Metni Anlama ve Çözümleme
1. Okuduğunuz “Basit Bir Mesele” metninde anlamı verilen kelime ve kelime gruplarının dışında bilmediklerinizi metindeki bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi sözlükten kontrol ediniz.
deveran
tahminim: devirler dönemler
sözlük anlamı: dolaşma, dönme, dolaşım.
lahza
tahminim: an, bir zaman dilimi
sözlük anlamı: zamanın bölünemeyecek denli kısa bir parçası.
2. Fıkra türünün ortaya çıkışında dönem ve gazetenin etkisini tartışınız.
Cevap: Türk Edebiyatında da tıpkı Batı’da olduğu gibi fıkra türü gazeteciliğin gelişmesi ile ortaya çıkmıştır. İlk resmi gazete olan Takvimi Vakai güncel haberlerin paylaşıldığı bir araç olmuştur. Bu gazetede güncel olaylar yanlı bir şekilde okuyucuya sunulmuş gerçek bir fıkra yazası örneği verilememiştir.
3. Metin ile metnin konusu, amacı ve hedef kitlesi arasındaki ilişkiyi açıklayınız.
Cevap: Metinde yazar, yaşadığı bölgedeki kör bir müzisyenin ezgisinin herkeste yaratacağı estetik hazdan bahsetmektedir. Okurlarına musikinin evrenselliğini anlatmaya çalışmaktadır.
4. Metnin ana düşüncesi ile yardımcı düşüncelerini belirleyerek noktalı alanlara yazınız.
Ana düşünce: Metindeki ana düşünce müziğin evrenselliğidir.
Yardımcı düşünceler: Doğanın döngüsü, kör de olsa bir insanın nasıl sanatkar olabileceğidir
5. Metinde başvurulan anlatım biçimlerini, düşünceyi geliştirme yollarını belirleyiniz. Bunların metindeki işlevlerini açıklayınız.
Cevap: Metinde betimleme ve açıklama anlatım biçimlerinden faydalanılmaktadır. Bunun yanında özellikle karşılaştırma anlatım yolundan faydalanıldığı söylenebilir.
6. Metinde yazara özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.
Cevap: Metinde yazar ağır bir dil kullanmaktadır. Çünkü Ahmet Haşim sembolizmin temsilcisi ve konudan çok anlatım biçimlerine önem veren bir yazardır. Bu nedenle de metinde bilinmeyen kelime çoktur.
7. Metinde manevi ve evrensel değerler ile sosyal öğeleri belirleyiniz.
Cevap: Metinde manevi değer olarak müziğin insan ruhunda yarattığı güzellik ile evrensel değer olarak da müziğin bütün dünyadaki herkese aynı hazzı yaşatabileceği düşüncesini söyleyebiliriz.
8. Metinde yazarın/anlatıcının konu ve okuyucuya yönelik tavrını değerlendiriniz.
Cevap: Metinde yazar kör bir müzisyenden hareketle müziğe ve sanata bakış açısını anlattığını görürüz. Okura kendi fikirlerini sebepleriyle açıklama yoluna gitmiştir.
9. Metindeki açık ve örtük iletileri belirleyiniz.
Cevap: Metindeki açık ileti Nişantaşı’ndaki kör müzisyenin yazarda uyandırdığı duygulardır. Örtük ileti ise müziğin sanatın evrenselliğidir.
10. Aşağıda Selim İleri’nin Ahmet Haşim’in düzyazılarını değerlendirdiği köşe yazısından bir parça verilmiştir. Okuduğunuz metin ve aşağıda verilen parçadan hareketle metin ve yazar arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
(…)
Ahmet HaşinrTin şiirini günümüzün değer yargılarıyla irdeleyenler bu şiirde toplumsalın payını hemen hiç bulamazlar. Savlarına göre, Ahmet Haşim yaşadığı büyük toplumsal olaylardan bile etkilenmemiş, söz konusu olayların izdüşümleri de şiirine yansımamıştır. Gerçekten öyle mi?
(…)
Ahmet Haşim’in gazetelerde çıkmış makalelerini, söyleşilerini, fıkralarını ve gezi yazılarını toplu olarak okuma imkânına kavuştuktan sonra, bütün bu incinmişlikleri çok daha açık seçik kavrayabiliyoruz. (…) Yayınlarının edebiyatımıza büyük bir hizmeti diyebileceğim Ahmet Haşim Bütün Eserleri dizisinin son üç cildi şairin düzyazılarından oluşuyor. İnci Engınüsu ve Zeynep Kerman, bu iki uzman, basıma hazırlamışlar. Ahmet Haşim şimdi asıl düşünce ağırlıklı yazılarıyla zamana meydan okumuş olduğunu kanıtlıyor.
(…)
Cevap: Metinden hareketle yazarın şiirleri ile düzyazıları arasındaki farkın biraz da kendi yaşamının yansımasından kaynaklandığı anlatılmaktadır.