3. Ünite Değerlendirme Çalışmaları
A. Aşağıda verilen şiiri okuyunuz. Şiirin altında verilen soruları cevaplayınız.
1. Okuduğunuz şiirin şekil özellikleri ve içeriğiyle ilgili neler söyleyebilirsiniz? Çıkarımlarınızdan hareketle bu şiiri hangi anlayışla ilişkilendirebilirsiniz? Ulaştığınız sonuçları noktalı alana yazınız.
Cevap: Şiir bentlerle kurulmuş serbest nazım biçimiyle yazılmış bir şiirdir. Şiirde 14’lü hece ölçüsü kullanılmıştır.
2. Şiirin son dörtlüğünü, ahenk unsurları ve edebî sanatlar açısından inceleyiniz. Ulaştığınız sonuçları noktalı alana yazınız.
Cevap: Şiirde ahenk kafiye ve rediflerle sağlanmıştır.
Atandan/arkandan/ Hasandan: dan’lar redif, an’lar tam kafiye.
Kumaştasın/yaştasın: tasın’lar redif, aş’lar tam kafiye.
İşlesin/kışlasın/başlasın : sin’ler redif, la’lar tam kafiye.;Savaştasın/yaştasın: tasın’lar redif, aş’lar tam kafiye.
“Bu kitaplar Fatihtir, Selimdir, Süleymandır” Burada kitaplar Fatih’e Selim’e benzetilmiştir. Benzetme sanatı yapılmıştır.
“Sen ki burçlara bayrak olacak kumaştasın” Sen dediği kişiyi burçlara bayrak kumaşa benzetmiştir. Benzetme sanatı vardır.
3. Şiirin temasını belirleyerek noktalı alana yazınız. Belirlediğiniz temanın evrensel bir tema olup olmadığını sınıf ortamında tartışınız.
Cevap: Tarih ve kahramanlıktır. Evrensel bir temadır. Çünkü her şair kendi ulusunun tarih ve kahramanlığı ile şiir yazabilir.
4. Şiirde ünlem işaretinin (!) görevini belirleyerek noktalı alana yazınız.
Cevap: Ünlem işareti şiirde şu görevde kullanılmıştır:
B. Aşağıdaki cümlelerin başına yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. Nedenlerini açıklayınız.
Cevap: Duyguların ve heyecanlı ifadelerin sonuna getirilmiştir. Örneğin şu dizede olduğu gibi: “Fâtih’in İstanbul’u fethettiği yaştasın!”
(Y) Tanzimat Dönemi Edebiyatı sanatçıları, dilin sadeleşmesini istemişler ve bunu tam olarak başarabilmişlerdir.
(D) Tanzimat birinci dönem sanatçıları, şekil açısından divan şiirine bağlı kalmakla birlikte içerikte tamamen divan şiirinden kopmuşlardır.
(D) Tanzimat birinci dönem sanatçıları toplum için sanat anlayışını benimsemiş, şiiri topluma ulaşmada araç olarak görmüşlerdir.
(Y) Abdülhak Hamit Tarhan; şiirlerinde teknik açıdan zayıf kalmış, divan şiirine ait nazım şekillerini olduğu gibi kullanmıştır.
(Y) Tanzimat Dönemi sanatçılarından Recaizade Mahmut Ekrem eskiye sıkı sıkı bağlı kalırken Muallim Naci tamamen yeniyi savunmuştur.
C Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelime veya kelime gruplarını yazınız.
• Servetifünun sanatçıları sanat için sanat anlayışını savunmuşlardır.
• Servetifünun sanatçıları,”kulak için uyak” anlayışını benimsemişlerdir.
• Servetifünun şiirinde sembolizm ve parnasizm akımlarının etkisi vardır. Bu akımlarla beraber şiir, müzik ve resim sanatlarıyla ilişkilendirilmiştir.
• Servetifünun Dönemi Edebiyatında Tevfik Fikret şairliğiyle ön planda olmuştur.
• Tanzimat Dönemi Edebiyatı gazete çevresinde şekillenirken Servetifünun Dönemi Edebiyatı dergi çevresinde şekillenmiştir.
• Türk edebiyatındaki ilk bildiri Fecriati Topluluğuma aittir. Bildirideki “sanat şahsi ve muhteremdir sözü topluluğun sloganı olmuştur.
• Fecriati Topluluğu’nun en önemli şairi olan Ahmet Haşimin Piyale ve Göl Saatleri adlı iki şiir kitabı vardır.
• Fecriati Topluluğu, Servetifünun şiir anlayışını sürdürmekten öteye gidememiştir.
Ç. Aşağıdaki eser-yazar eşleştirmelerini doğru şekilde yapmaz.
(ç) 1. Kendi Gök Kubbemiz a. Ahmet Haşim
(e) 2. Bu Vatan Kimin b. Mehmet Âkif Ersoy
(b) 3. Safahat c. Cenap Şahabettin
(d) 4. Rübâb-ı Şikeste ç. Yahya Kemal Beyatlı
(a) 5. Göl Saatleri d. Tevfik Fikret
(c) 6. Tâmât e. Orhan Şaik Gökyay
f. Ahmet Kutsi Tecer
D. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat birinci ve ikinci dönem sanatçılarının şiire getirdiği yeniliklerden değildir?
A) Divan şiirlerindeki parça güzelliğinin yerini bütün güzelliğinin alması
B) Şiirde “vatan, hürriyet, hak, adalet” gibi kavramların kullanılması
C) Şiirde Batı edebiyatından gelen “sembolizm” ve “parnasizm” akımlarının kullanılması
D) Batılı şairlerden şiir çevirilerinin yapılması
E) Yeni nazım şekilleriyle birlikte eski nazım şekillerinin kullanılması
Cevap: C
2. Tanzimat şiiri ile divan şiiri karşılaştırması ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Tanzimat şiirinde hece ölçüsü kullanılırken divan şiirinde aruz ölçüsü kullanılmıştır.
B) Tanzimat şiirinde toplumsal konular ağırlıktayken divan şiirinde aşk, sevgili gibi bireysel konular ağırlıktadır.
C) Tanzimat şiirinde de divan şiirinde de gazel, kaside, rubai gibi nazım şekilleri kullanılmıştır.
D) Tanzimat şiirinde bütün güzelliği, divan şiirinde ise parça güzelliği anlayışı söz konusudur.
E) Tanzimat şairleri, şiirleriyle halka ulaşmaya çabalamışlardır; divan şairleri ise yüksek zümreye hitap etmişlerdir.
Cevap: A
8.
Çoban dedi: “Ülkeler hep gitse de Kopmaz benden Anadolu ülkesi”
Bülbül dedi: “Düşman haset etse de İstanbul’da şakıyacak Türk Sesi!”
Yukarıda verilen dörtlük, aşağıdaki dönemlerden hangisinin özelliklerini taşımaktadır?
A) Tanzimat Birinci Dönem
B) Tanzimat İkinci Dönem
C) Servetifünun Dönemi
D) Fecriati Dönemi
E) Millî Edebiyat Dönemi
Cevap: E
9. İstiklal Savaşı ve 1. Dünya Savaşı dönemlerinin en güçlü İslami dergisi olan Sebîlürreşad’ın başyazarıdır. Şiirlerinde halkın yaşam tarzını, sorunlarını, yoksul insanları, İstanbul’un yoksul semtlerini anlatmıştır. Yazdığı manzum hikâyelerinde konuşma dilini büyük bir ustalıkla aruz ölçüsüne uygulamıştır. Şiirleri, yedi bölümden oluşan “Safahat” adlı kitapta toplanmıştır.
Bu parçada sözü edilen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yahya Kemal Beyatlı
B) Mehmet Emin Yurdakul
C) Mehmet Fuat Köprülü
D) Mehmet ÂkifErsoy
E) Emin Bülent Serdaroğlu
Cevap: D
10. Aşağıdakilerden hangisi saf şiirin özelliklerinden değildir?
A) Saf şiir anlayışı ile yazılan şiirlerde sembolizm akımının izleri görülür.
B) Biçim kaygısı ön planda olduğu için ahenk unsurlarına önem verilmiştir.
C) Anlam kapalılığı ve soyutluk, saf şiirin temel özelliklerindendir.
D) Saf şiirde amaç iyi ve güzel şiir yazabilmektir.
E) Saf şiirde bireysel konular, yerini toplumsal konulara bırakmıştır.
Cevap: E
11. Aşağıdakilerden hangisinde çağdaş Türk edebiyatı şairlerinin ülkesi yanlış verilmiştir?
A) Osman Türkay-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti
B) Şehriyar-İran
C) Cengiz Dağcı-Kırım
D) Bahtiyar Vahapzade-Özbekistan
E) Recep Küpçü-Bulgaristan
Cevap: D
E. Aşağıdaki bulmacayı çözünüz.
1. Yahya Kemal Beyatlı’nın ‘Açık Deniz” şiirinde olduğu gibi klasik üslubu yeniden canlandırma amacı güttüğü şiirlerinde izleri görülen akım. (Neoklasisizm)
2. Servetifünun şiirinde sıkça kullanılan ve Cenap Şahabettin’in Elhân-ı Şitâ şiirinde de kullandığı nazım biçimi. (Serbest Müntezat)
3. Tanzimat Dönemi Türk Edebiyatıyla birlikte şiirimize giren kavramlardan biridir. (Hürriyet)
4. Faruk Nafiz Çamlıbel. Enis Behiç Koryürek. Yusuf Ziya Ortaç, Orhan Seyfı Orhon ve Halit Fahri Ozansoyun oluşturduğu topluluğun adı. (Beş hececiler)
5. Edebiyatımızda Ahmet Haşim ve Yahya Kemal Beyatlı’nın öncülüğünü yaptığı, , özgün ve yaratıcı imgelerin kullanıldığı,, şiir ve musikinin iç içe olduğu şiir anlayışı. (Saf şiir)
6. Annesinin Türkçe yazmasını istemesi üzerine 125 bentten oluşan Heyder Saba’ya Selam şiirini yazan ve İran Türklerinden olan şair. (Şehriyar)
7. 1909*da birtakım genç sanatçının bir araya gelmesiyle oluşturulan ve ilk kez bildiri yayımlayan edebî topluluk. (Fecriati)
8. Mehmet Akif Ersoyun yetim ve fakir bir çocuğu, ona duyduğu merhameti anlattığı manzum hikâye. (Küfe)
9. Abdüihak Hamit Tarhan’ın eşi Fatma Hanım’ın ölümü üzerine yazdığı şiiridir. (Makber)
10. Tevfik Fikret’in hece ölçüsüyle ve çocuklar için yazdığı şiirlerinin toplandığı kitap. (Şermin)
11. Halit Ziya’nın ilk kez Fransız edebiyatından edebiyatımıza kazandırdığı şiir türü. (Mensur şiir)
12. Ülkesinin ‘gür sesi” olarak bilinen, şiirlerinde vatan, millet. dil sevgisi, bağımsızlık ve toplumsal meseleler gibi konulara sıkça yönelen, Azerbaycan edebiyatının önde gelen şairlerindendir. (Bahtiyar Vahapzade)
F. Aşağıda verilen tanılayıcı dallanmış ağaçtaki bilgilerden bazısı doğru, bazısı yanlıştır. İlk ifadeden başlayarak ve cevap oklarını takip ederek doğru çıkışa ulaşınız.
“Ahmet Kutsi Tecer, Kudüs’te doğmuştur.” cümlesinde kesme işareti(’), özel isme gelen çekim ekini ayırmak için kullanılmıştır. (D)
“Millî Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Dairesi’nde çalışmıştır.” cümlesinde olduğu gibi kurum, kuruluş, kurul, birleşim, oturum ve iş yeri adlarına gelen ekler kesme işaretiyle ayrılır. (Y)
“Sınav başvuruları 18 Mart’a kadar sürecektir. ” cümlesinde kesme işareti, belirli bir tarih bildiren ay ve gün adlarına gelen ekleri ayırmak için kullanılmıştır. (D)
Cevap: 3. çıkış