1. Ünite Değerlendirme Çalışmaları
A. Aşağıda verilen metni okuyunuz. Metnin altında verilen soruları cevaplayınız.
1. Okuduğunuz metinden hareketle romantizm, natüralizm ve sembolizm akımlarının manifestosu sayılan eserler hangileridir? Bu eserleri ve yazarları noktalı alanlara yazınız.
Romantizm: Cromvell (Kıromvel) Önsözü, Sefiller, Faust,
Natüralizm: Deneysel Roman, Germinal, Nana, Gazap Üzümleri, Fareler ve İnsanlar
Sembolizm: Kötülük Çiçekleri , Sembolizmin Bildirgesi,
2. Okuduğunuz metinden hareketle sanatçıların edebî akımlara bağlılığını değerlendiriniz.
Cevap: Daha çok felsefi bir düşünceden hareketle oluşturulan bu ortak sanat görüşleri edebiyat, müzik, mimari, resim gibi birçok güzel sanatın ilkelerinin yeniden belirlenmesini sağlamıştır. Buradan da anlayabildiğimiz gibi edebi akımları sadece edebiyat bünyesinde değerlendirmemek doğru olacaktır çünkü sanat akımları resim, müzik, mimari gibi birçok sanatı etkilemiş ve şekillendirmiştir. Özellikle Fransa’da filizlenen edebi akımlar, kendilerinden önceki akımlara bir tepki olarak doğmuştur. Hümanizm ve Rönesans ile ortak düşünce etrafında toplanma anlayışının güçlenmesiyle birlikte Batı dünyasında “Klasisizm, romantizm, realizm, natüralizm, parnasizm, sembolizm” gibi edebi akımlar oluşmuştur.
3. Metinde geçen romantizm, natüralizm, sembolizm akımlarının edebiyatımızdaki önemli temsilcilerini araştırarak nokcaîı asana yazınız.
Romantizm: Namık Kemal, Abdulhak Hamit Tahran, Ahmet Mithat Efendi, Recaizade Mamut Ekrem
Natüralizm: Beşir Fuat, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Nabızade Nazım,
Sembolizm: Ahmet Haşim, Cenap Şahabettin
B. Aşağıdaki cümlelerin başına yargılar doğru ise “D”, yanlış ise * Y” yazınız. Nedenlerini açıklayınız.
(D) Edebî ürünler, toplumdaki değişmelerin etkisinde kalınarak oluşturulabilir.
(D) Tanzimat Dönemi Edebiyatımda edebî ürünler, Batı kültürünün etkisiyle oluşturulmuştur.
C. Aşağıdaki cinıleSerde boş bırakılan yerlere uygun kelime veya kelime gruplarını yazınız.
• 17. yüzyılda Batrda etkili olan Reform ve Rönesans hareketleri toplumsal değişmeleri beraberinde getirmiş ve edebiyatı da etkilemiştir.
• Yunus Emre, şiirlerini tasavvuf anlayışıyla söylemiştir.
Ç. Aşağıdaki çoktan seçmeli sorulan cevaplayınız.
1. Aşağıdakilerden hangisi edebiyatın en az etkilendiği alandır?
A) Dil B) Din C) Resim D) Tarih E) Toplumun sosyal yapısı
Cevap: C
2. Bir toplumu derinden etkileyen savaş, göç, ekonomik bunalım, din ve kültür değişimi gibi olaylar edebiyatın konusudur. Bu duruma göre aşağıdakilerden hangisi böyle bir toplumsal olay üzerine yazılmış bir eser değildir?
A) Divan-ı Hikmet B) Fatih-Harbiye C) Göç Destanı
D) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat E) Yaban
Cevap: A
3. Edebi akımlar, yazar ve şairleri müşterek değerleri etrafında bir araya getiren ve onların pek çok esere hayat vermelerine imkân hazırlayan birer edebiyat iklimidir. Dolayısıyla edebiyat akımları, edebî eserlerden de ayrı düşünülemez. Hiç şüphesiz bütün bunlann tamamı; yani edebî eser, edebiyat teorisi, edebiyat tenkidi ve edebi akım edebiyat tarihi denilen bütünü oluşturur. Aslında her edebiyat akımı, genel bir estetik ve sanat görüşü veya hareketinin bir parçası; daha doğrusu edebiyat sanatını ilgilendiren yönüdür. Bu sebeple bizim edebiyat akımı olarak bildiğimiz realizm, romantizm, parnasizm vb. akımlan sadece edebiyatla sınırlamak yanlıştır. Söz konusu akımlar, çoğu zaman güzel sanatlann bütün kollarını (mimari, heykel, resim, musiki vb.) kapsar. Bu parçada edebî akımlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Edebi akımlar, yazar ve şairleri ortak değerler etrafında bir araya getirir.
B) Edebî akımlar; edebî eser, edebî eleştiri ve edebiyat teorisi ile birlikte edebiyat tarihini oluşturur.
C) Edebî akımlar; edebiyat ile birlikte mimari, heykel, resim, musiki vb. güzel sanatların kollarını da kapsar.
D) Edebi akımlar, sanat görüşü veya hareketinin bir parçasıdır.
E) Edebî akımlar, edebiyat ürünlerinden ayrı düşünülmelidirler.
Cevap: E
4. Aşağıdaki edebiyat – toplum ilişkisi ile ilgili verilen yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Sanatçılar, edebî ürünlerini oluştururken toplumun sosyal ve siyasi olaylarından etkilenir.
B) Edebî eserler; toplum bireylerinin duygu ve düşüncelerini ortaya koyarak onlara yön verebilir.
C) Bir toplumun edebiyat tarihini öğrenmek, o toplumun sosyal hayatıyla ilgili bilinçlenmeyi sağlayacaktır.
D) Toplumdaki gelişmelere, değişmelere bizzat tanık olan sanatçılar; bu değişmeleri, gelişmeleri topluma aktarırlar.
E) Edebî eserler, toplumu etkilerken toplum, edebî eserleri etkilemez.
Cevap: E
5. Aşağıdakilerden hangisi edebiyatımıza Batı edebiyatından giren edebî akımlardandır?
A) Hikemî B) Realizm C) Sebkihindi D) Tasavvuf E) Yerlileşme
Cevap: B
6. Aşağıdakilerden hangisinde kısa çizgi (-) yanlış kullanılmıştır?
A) Küçük bir sürü -dört inekle birkaç koyun- köye giren geniş yolun ağzında durmuştu.
B) Türkçe Ural-Altay dil grubu içerisindedir.
C) Buraya on-on beş yıl önce taşınmışlar.
D) Bugün hava -2°C olacakmış.
E) Fiil yapan eklerimizden bazıları şunlardır: -n -l-dır
Cevap: C
7. Sanatkâr, (I) dış dünyayı, (II) insanı, (III) olayları algılama, (IV) duyma, (V) anlama ve yargılama hususlarında son derece hassas bir insandır. Bu parçadaki numaralanmış virgüllerden (,) hangisi yanlış kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: D
8. Edebiyatın, duygu ve düşünceleri okuyucu ve topluma aktarma işlevi; özellikle sanatta toplumculuğu, idalistliği, ahlakçılığı ve didaktikliği esas alan sanatkarlarda çok daha önceliklidir. O kadar ki onlar, zaman zaman sanatı ikinci plana itip eserlerini “güdümlü” veya “idolojik” hale düşürürler.
Bu parçadaki altı çizili sözlerden hangisinin yazımı doğrudur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
Cevap: B
9. Aşağıdakilerden hangisinde altı çizili sözcüğün yazımı yanlıştır?
A) Millî değerlerimize gereken önemi vermeliyiz.
B) Tarihî eserlerimizin korunması gerekiyor.
C) Edebi eserlerde toplumsa! konulara da yer verilir.
D) Kitabında felsefi bilgilere yer vermiş.
E) İlmî tartışmalar bizi geliştirecektir.
Cevap: C
D. Aşağıdaki bulmacayı çözünüz.
1. Gerçekleri olduğu gibi yansıtmaya çalışan sanat akımı, gerçekçilik.
2. Doğayı, gerçekte olduğu gibi bütün ayrıntılarına bağlı kalarak değil, ondan edinilen izlenimin ölçüsüne göre anlatan, doğrudan doğruya gerçeği, nesneyi değil de onun sanatçıda uyandırdığı duyumian veren sanat akımı, izlenimcilik.
3. “Sanat sanat içindir’ ilkesini benimseyen, genellikle şiirde kendini gösteren duygunun yerini düşüncelerin aidığı bir edebiyat akımı
4. Sanat eserinin değerini, gerçeğin olduğu gibi aktanlma- sında değil, duygu ve düşüncelerin, işaret ve biçimlerin uygunluk içinde düzenlenişinde gören, aynca kelimelerin müzik ve simge değerine dayanılarak en anlatılmaz duygu inceliklerinin bile sezdirilebileceğini savunan edebiyat ve sanat akımı, simgecilik.
5. Eski Yunan, Roma sanatından, edebiyatından kaynaklanan, XVII. yüzyılda Fransa’dan yayılan sanat ve edebiyat akımı.
6. İstanbul’dan Anadolu’ya giden bir öğretmeni anlatan ve toplumu derinden etkileyen roman.
7. XVIII. yüzyıl sonunda başlayan, duygu, coşku ve sembole aşın yer veren sanat akımı.
8. Aldın, geleneklerin, alışkanlıkların denetiminden uzak bilinçaltı gerçeklerini yansıtan yani bilinen gerçekle bağını kesip kendince bir gerçek yaratmak amacını güden edebiyat ve sanat akımı, gerçeküstücülük.
9. Gerçeğin doğaya uygun biçimde yansıtılmasını amaçlayan sanat akımı, doğalcılık.
10. Belirli üslup, düşünce ve ilkeler çevresinde oluşmuş ve ortak özellikler taşıyan edebi eserler, bu eserlerin ve yazarlarının ait olduğu anlayış.
11. İtalyan şairi Marinetti’nin 1909 yılında yayımladığı bildiri ile ortaya çıkan, yeni hayatı övme, geleneksel edebi kurallar: yıkma amacını güden ve Dadacılık, gerçeküstücülük vb. akımlara öncülük etmiş olan edebiyat akımı, gelecekçilik.
12. 17. yüzyılda Batfda etkili olan hatta 19. yüzyılda Türk edebiyatın: da etkisi altına alan, toplumsal değişmeleri beraberinde getiren tarihsel dönem.
Cevapları sırasıyla şu şekilde olmalıdır:
1- Realizm
2- İzlenimcilik
3- Parnasizm
4- Sembolizm
5- Klasisizm
6- Çalıkuşu
7- Romantizm
8- Sürrealizm
9- Natüralizm
10- Edebi Akım
11- Futurizm
12- Sanayi İnkılabı
E. Aşağıda verilen tanılayıcı dallanmış ağaçtaki bilgilerden bazısı doğru, bazısı yanlıştır. İlk ifadeden başlayarak ve cevap oklarını takip ederek doğru çıkışa ulaşınız.
Cevap: 2. çıkış doğru cevap olacaktır.