Hazırlık Çalışması
1.
a) Yukarıdaki şiirin temasını bulunuz.
Cevap: Yukarıdaki şiirin teması baharın gelmesi ve şairin çektiği aşk acısıdır.
b) Doğayı anlatan şiirlere ne ad verilir? Bu şiir türünü ve Türk edebiyatındaki ilk örneğini araştırınız.
Cevap: Bu tür şiirlere pastoral şiirler denir. Türk edebiyatında ilk pastoral şiir Abdülhak Hamit Tarhan’ın 1878 yılında yazdığı Sahra adlı eseridir.
2. Doğa konulu şiir örnekleri getirerek bu şiirleri sınıfta okuyunuz.
Sahra – Abdulhak Hamit Tarhan
Bir zamanlar karargahım idi
Bedeviler gibi beyabanlar;
Buna mucib de iştibahım idi;
Nasıl imrar-ı vakt eder anlar.
Belde halkında görmedin hayfa
Gördüğün ünsü ehl-i vahşette!
Bedevîler sukûn u rahatte;
Sürdüğü daima ganemle sefâ.
Beledî muttasıl esir-i cefâ;
İntiâş aleminde zulmetde!
Biri endişeden aman bulmaz;
Biri endişeye zaman bulmaz.
Çoban Çeşmesi – Faruk Nafiz Çamlıbel
Derinden derine ırmaklar ağlar,
Uzaktan uzağa çoban çeşmesi.
Ey suyun sesinden anlayan bağlar,
Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi?
Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca,
Yol almış hayatın ufuklarınca;
O hızla dağları Ferhad yarınca,
Başlamış akmağa çoban çeşmesi
Metni Anlama ve Çözümleme
1. Okuduğunuz “Heyder Baba’ya Selam” şiirinde anlamı verilen kelime ve kelime gruplarının dışında bilmediklerinizi metindeki bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi sözlükten kontrol ediniz.
Yad eylemek
- Tahminim: Hatırlamak
- Sözlük anlamı: Anmak, hatırlamak
ömür:
- Tahminim: İnsanın yaşadığı hayat süresi
- Sözlük anlamı: Doğumla ölüm ya da var oluşla yok oluş arasında geçen süre, yaşama ya da var olma süresi.
2. Şiirin temasını belirleyiniz.
Cevap: Şiir pastoral bir şiirdir. Şair bu şiirde Heyder Baba adlı dağın ve doğanın güzelliğini anlatmaktadır.
3. Şiirde ahengi sağlayan unsurları belirleyiniz.
Cevap: Şiirde ahengi sağlayan unsurlar olarak redif, kafiye ile beraber dize içi tekrarlanan kelimeler, ünlü ve ünsüz sesleri gösterebiliriz. Örneğin:
şahanda /ahanda/ bahanda: -ahanda sesleri zengin kafiyeyi oluşturur.
dağlasın / ağlasın /bağlasın: -ağ sesleri tam kafiye iken -lasın ekleri ise rediftir.
4. Şiirde millî, manevi ve evrensel değerleri belirleyiniz.
Cevap: “Heyder Baba’ya Selam’’ aslında Azerbaycan kültürünün bir köy senfonisidir. Şiirle beraber kendinizi birden bire Azerbaycan’ın renkli, canlı ve coşkun doğasının kucağında, “Heyder Baba” tepesinde gök yüzünün ışığı ve sağanak yağmuru altında, sel gibi akan suları arasında ama özellikle çocukluğunuzda buluverirsiniz.
5. Okuduğunuz şiir ve Şehriyar hakkında verilen bilgilerden hareketle şiir ile şair arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.
Cevap: Şiire ismini veren Heyder Baba, Şehriyar’ın köyünün üstünde kurulu olduğu dağın adıdır. Şiirin önemli bir kısmını Şehriyar’ın çocukluk hatıraları ve o günlere duyduğu özlem oluşturur.