi kanıtlamak ya da inandırıcı kılmak için neler yaparsınız?
Cevap: O konu ile ilgili karşımdakine bazı tezler öne sürerim. Sonra da bu tezleri kanıtlamak ortaya bazı kanıtlar sunarım. Bu kanıtların da güvenilir kaynaklardan edinilmesine böylece metnimin güvenilirliğini arttırmaya özen gösteririm.
2. Okuduğunuz gazete ve dergilerdeki yazıların inandırıcı olmasını önemsiyor musunuz?
Cevap: Kesinlikle önemsiyorum. Çünkü inandırıcı olmayan bir metni okumak istemem. yalan haber olabilir bana yanlış bilgi aktarımı yapılmış olabilir. Bu yüzden inandırıcılık benim için değerlidir.
3. Gündelik hayatla ilgili olan her durum bir makalenin konusu olabilir mi? Niçin?
Cevap: Makale, herhangi bir konuda, bir görüşü, bir düşünceyi savunmak ve kanıtlamak için yazılan yazılara denir. Bir gerçeği açıklamak, bir konuda görüş ve düşünceler öne sürmek ya da bir tezi savunmak, desteklemek için yazılan yazılara da “makale” denir.
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Metne göre yabancı dil öğretiminde materyal kullanımı neden büyük önem taşır?
Cevap: Yazılı ve görsel materyallerin en önemli niteliği birer kültür taşıyıcısı olmalarıdır. Bu nedenle yabancılara Türkçe öğretimi için
kullanılacak materyalin Türk kültürünü yansıtan ögelerle bezeli olması, yabancıların Türkçeyi zevkli ve aynı zamanda kalıcı bir şekilde öğrenmelerine olanak sağlayacak bir biçimde olması gerekir.
2. Metinde dilin göndergesel işlevde kullanılma nedenini söyleyiniz.
Cevap: Çünkü metin bilgi verilme amaçlı kaleme alınmıştır. Bu tür metinlerde amaç bilgi vermek olduğundan dil de göndergesel işlevde kullanılır. Her okuyanın aynı şeyi anlaması amaçlanır.
3. Nasrettin Hoca fıkraları ile halk türkülerinin yabancı dil öğretiminde bir materyal olarak kullanılması gerektiği düşüncesini yazar hangi gerekçelere dayandırmıştır?
Cevap: “Dil öğretiminde kültürü esas almak, öğrenen ve öğreten için vazgeçilmez bir hedef olmalıdır. Kültürü yok sayan bir dil öğretimi mümkün değildir. Kültürel değerleri yansıtmayan dil ürünleri yerine, bu değerleri önceleyen ürünlere, metinlere başvurmak daha isabetli olacaktır. Bu bağlamda çalışmamızda yer vereceğimiz ürünlerden biri Nasreddin Hoca’nın “Tokat” fıkrası” denilen kısımda yazar gerekçelerini ortaya koymaktadır.
4. Metnin “giriş”, “gelişme” ve “sonuç” bölümlerinde neler anlatıldığını söyleyiniz.
Cevap: Metnin giriş bölümünde Türkçe’nin geçmişten günümüze gelişiminden, gelişme bölümünde dil eğitiminde kültürel öğelerin özellikle türkü ve fıkraların öneminden bahsedilirken sonuç kısmında ise konu özetlenerek yabancı dil öğretiminde kültürel öğelerin kullanılmasının önemi ortaya konulmuştur.
5. Metnin ana düşüncesini söyleyiniz. Bu ana düşünce hangi yardımcı düşüncelerle desteklenmiştir? Açıklayınız.
Cevap: Metnin ana düşüncesi yabancı dil öğretiminde kültürel materyallerin kullanımının önemidir. Yardımcı düşünceler olarak ise hem Nasrettin Hoca fıkraları hem de Aşık Veysel’in türkülerinin örnek gösterilerek düşünceyi geliştirme yoluna gidilmiştir.
6. a. “Yabancı dil öğretiminde orijinal eğitim materyali bulmak ve kullanmak önemlidir. Türkçenin yabancı olarak öğretim serüveni yeni sayılabilir. Son yıllarda bu konuda ciddi çalışmalar yapılmakta ve eğitim materyalleri hazırlanmaktadır. Ancak materyaller hazırlanırken maalesef taklit veya başka birbirinin tekrarı ürünlerin hazırlandığını görüyoruz. Bu sebeple öz kaynaklara dönüp orijinal, dilimizi ve kültürümüzü tanıtan ürünler hazırlamamız elzemdir. Dil, sadece dil değildir; aynı zamanda kültür, medeniyet, tarih demektir. Dil öğretirken bunlara dikkat edilmelidir. İthal, kültürümüze uymayan hatta çatışan materyallerden uzak kalmalıyız. Söylenen, kullanılan her ürün öğrencinin belleğinde yer edeceğinden bu konuda titiz olunmalı, tesadüflere asla yer verilmemelidir.”
Metinde yazıldığı dönemin gerçekliğini yansıtan hangi unsurlara yer verilmiştir?
Cevap: Metin yazıldığı dönemin gerçekliğini yansıtmaktadır. Çünkü o dönem var olan kültürel materyallerden örnekler ortaya konularak doğal bir gerçeklikten faydalanılmıştır.
b. Türkçenin bir yabancı dil olarak öğretilmeye başlanması, içinde yaşadığımız dönemin hangi gelişmeleri ile ilgilidir?
Cevap: İçinde yaşadığımız dönemin globalleşen dünyasında artık sınırların ortadan kalkarak her türlü kültürün iç içe geçmesi ve b8nun dillere de yansımasının bir sonucudur. Bu bakımdan Türkçe’nin de artık Dünyada çok konuşulan bir dil olma yolunda olması ortaya konulmaktadır.
7. a. Aşağıdaki metni okuyunuz.
Tercüman-ı Ahval Mukaddemesi
Mâdâm ki bir hey’et-i ictimâiyyede yaşayan halk bunca vezâif-i kânûniyye ile mükelleftir, elbette kâlen ve kalemen kendi vatanının menâfiine dâir beyân-ı efkâr etmeği cümle-i hukûk-ı müktesebesinden addeyler. Eğer şu müddeâya bir sened-i müsbit aranılacak olsa, maârif kuvveti ile zihni açılmış olan milel-i mütemeddinenin yalnız politika gazetelerini göstermek kifayet edebilir.
Bu mebhas, Devlet-i Aliyye’ce dahi nev’amâ müeyyeddir ki Meclis-i Âlî-i Tanzîmât’ın teşekkülü sırada kavânîn ve nizâmâta müteallik levâyihin tahrîren arzolunması için umûma me’zû- niyet-i resmiyye verilmişti, hatta Hükûmet-i seniyye’nin müsâadesi ile, dâhil-i memâlik-i Os- mâniyye de teb’a-i gayr-i müslimenin kendi lisânları üzre hâlâ çıkardıkları jurnaller bile, belki hukûklarından ziyâdece serbesttir; fakat asıl Osmanlı gazetelerinin bahsine gelince, gayr-i resmî bir varakanın devâm üzre çıkarılmasında her nasılsa şimdiye kadar milet-i hâkimeden hiçbir kimse ihtiyâr-ı zahmet etmemiştir. Hele şükürler olsun, sâye-i adâlet-i seniyyede telâfî mâ- fat müyesser oldu. Şiyle ki: Bu yolda Türkçe bir gazetenin neşri istid’âsına dâir geçenlerde tah- dîm olunan müzekkirenin meâlini musaddak Meclis-i maârif-i umûmiye’den verilen mazbata üzerine; Meclis-i hâss’ı vükelâyi fihâm’da dahi keyfiyet istihsân ve ol bâbta müsâade-i seniy- ye-i cenab-ı mülûkâne şâyân buyurulmuştur. (…)
Şinasi
b. Metni “Yabancı Dil Olarak Türkçenin Öğretiminde Nasreddin Hoca Fıkraları ve Halk Türkülerimizin Yeri” adlı metinle tür, biçim, içerik, dil ve anlatım özellikleri bakımından karşılaştırarak makale türünün Türk edebiyatı tarihi içindeki gelişimi hakkında neler söylebilirsiniz?
Cevap: Geçmişten günümüze makalenin dili sadeleşmiş, içerik olarak daha fazla örneğe ve kaynağa yer verilmiştir. Bunun yanında kelimelerin daha çok göndergesel anlamda kullanılması da bir başka durumdur.
Cümlenin Öğeleri
1. Etkinlik
İncelediğiniz metinden alınan aşağıdaki cümlelerdeki dolaylı tümleçleri bulunuz. Bunların ad durum eklerinden hangilerini aldığını ve cümledeki işlevlerini söyleyiniz.
• Bölgenin zenginliği çalışmalarımızda bize daha çok sevk vermektedir.
• Bu durum, konuyla ilgili yapılmış tezlerin incelenmesinde de görülmüştür.
“çalışmalarımızda” ve “bize” kelimeleri dolaylı tümleç görevindedir. Sırasıyla -de bulunma durum eki ile -e yönelme durum ekini almışlardır.
“tezlerin incelenmesinde” kısmı dolaylı tümleçtir ve -de bulunma durum eki almıştır.
2. Etkinlik
Aşağıdaki metinde bulunan zarf tümleçlerini bulunuz. Bunların cümlenin yüklemine sorulan hangi soruların cevapları olduğunu söyleyiniz.
• “Ekolojik benliğin bilince taşınması, deneyim yoluyla ve çocuğun yaşamının buna uygun düzenlenmesiyle gerçekleşebilir. Çocukluk döneminde yaşam evrenini oyun oluşturduğu için, çocuğa doğa bilinci oyun üzerinden kazandırılmadır. Doğa eğitimi öğrenilen olaydan yaşanılan olaya dönüştürülerek verilmelidir. Çocuğun yaşayarak doğa bilinci edinmesi ise mekân kullanımını zorunlu hâle getirmektedir. Başka bir deyişle, doğa korumanın yaşamın kendisine özdeş kılınmasını mekân sağlayacaktır.” İmla ve Noktalama
“dönüştürülerek“: bu kelime zarftır ve nasıl sorusuna cevap verdiği için durum zarfıdır.
3. Etkinlik
“Bu düşünceden hareketle Isparta kentinde gerçekleştirilen projede, yaklaşık 4000 nüfus öngörülen bir komşuluk ünitesi (gelişme konut alanı) proje alanı olarak seçilmiş ve 1/5000 ölçekli imar planından gelen sınırlayıcı-yönlendirici kararlara bağlı kalınarak, “oyun bölgesi” anlayışını temel alan 1/1000 ölçekli alternatif uygulama imar planı yapılmıştır.”
Bu metinde sayıların yazı ile değil rakamlarla yazılmasının sebebi nedir?
Cevap: Çünkü saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır: 17.30’da, 11.00’de, 1.500.000 lira, 25 kilogram, 150 kilometre, 15 metre kumaş, 1.250.000 kişi vb
4. Etkinlik
“Gelişim psikolojisi araştırmalarına göre, insan kimliğinin büyük bölümü çocukluk döneminin (0-12 yaş) ilk yıllarında oluşmaktadır. İnsan gelişimini evrelere ayırarak inceleyen evre kuramcıları (Sigmund Freud, Erik Erikson, Jean Piaget vb.), insanın gelişiminin büyük oranda tamamlandığı çocukluk döneminin özelliklerinin diğer dönemleri etkilediği konusunda görüş birliği içindedirler (Onur, 1995). Dolayısıyla çocukluk döneminde edinilen bilinç, kalıcı nitelikte olmaktadır. Gelişim psikolojisi alanında varılan bu sonucu, beyin bilimi alanındaki çalışmalar da destekler niteliktedir.
(…)
Çocukluk döneminde kazandırılacak doğa bilinci, toplumsallaşma sürecinde verilecek doğa eğitimiyle yakından ilişkilidir. Bu doğrultuda fiili duruma bakıldığında, doğa eğitimi ile çevre eğitimi ya da ‘doğa’ ile ‘çevre’ kavramlarının birbirleri yerine kullanıldıkları görülmektedir. Bu durum, konuyla ilgili yapılmış tezlerin incelenmesinde de görülmüştür.”
Bu metinde yay ayraçların hangi işlevde kullanıldığını belirleyiniz.
Cevap: Cümlenin yapısıyla doğrudan doğruya ilgili olmayan açıklamalar için kullanılmıştır.
b. Uygulama
• Araştırmaya dayalı bir metin yazmak için genel ağdan bir konu tespit ediniz.
• Bu konu ile ilgili kütüphanelerden ve genel ağdan yararlanarak kaynaklarınızı belirleyiniz.
• Ulaştığınız kaynaklardaki bilgileri amacınıza uygun olarak sınırlandırmalısınız.
• Metninizin bölümlerini (giriş, gelişme, sonuç) ve kaynaklardan edindiğiniz bilgileri bu bölümlerden hangilerinde kullanacağınızı belirleyiniz.
• Metninizde referans verme ve dipnot gösterme tekniklerinden hangisini kullanacağınıza karar veriniz. Metninizi buna göre oluşturunuz. Yazarken kullandığınız kaynakları, metnin içinde ilgili bölümlerde ve metnin sonunda gösteriniz.
• Metninizi paragraflar ve bölümler arasındaki anlam bağlantıları, düşünceler arasındaki denge ve akış bakımından gözden geçiriniz.
• Metninizi yüksek sesle okuyarak arkadaşlarınızla paylaşınız. Onlardan metninizi değerlendirmelerini isteyiniz ve metninizle ilgili eleştirileri cevaplayınız.
Cevap: Bilim Adamları İle İlgili Kompozisyon
Bilim adamları bizim geleceğimize yön veren insanlığın geleceğini inşa eden kişilerdir. Bilim adamları kendine bilime adamış insanlardır. Bizim için gece gündüz demeden çalışan insanlardır.
Bir ülkenin ne kadar çok bilim adamı varsa o ülke o kadar gelişmiş bir ülke anlamı gelir. Eğer bir ülke bilim adamlarına sahip çıkmıyorsa bilim adamlarına yeteri saygıyı göstermiyorsa o ülke bilimsel alanda geri kalır, bilim alanındaki yeni buluşlara icatlara uzak kalır.
Ülkemiz her zaman bilim adamlarına sahip çıkmıştır. Bilim adamları insanlığın yüz akıdır. Onlar sayesinde şu an hayatımızı kolaylaştıran pek çok icat var olmuştur. Bilim adamlarına sonsuz teşekkür ediyoruz.