11. Sınıf Edebiyat Ders Kitabı Sayfa 34-35 Cevapları Cem Yayınları

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Okuduğunuz “Testi” metninde anlamı verilen kelimelerin dışında bilmediklerinizi metindeki bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi sözlükten kontrol ediniz.

nefti: Siyaha yakın koyu yeşil renk
terütaze: Körpe, çok genç (kimse); taravetli.
kabil: Olma ihtimali bulunan, olanaklı.
çivit: Eskiden çivit otundan, bugün yapay yollarla elde edilen, mavi renkli, sarılığını gidermek için çamaşırın son suyuna karıştırılan toz boya

2. Metnin tema ve konusunu aşağıdaki tabloya yazınız.

Tema: Yaşam mücadelesi.
Konu: Testiden su için bir Lübnan gencinin gırtlağını eşek arısının sokması nedeniyle ölmesi.

3. Okuduğunuz metindeki açık ve örtük iletileri belirleyerek metni yorumlayınız.

Açık ileti:

• Arkada boş kalan yere, ortaya, iki eliyle gırtlağını tutan bir genç adam bindirdiler.
• Yol üstü, büyükçe bir köyde, bir doktor tabelasına rastlayınca durduk.
• İşte otomobile bindirdikleri genç, anlattığım şekilde su içerken, testinin içine girmiş olan kocaman bir eşek arısı, tazyikle emziğin dar ağzından fırlamış, gelip gırtlağa, belki de gırtlağın son boğmağına yapışmış.

Örtük İleti:

• Bu koyu nefti, terütaze, cilalı ve tombul fıstıklar, dağların çıplak, sıcak karnı altında -siyah, hür ve kabarık- nü tablolardaki bir tutam gölge kadar göz alır, göze batar, kuytuluk tesiri yapardı.
• Bir dam altında, bir yolun yolcusu oldukları halde, gene birbirlerine ne kadar uzaktırlar…

4. Metindeki anlatım biçimleri ve tekniklerini, bunların işlevlerini belirleyiniz.
Cevap: Metinde betimleme, öyküleme, iç monolog ve diyalog gibi anlatım biçimleri ve teknikleri kullanılmıştır. Bu teknikler, olayları ve karakterlerin iç düşüncelerini ve duygularını aktarmada kullanılmıştır.

5. Metinde yazara özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.

• Cevap: Metin sade ve açık bir anlatımla yazılmıştır. Refik Halit Karay eserlerinde sade bir dil kullanmasıyla birlikte tasvir ve tahliller bakımından zengin bir anlatıma sahiptir. Konuşma dilini tüm canlılığıyla yansıtır. Kıvrak ve sürükleyici bir anlatımı vardır.

6. Metnin olay örgüsünü belirleyerek kronolojik sırayla tahtaya yazınız.

• Yazarı, uğradığı ikinci köyün pınarlı kahvesinde bir kalabalığın karşılaması.
• Arabaya gırtlağını tutan bir Lübnan gencinin bindirilmesi.
• Arabaya bindirilen Lübnan gencinin boğazını tutması ve konuşamaması.
• Arabaya bindirilen gencin su içerken, testinin içine girmiş olan bir eşek arısının, genci gırtlağından soktuğunun öğrenilmesi.
• Lübnan gencinin hastaneye yetiştirilmek istenmesi.
• Yol üstü, büyükçe bir köyde, doktor tabelasına rastlanması, arabanın durdurulması.
• Köyün girişinde bir papazın görülmesi, doktorun nerde olduğunun sorulması fakat arabadaki gencin ölmüş olması.
• Yazarın bunu gördükten sonra çok derinden üzülmesi ve gencin toprağa verilmesi.

7. Metindeki kahramanların özelliklerini aşağıda verilen ölçütlere göre belirleyiniz ve ölçütlerin karşısına yazınız.

8. Metindeki zaman ve mekânın özellik ve işlevlerini belirleyiniz.
Cevap: Metin, gün içinde meydana gelen olayları anlatır. Hikaye, sabah saatlerinde başlar ve akşam saatlerine kadar devam eder. Hikaye, Lübnan köylerinin dağlık bir bölgesinde geçer. Ayrıca yolculuk sırasında bir köy ve bir doktorun yanına gidiş mekânları da betimlenir.

9. Metindeki temel çatışmayı ve bu çatışma etrafında yer alan diğer çatışmaları belirleyiniz.
Cevap: “Testi” adlı metindeki temel çatışma, bir hayatta kalma mücadelesini ifade eder. Metinde, Lübnan köyünde su içerken gırtlağına bir eşek arısının sokulması sonucu yaşanan olay anlatılmaktadır. Bu olayın sonucunda Lübnan genci boğulma tehlikesiyle karşı karşıya kalır. Temel çatışma, bu genç adamın boğulma tehlikesi ile başa çıkmaya çalışması ve hayatta kalma mücadelesi vermesi ile ortaya çıkar. Bu çatışma, fiziksel bir tehlike ile başa çıkma çabası ile psikolojik bir çatışmayı içerir.

10. a) Okuduğunuz metindeki anlatıcı ve bakış açısını belirleyerek noktalı alana yazınız.
Cevap: Testi adlı metinde gözlemci bakış açısı kullanılmıştır.

b) Seçilen anlatıcı ve bakış açısının metindeki işlevini açıklayınız.
Cevap: Metinde gözlemci bakış açısı kullanılmıştır. Kameraman bakış açısı olarak da adlandırılmaktadır. Anlatıcı gördüğü olayları anlatır ve müdahale etmez. Metinde yazar olayları dışarıdan gördüğü şekilde anlatmış ve yazmıştır.

11. a) Okuduğunuz “Eskici” adlı hikâye bir olay hikâyesidir. Önceki bilgileriniz ve okuduğunuz hikâyeden hareketle olay hikâyesi türünün özelliklerini belirleyerek defterinize yazınız.

• Serim, düğüm ve çözüm bölümlerinden oluşur.
• Hikayenin merkezinde olaylar yer alır.
• Gözleme önem verilir, yapılan gözlemle kişilerin fiziksel ve ruhsal özellikleri anlatılır.
• Merak ve heyecan unsuru ön planda tutulur, çarpıcı bir sonla biter.
• Öyküleyici ve betimleyici anlatıma başvurulur.
• Bu tarz hikayelerde realizm akımının etkisi vardır, olaylar gerçek yaşamdan alınır.
• Guy de Maupassant bu türün en başarılı örneklerini verdiğinden Maupassant tarzı hikayeler olarak da bilinir.
• Sahip olduğu özellikler nedeniyle mini bir roman olarak da kabul görür.

b) Olay hikâyesinin Türk ve dünya edebiyatındaki önemli temsilcilerini araştırarak defterinize yazınız.
Cevap: Dünya edebiyatında bu türün en önemli yazarı olarak bilinen yazar Fransız yazar Guy de Maupassant’tır. Türk edebiyatında olay hikayesinin en önemli temsilcisi Ömer Seyfettin olarak bilinmektedir. Bunun dışında Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu ve Sabahattin Ali de bu türde çok başarılı eserler veren olay hikayesi yazarları olarak bilinir.

12. a) Okuduğunuz metinde dönemin gerçekliğini yansıtan unsurları ve / veya metnin dönemin gerçekliğiyle ilişkisini değerlendiriniz.
Cevap: Metinde, Lübnan köylerinde suyun nasıl içildiği ve buna bağlı olarak yaşanan bir olay anlatılır. Bu, dönemin bölgesel su içme alışkanlıklarını yansıtan bir gerçekliktir. Metinde köy yaşamı ve köy halkının günlük alışkanlıkları tasvir edilir. Bu, dönemin toplumsal gerçekliğine dair ipuçları sunar.

b) Metinde içeriğin genel anlamda doğal, toplumsal veya bireysel gerçeklikle ilişkisi var mıdır? Açıklayınız.
Cevap: Metinde içeriğin genel anlamda doğal, toplumsal veya bireysel gerçeklikle ilişkisi vardır. Metinde doğal gerçeklik, su içme alışkanlıkları ve suyun nasıl içildiği gibi unsurlarla ilgili olarak karşımıza çıkar. Lübnan köyünün doğal çevresi, su kaynakları ve su içme ritüelleri, metindeki doğal gerçekliğin bir parçasıdır. Metinde toplumsal gerçeklik, köy halkının su içme alışkanlıkları ve bir arada yaşama biçimleriyle ilgili olarak kendini gösterir. Köyün insanları, birlikte yaşadıkları toplumsal bir gerçekliği yansıtır. Metindeki temel olay, bir birey olan Lübnan gencinin yaşadığı boğulma tehlikesi ve hayatta kalma mücadelesidir. Bu, bireysel bir gerçekliği ve deneyimi yansıtır.

c) Metinde vatanseverlik değeri nasıl ele alınmıştır? Açıklayınız.
Cevap: Metinde vatanseverlik değeri, hastanın hayatta kalma mücadelesiyle ilgili olarak ele alınmıştır. Yazar, hangi milletten olursa olsun bir vatandaşın hayatını kurtarmak için ne kadar çaba sarf edilebileceğini göstermeye çalışır.

13. Okuduğunuz metin ve Refik Halit Karay hakkında verilen bilgilerden hareketle metin ile yazar arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
Cevap: Metin, Refik Halit Karay’ın eserlerinden biridir ve yazarın döneminin özelliklerini yansıtan bir metindir. Yazar, metinde dilin sade ve betimleyici kullanımıyla bilinir ve bu özellikler metinde de görülmektedir. Metin, yazarın toplumsal gözlem yeteneğini ve hikayeleştirme becerisini yansıtır. Aynı zamanda yazarın vatanseverlik değerlerine olan bağlılığını da yansıtan bir metindir.