9. Ünite Değerlendirme Çalışmaları
A. Aşağıda verilen metni okuyunuz. Metnin altında verilen soruları cevaplayınız.
1. Yukarıdaki metin ve daha önce okuduğunuz metinlerden hareketle mülakat türünün belirgin özelliklerini noktalı alana yazınız.
– Mülakat alanında uzman, tanınmış kişilerle yaşamları, çalışmaları, yapıtlarıyla ilgili ya da istenilen herhangi bir konuyla ilgili sorulu cevaplı konuşmalardır.
– Dil yalın ve anlaşılır olmalıdır.
– Konu ilgi çekici olmalıdır.
– Nesnel bir tutum söz konusudur. Belirlenen konuların dışına çıkılmamalıdır.
– Mülakatı yapan kişi, kişisel yorumlara, öznel ifadelere yer vermemelidir.
2. Okuduğunuz metinde dil, ağırlıklı olarak hangi işlevde kullanılmıştır? Nedenleriyle birlikte noktalı alana yazınız.
Cevap: Okuduğumuz metinde dil ağırlıklı olarak göndergesel işlevde kullanılmıştır. Çünkü mülakatlarda sorulan sorular herhangi bir konuyla bilgi istemektedir. Mülakatın yapıldığı kişi de sorulan sorulara cevap verirken aynı zamanda bilgi vermektedir.
Ders kitabının tüm sayfa cevapları burada...
3. Okuduğunuz metni yazım ve noktalama açısından inceleyiniz. Belirlediğiniz hataları noktalı alana yazınız.
Yazım yanlışları:
- “İşbirliği” sözcüğü “iş birliği” şeklinde ayrı yazılmalıdır.
- “Müdafası” sözcüğü “müdafaası” şeklinde yazılmalıdır.
- “Telâkki” kelimesinde düzeltme işaretine gerek yoktur.
- “Lâzım” kelimesinde düzeltme işaretine gerek yoktur.
Noktalama yanlışları:
- Artık o mısrası kılavuzunuz olur, yazacağınız şiiri, mevzuunu, şeklini, boyunu posunu, hepsini o tayin eder. (“Olur” kelimesinden sonra virgül değil noktalı virgül gelmelidir.)
- Bu arada kalbinizin, sinirlerinizin, kafanızın, hatta kollarınızın ve ayaklarınızın akıl sır ermez bir işbirliği hâlinde çalıştığını görürsünüz. (“Hatta” kelimesi bağlaç olduğu için virgül gereksiz kullanılmıştır.)
- Şiirle hayat arasındaki bu sıkı münasebete inandığım içindir ki, şiiri hiçbir zaman bir fikrin ispatı, bir davanın müdafaası, bir felsefe sisteminin takdimi olarak telâkki etmedim. (“ki” bağlacından sonraki virgül gereksizdir.)
- İlk yazılarımda şekil zaafı vardı, mısra titizliği, “bütün” endişesi yoktu. (“Vardı” kelimesinden sonra virgül değil noktalı virgül gelmelidir.)
- Bereket versin, sonradan kendimi toparlayabildim: Ömrümde Sükût ile Otuz Beş Yaş’ı okuyanlar bu farkı görebilirler. (İki nokta yerine nokta gelmelidir.)
- Jean Cassou’nun (Jon Kesyu) “Şiir ne yapabilir demek, insanoğlu ne yapabilir, demeye gelir” sözünü kendime düstur etmişimdir. (Tırnak kapatılmadan önce cümlenin sonuna nokta konmalıdır.)
4. Okuduğunuz metni anlatım bozukluğu açısından inceleyiniz. Anlatım bozukluğu olan cümleleri düzelterek noktalı alana yazınız.
– …galiba Valéry’nin (Valeri) yukarıdan inen mısrası gibi bir şey. (İyelik ekinin kullanılmaması)
– İlk yazılarınızla şimdikiler arasında ne gibi bir ayrılık görüyorsunuz? (Burada “ayrılık” kelimesi yerine “farklılık” kelimesinin kullanılması gerekir.)
B. Aşağıdaki cümlelerin başına yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. Nedenlerini açıklayınız.
(D) Mülakat türünde resim ve belgelerden yararlanılır.
(Y) Mülakatı yapan kişi, sorduğu sorulara aldığı cevapları değiştirerek yayımlayabilir.
(D) Mülakatlarda ağırlıklı olarak söyleşmeye bağlı anlatım turu kullanılır.
(Y) Mülakat ile röportaj birbirinin yerine kullanılabilir.
C. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelime veya kelime gruplarını yazınız.
• Ruşen Eşref Ünaydın’ın Diyorlar ki, Anafartalar Kumandanı Mustafa Kemal’le Mülâkat adlı eserleri, mülakat türünün edebiyatımızdaki önemli örnekleridir.
• Mülakat; buluşma, görüşme anlamına gelen Arapçadan dilimize girmiş bir kelimedir.
• Ruşen Eşref Ünaydın, mülakat türünün edebiyatımızdaki en önemli temsilcisidir.
Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli sorulan cevaplayınız.
1. Mülakat ile ilgili aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Soru-cevap üzerine kurulan bir türdür.
B) Mülakatı yapan kişi, mülakat yaptığı kişinin sözlerini değiştiremez.
C) Mülakatlar, gazete ve dergilerde yayımlanır.
D) Mülakatta ele alınan konu; konuşma esnasında kaydedilir, sonra yazıya aktarılır.
E) Edebiyatımızda ilk kez Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı’nda bu türün örnekleri verilmiştir.
Cevap: E
2. Aşağıdaki eserlerden hangisi mülakat türünde kaleme alınmamıştır?
A) Bugün de Diyorlar ki – Hikmet Feridun Es
B) Diyorlar ki – Ruşen Eşref Onaydın
C) Edebiyatçılarımız Ne Diyorlar – Mustafa Baydar
D) Peri Bacaları – Yaşar Kemal
E) Edebiyatçılarımız Konuşuyor – Yaşar Nabi Nayır
Cevap: D
3. Aşağıdaki yazarlardan hangisi mülakat türünde eser vermemiştir?
A) Yaşar Nabi Nayır
B) Sabahattin Eyüboğlu
C) Mustafa Baydar
D) Gavsi Ozansoy
E) Nurullah Berk
Cevap: B
4. Aşağıdakilerden hangisi röportaj türünde yazılmış bir eserdir?
A) Kavgalarım
B) Diyorlar ki
C) Eşref Saat
D) Bir Bulut Kaynıyor
E) Bize Göre
Cevap: D
5. Edebiyat dile dayanır. Bir şiirde, hikâyede, romanda, tiyatroda bize heyecan veren o derin ve ulvi hisler , kafamızın içinde bir dünya yaratan hayaller ve tasvirler varlıklarını ve tesirlerini kelimelere borçludur. Musikide ses, resimde boya , mimaride taş ne ise; edebiyatta kelime odur. Bu parçadaki numaralanmış noktalama işaretlerinden hangisi yerinde kullanılmamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Cevap: E
6. Eski Türk Şehirlerinin hemen hepsi abide denilecek güzel eserlerle süslüydü. Selçuklu da Osmanlı da mimariye büyük değer veriyordu. Onların yaptırdıkları eserler; şehirlere Türk’e has bir çehre kazandırmıştır. Bu parçadaki altı çizili sözlerden hangisinin yazım yanlıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Cevap: A
7. Gerekli çalışmalar bitirilince projeye başlayabilirsiniz. Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerin hangisinden kaynaklanmaktadır?
A) Fiilimsinin edilgen olmasından
B) Özne eksikliğinden
O Yanlış sözcük kullanılmasından
D) Dolaylı tümleç eksikliğinden
E) Sıralama hatası
Cevap: A
D. Aşağıdaki bulmacayı çözünüz.
1. Gazeteciliğin gelişmesiyle ortaya çıkan röportajın Latincedeki anlamlarından biri. (Toplamak)
2. Alanında ün yapmış kişilerle önemli konularda soruları soruları ve bu sorulara verilen cevapların yazıya aktarılmasıyla oluşan tür. (Mülakat)
3. Ruşen Eşref Onaydın, Türk edebiyatında mülakat türünün en önemli eserlerinden biri. (Diyorlar Ki)
4. Ziya Paşanın Tanzimat Dönemi’nde kaleme aldığı ve röportaj türünün özelliklerine rastlanan espri. (Rüya)
5. Konusuna göre röportaj türlerinden biri. (Eşya)
6. Kişi, yer veya eşyayla ilgili cİ3rak yazarın yaptığı incelemeleri kişisel görüşlerini de katarak yazdığı yazı türü. (Röportaj)
7. Sunuş biçimine göre röportaj türlerinden biri. (Alman)
8. Dünya edebiyatında, 20. yüzyılda gazetecilikle gelişen röportaj türünde eser veren yazarlardan. (Jack London)
E. Aşağıda verilen tanılayıcı dallanmış ağaçtaki bilgilerden bazısı doğru, bazısı yanlıştır. İlk ifadeden başlayarak ve cevap oklarını takip ederek doğru çıkışa ulaşınız.
“Hâlâ düşüncelerini bizimle paylaşmadın.” cümlesindeki “hâlâ” sözcüğünde; yazılışları bir, anlamları ve söylenişleri ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine düzeltme işareti konmuştur. (D)
“Bu hikâye daha farklı bitebilirdi.” cümlesinde Arapçadan dilimize giren “hikâye” kelimesinde bulunan ince “k” ünsüzünden sonra gelen “a” ünlüsüne düzeltme işareti konmuştur. (D)
“Tezgahın arkasındaki görevli, istediğim malzemeyi bulamadı.” cümlesinde düzeltme işaretinin kullanılmamasından kaynaklanan yazım yanlışı vardır. (D)
Cevap: 1. çıkış