11. Sınıf Ekoyay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 78 Cevabı
Size göre bir şiirde düşünce mi yoksa duygu mu önemlidir? Düşüncelerinizi sınıfınızda arkadaşlarınızla paylaşınız.
Cevap: Bence ikisinin de yeri farklıdır. Kimi zaman insanlar duygulandıklarında ya da duygularla ilgili yoğunluk yaşadıklarında şiire sığınırken kimi zaman ise belli bir fikri ya da düşünceyi savunmak için şiir okumaktalar.
Parnasizm akımının önde gelen temsilcilerinden Theophile Gautier’nin (Teofil Goytiyer) “Çiçekler, karın doyurmaz ama hiç kimse de çiçeklerin inekler tarafından yenilmesine razı olmaz.” sözünü sanat anlayışı açısından sınıfınızda tartışınız.
Cevap: Sanatın karın doyurmadığını ama yine de sanatın insana maddi olmasa da manevi olarak zenginlik sunduğunu anlatır. Bunun yanında sanatta biçimin önemi de azımsanmayacak düzeydedir demek istemiştir.
11. Sınıf Ekoyay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 79 Cevabı
1. Okuduğunuz şiirin temasını belirleyiniz.
Cevap: Tema: Denizin insanda uyandırdığı duygular.
2. Şiirin biçimsel yönden düzenlenişi ile teması arasında bir ilişki var mı? Açıklayınız.
Cevap: Tema deniz olduğu için bazı dizelerin aşağıdan devam etmesi sanki dalgalı bir denizin dalgalarını kelimelerle çizmek gibidir. Bunu bilinçli olarak tercih şair okura konu ve görsellik olarak uyum sunmaktadır.
3. Okuduğunuz şiirde şairin deniz karşısında kaç farklı duyguya kapıldığını belirleyiniz.
- Mai denizin
- Bir çocuk rûhu kadar pür-nisyân,
- Bir çocuk rûhu kadar şimdi münevver, lekesiz, gibi kullanımlarla karşı karşıyayızdır.
4. Şair, denizi hangi özelliklerinden dolayı bir çocuğa benzetmiştir? Açıklayınız.
Cevap: Denizin dalgalı olması yerinde duramayan çocukların heyecanlı hallerine benzetilmiştir.
5. Okuduğunuz şiirin son dizesindeki edebî sanatı bulunuz.
Cevap: Mâi bir göz elem-i kalbime ağlar sanırım…: Kişileştirme vardır. Deniz mavi gözlü bir insan gibi düşünülmüştür.
6. Okuduğunuz şiirdeki uzun heceler ünsüzle, kısa heceler ünlü ile bitmektedir. Bu tür hecelerdeki uyumu tespit ediniz. Bu durumun şiire katkısını yorumlayınız.
Cevap: Bu uyum sayesinde aruz vezni başarılı şekilde kullanılabilmiştir. Bu da şiiri güçlü bir şiir haline getirmektedir.
7. Bu şiirin nazım şekliyle divan şiirinin hangi nazım şekli arasında ilişki kurabilirsiniz?
Cevap: Serbest Müstezad
11. Sınıf Ekoyay Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 80 Cevabı
8. Okuduğunuz şiirde şair, divan şiiri geleneği olan anlamın bir beyitte tamamlanması anlayışını değiştirerek anlamı birden fazla dizeye yaymıştır. Fransız şiirine özgü anjanbuman olarak adlandırılan bu tekniğin şiire katkısını değerlendiriniz.
Cevap: anjanbuman tekniği sayesinde şiirde hareket ve bazı duygular daha etkili şekilde verilebilmiştir. Özellikle aşağı kayan dizelerde denizin dalgaları gibi bir etki yaratıldığını söyleyebiliriz.
9. Bu şiirde tespit ettiğiniz nazım biçiminin kullanılmasında hangi kültürel ve toplumsal değişmeler etkili olmuştur? Açıklayınız.
Cevap: Osmanlının son döneminde başlayan Batılılaşma hareketleri sosyal hayatın yanında aynı zamanda sanat da karşılığını bulmuştur. Bu da Batıdan yeni türlerin yeni nazım şekillerinin de edebiyatımıza girmesini sağlamıştır. Bundan dolayı bu şiirde de yenilikler göze çarpmaktadır.
10. Şiirde ahengi sağlayan unsurları belirleyiniz. Bunların şiire katkısını örneklerle açıklayınız.
Cevap: Şiirde ahengi sağlayan unsurların başında kullanılan kafiyeler ve rediflerin yanında bazı dizelerde karşımıza çıkan kelime tekrarı yine dize içlerinde gördüğümüz asonans ve aliterasyonlar da şiirde ahengi sağlamıştır diyebiliriz.
11. Mâi Deniz şiirinin nazım birimi, ölçü, kafiye seçimi, kelimelerin düzenlenişi, dizelerin uzunluğu ve kısalığı gibi özelliklerinin içerikle ilişkisini değerlendiriniz.
Cevap: Bütün bu şekil özellikleri aslında içerikte verilmek istenen duyguyu kuvvetlendirmek için kullanılmıştır. Bunun yanında özellikle kullanılan anjambumanlar asonans ve aliterasyonlar da yine deniz duygusunun mavi renginin insan ruhundaki yansımasını kuvvetli şekilde işlemektedir.
12 Okuduğunuz şiiri, tür özellikleri yönünden Hürriyet Kasidesi ile karşılaştırınız.
Cevap: Hürriyet Kasidesi bir kavramı övmek için yazılmışken burada ise övülen şeyden ziyade işlenen tema olarak deniz ve denizin mavisinin insanda uyandırdığı duygular olarak karşımıza çıkmaktadır. İkisi de aruz ölçüsü ile yazılmıştır ancak birinde beyitler diğerinde ise bentler göze çarpar. Bunun yanında ikisinin de dili günümüze göre ağırdır.
13. Okuduğunuz şiirde parnasizm akımının öne çıkan özelliklerini gösteriniz.
Bu şiirde parnasizmin özelliklerini kısaca şöyle anlatabiliriz:
- Seçkin bir kitleye seslenilmiştir.
- Dış gerçek tasvir edilmiş ve bundan dolayı da “tasvirci şiir” olarak değerlendirilmiştir.
- Felsefî şiir anlayışı yerleşmeye başlamıştır bu şiirde de etkileri görülmektedir.
- Sözcüklerin seçiminde önemli bir dikkat geliştirilmiştir.
- Ölçü, uyak gibi ahenk unsurları önemsenmiştir.
- Sanatı “güzellik” işlevi ile sınırlandırarak değerlendirmişlerdir.
14. Mâi Deniz şiiriyle, sizin denize olan ilginizi ve denizin sizde uyandırdığı duygu ve düşünceleri karşılaştırınız.
Cevap: Deniz beni derinden etkile. Onun gece görünümünün ihtişamı uçsuz bucaksız olması bunun yanında insanda yarattığı huzur duygusu ağır basar. Bu duyguları bu şiiri okuyunca ben de hissetmekteyim.
15. Tevfik Fikret, okuru etkilemek için şiirde nasıl bir anlatım tutumunu tercih etmiştir? Açıklayınız.
Cevap: Şiirde öznel izlenimlerini dizelere yerleştirmiş bunun yanında orjinal benzetme ve imajlarla bu düşüncelerini okurlarına sunmuştur.
16. Okuduğunuz bu şiiri, 2. ünitedeki Denizkızı Adası hikâyesiyle denize yaklaşım açısından karşılaştırınız.
Cevap: İkisinde de deniz olgusu karşımıza çıkmaktadır. İkisinde de denizin insan ruhu üzerindeki etkileri denizin uçsuz bucaksızlığı ve azameti işlenmiştir.