11. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Ekoyay Yayınları 2. Ünite Hikaye Sayfa 40, 41, 42, 43 Öküzden Tayyare Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları
11. Sınıf Ekoyay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 40 Cevabı
Kurtuluş Savaşı Dönemi’ne ait bu fotoğrafı inceleyiniz. Duygu ve düşüncelerinizi sınıfınızda anlatınız.
Cevap:Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında Türk kadınının büyük gayretleri ve fedakarlıkları önemli rol oynamıştır. Kimi zaman cepheye kurşun taşımış, yaralı askerleri çadıra taşımış, yaralarını sarmışlardır. Milli mücadelenin kazanılması için çabalayan Türk kadını kimi zaman da silâh tamir etmiş, askerlere giyecek dikmiş, yemek pişirmiştir. Yeri gelmiş eşleriyle, kardeşleriyle, babaları ile birlikte savaşa gelerek omuz omuza savaşmıştır.
1. Okuduğunuz hikâyede geçen “güvey”, “tahammül” kelimelerinin anlamlarını metnin bağlamından bulmaya çalışınız. Anlamını bulamadığınız kelimeleri sözlüklerden bulunuz.
2. Okuduğunuz hikâyenin temasını ve konusunu bulunuz.
3. Metnin iletisini belirleyiniz.
Cevap: Türk kadını cesur ve fedakar olduğu kadar vatanseverdir.
4. Kendisi de yoksul olan nine, tüm olumsuz yaşam koşullarına rağmen, sahip olduğu mal varlığını vatanı için vermiştir. Bu durum sizi etkiledi mi? Düşüncelerinizi belirtiniz.
Cevap: Kesinlikle çok etkileyici… Vatan bu topraklar için büyük fedakarlıklarda bulunmuş, eşini, evladını şehit vermiş binlerce Türk kadınına her zaman minnettardır.
5. Okuduğunuz hikâyede olay akışını yönlendiren temel çatışmayı ve ona bağlı diğer çatışmaları bulunuz.
Cevap: Yoksulluk-zenginlik çatışması
6. Hikâyedeki olaylar kim tarafından anlatılmaktadır? Hikâyedeki anlatıcının bakış açısını belirleyiniz.
Cevap: Hakim anlatıcı tarafından anlatılmaktadır. İlahi bakış açısı kullanılmıştır.
7. Okuduğunuz hikâyenin türünü söyleyiniz.
Cevap: Olay hikayesi (klasik vak’a hikayesi)
8. Belirlediğiniz hikâye türünün metinde ön plana çıkan özellikleri nelerdir? Açıklayınız.
- Olaylar serim, düğüm, çözüm bölüm sırasına uygun anlatılmıştır.
- Olaylar zinciri kişi, zaman ve mekan ögesine bağlıdır.
- Okuyucuda merak ve heyecan uyandırılmıştır.
9. Öküzden Tayyare metninden Aka Gündüz’e özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Sade, yalın, samimi ve akıcı bir üslubu vardır. Yerel söyleyişlere yer verilmiştir.
10. Okuduğunuz hikâyeden alınan aşağıdaki bölümleri iç konuşma ve iç çözümleme anlatım tekniklerine göre inceleyiniz. Bu tekniklerin, hikâyenin oluşumuna katkısını açıklayınız.
Cevap:
a. “Emine bacı, bütün işini gücünü sermişti. Gözlerini havadan ayırmaz olmuştu. Göklere böyle dalgın dalgın, içini çeke çeke baktığı zamanlar kendi kendine düşünürdü. …Hele torununa çok yanmıştı. Ne güzel, ne aslan yapılı, çiçek yürekli delikanlı idi. Gözyaşlarını içine akıtıyordu.”
Cevap: İç çözümleme
b. “Göklerde yalnız kuşlar, bulutlar, rüzgârlar uçar. Geceleri de yıldızlar falan parıldar. Koskoca alâmet, hem içinde insanları, dolu gülleleri alıp da hiç uçabilir mi?”
Cevap: İç konuşma
Bu teknikler, hikaye karakterinin ruhsal özelliklerini okuyucuya iletmek için kullanılan araçlardır.
11. Okuduğunuz hikâyede anlatılan olaylar, belli bir dönemde yaşanmış olaylarla benzerlik gösteriyor mu? Sizce yazar, bu tarihî gerçekliği olduğu gibi mi hikâyeye aktarmıştır? Yorumlayınız.
Cevap: Kurtuluş Savaşı’ndaki olaylarla benzerlik gösteriyor. Yazar tarihsel gerçekliği olduğu gibi değil, kurgulayarak, yorumlayarak hikayeye aktarmıştır.
12. Hikâyedeki kurmaca gerçeklik ile tarihsel gerçekliğin farklarını bulunuz. Kurmaca gerçekliğin tarihsel gerçekliği ne kadar yansıtabildiğini sınıfta tartışınız.
Cevap: Hikayedeki kurmaca gerçeklik tarihsel gerçeklikle birebir örtüşmez. Kurmaca metinlerde gerçek yaşamdan alınmış kişi ve olaylar yazar tarafından yeniden işlenerek, yorumlanarak “düşsel gerçekliğe” dönüştürülür. Örneğin bu hikayede Türk kadınının Kurtuluş Savaşı’nda gösterdiği fedakarlıklar, yazar tarafından yeniden yorumlanarak kurmaca gerçekliğe dönüştürülmüştür.