1. ÜNİTE SONU ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME SORULARI
1-8. açık uçlu soruları cevaplayınız.
1-4. soruları aşağıdaki metinden yararlanarak cevaplayınız.
Asetilkolin, otonom sinir sisteminin bir parçasıdır ve istirahatte olması gereken tüm aktiviteleri artırır. Vücudun beslenmeye, üremeye, dinlenmeye, sindirmeye hazır hâle gelmesine yardımcı olan asetilkolinin etkisi kolinerjik aktivite olarak bilinir. Eğer hücreden asetilkolin salınması engellenirse kolinerjik aktivite azalır. Botulinum toksini (botoks) presinaptik nöronda asetilkolin taşıyan veziküllerin ekzositozunda görev alan polipeptitleri parçalar. Böylece kolinerjik aktiviteyi azaltarak botulizm adı verilen zehirlenme ve felç tablosu ortaya çıkar. Botulinum kan-beyin bariyerini geçemez. Botulinum toksininin rahatsızlıklara karşı ilk terapötik etkileri 1970’lerde gösterilmiştir. Günümüzde birçok rahatsızlığın tedavisinde kullanılmaktadır. Örneğin kasların aşırı aktif hâle gelerek adale sertliğine ve spazmlara neden olan spastisiteye karşı botulinum toksini kullanılır. Deneyimsiz kişiler tarafından estetik amaçlar için kullanımı güvenli bir uygulama değildir.
1. Sinir hücrelerinde impuls elektriksel ve kimyasal yolla iletilir. Botulinum toksini bu yollardan hangisini etkiler? Nedenini açıklayınız.
Cevap: İmpulsun kimyasal olarak iletilmesini etkiler. Çünkü botulinum toksini sinaptik keseciklerden asetilkolin salgılanmasını ve dolayısıyla impulsun iletilmesini engeller.
2. Asetilkolin sayesinde sinaps bölgelerinde gerçekleşen impuls iletiminin hızı ile sinir hücresinin aksonlarındaki impuls iletim hızı arasındaki fark nedir? Açıklayınız.
Cevap: Sinaptik keseciklerden salınan nörotransmitter maddeler sinaptik boşluğa verilir ve difüzyonla yayılır. Bu kimyasal maddeler bir sonraki sinir hücresinde aksiyon potansiyeli oluşturur. Böylece impuls sinapslarda hücreden hücreye kimyasal yolla aktarılmış olur. Bir sinir hücresinin aksonunda ise impulsun yayılması elektrikseldir ve sınapslara göre daha hızlı bir şekilde gerçekleşir.
3. Botulinum uygulamasının deneyimsiz kişilerce yapılması neden güvenilir değildir? Açıklayınız.
Cevap: Botulinum uygulamalarındaki (botoks) komplikasyonları azaltmak hususunda uygulama yapan kişinin uygun doz ve enjeksiyon tekniklerini kullanma açısında deneyimli olması önemlidir.
4. Botulinum toksini görme, işitme ve tatma görevini üstlenen duyu organlarının fonksiyonlarını neden etkilemez?
Cevap: Botulinum toksini kan-beyin bariyerini geçemez. Bu nedenle çevreden gelen uyarıların algılanıp beyinde yorumlanması ve yanıt oluşturulması engellenmeden devam eder.
5-7. soruları aşağıdaki metinden yararlanarak cevaplayınız.
1964 yılı Avusturya Kış Olimpiyatları’nda Finlandiyalı kros kayakçı Eero Mantyranta (Ero Mentiranta) eşi görülmemiş bir performansla madalyaları topladı. Eero, 1960-1968 yılları arasında Dünya şampiyonaları da dâhil olmak üzere toplam 5 altın, 4 gümüş ve 3 bronz madalya kazandı. Eeru’nun bu başarısında hile yaptığı ve performans artırıcı ilaçlar kullandığı haberleriyle spor camiası çalkalandı. Doktorların kontrolünde ise Eero’nun kanında herhangi bir ilaç kalıntısına rastlanmadı. Ancak kanında ortalama bir insana göre %15 daha fazla kırmızı kan hücreleri bulundu. İşte bu fazla kırmızı kan hücreleri Eero’nun diğer sporculara olan avantajıydı. Kırmızı kan hücreleri daha fazla oksijen taşıyor ve Eero’nun diğer sporculara göre daha fazla enerji üretmesini ve daha güçlü olmasını sağlıyordu.
5. Vücutta alyuvarların sayısının bir şekilde uyarılarak artırılması sonucu aşağıdakilerden hangileri meydana gelebilir? Nedenini açıklayınız.
Cevap: Kan basıncının uzun süre yüksek olması kap krizi ve felç riskini artırır.
6. Eero’nun kanında daha fazla alyuvar bulunmasının olası sebeplerini işaretleyerek gerekçeleriyle açıklayınız.
(✓) Daha fazla eritropoietin hormonu salgılaması
□ Kemik iliğinde alyuvar üreten hücrelerin eritropoietin reseptörünün mutasyon geçirmesi
(✓) Kemik iliğinde alyuvar üreten hücrelerin eritropoietin reseptörünün artması
□ Kanında CO miktarının artması
(✓) Yüksek rakımlı yerde antrenman yapması
□ Hızlı nefes alıp vermesi
□ Kanının daha asidik olması
□ Kronik böbrek yetmezliğinin olması
□ Anemi hastası olması
(✓) Testosteron hormonunun fazla olması
7. Kandaki oksijen miktarının düzenlenmesinde böbreğin rolünün anlaşılması bakımından aşağıdaki basamakları sıralayan bir öğrenci hangi basamakta hata yapmıştır? Açıklayınız.
I. Dokulara taşınan oksijen miktarı azalır.
II. Böbrekten eritropoitein salgılanır.
III. Kırmızı kemik iliğinde kök hücrelerden alyuvar üretimi artar.
IV. Böbrekte ve diğer organlarda oksijen düzeyi artar.
V. Kanda alyuvarların taşıdığı oksijen miktarı artar.
Cevap: Çünkü; IV ile V in yeri değişmelidir. Alyuvar üretimi olmadan alyuvarların taşıdığı oksijen miktarı artmaz. Alyuvarların taşıdığı oksijen miktarı artmazsa böbrek ve organlarda taşınan oksijen artmaz.
8-37. çoktan seçmeli soruları okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz.
8. İmpulsun nöronda iletilmesi ve sinapstan geçişi ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi doğrudur?
A) Sinapsta impuls iletimi elektrokimyasal nöronda ise sadece kimyasaldır.
B) Nöronda impuls iletimi sırasında ATP harcanırken sinapstan geçiş sırasında harcanmaz.
C) İki nöron arasında uyartının geçiş yönü aksondan dendrite doğrudur.
D) Uyartının sinapslardan geçiş hızı nörondaki iletiminden daha hızlıdır.
E) Sıcaklığın düşmesi nöronda uyartı hızını artırır.
Cevap: C
9. Kalbin yapısı ile ilgili
I. Sağ kulakçık ile sağ karıncık arasında biküspit kapakçık bulunur.
II. Kalpte kulakçık kasları karıncık kaslarından daha incedir.
III. Akciğer atardamarı ile sol karıncık arasında triküspit kapakçık yer alır.
IV. Akciğer toplardamarı kalbe oksijence zengin kan taşır.
V. Aort ve akciğer atardamarı içinde oksijence zengin kanı bulundurur.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) II ve IV C) I, III ve V D) I, II, IV ve V E) II, III, IV ve V
Cevap: B
10. Sinir telinin eşik değeri ve sinir teline gönderilen farklı şiddette uyarılar grafikte gösterilmiştir. Grafiğe göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
A) Aksiyon potansiyeli III, IV ve V’te oluşur.
B) II. uyarıda tepki çok az oluşur.
C) III. uyarı şiddetinde impuls iletilirken diğerlerinde iletilmez.
D) IV. uyarı şiddetinde bu sinir telinde im- puls hızı en yüksektir.
E) I ve II. uyarı şiddetlerinde verilen tepki minumum düzeydedir.
Cevap: A
11. ADH (antidiüretik hormon; vasopressin) hormonu böbreklerden suyun geri emilimini sağlayarak vücuttaki su dengesinin korunmasını sağlar.
Bu sırada meydana gelen
I. Kanın osmotik basıncı artar.
II. ADH salgısı artar.
III. Hipotalamustaki osmoreseptörler kanın osmotik basınç değişimini algılar.
IV. Vücuttaki su kaybı artar.
V. Su geri emilir.
olaylarının meydana geliş sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) I-II-III-IV-V B) II-III-IV-V-I C) IV-I-III-II-V D) IV-V-I-III-II E) V-IV-I-III-II
Cevap: A
12. Kemik doku ile ilgili
I. Kırmızı kemik iliğine sahip olma
II. Süngerimsi kemik dokuya sahip olma
III. Havers ve volkman kanallarına sahip olma
IV. Sarı kemik iliği bulundurma
V. Periost ile örtülü olma
bilgilerinden hangileri bütün kemik çeşitleri için ortaktır?
A) I, II ve III B) I, III ve IV C) II, III ve IV D) II, IV ve V E) I, II, III ve V
Cevap: E
13. Kıkırdak doku ile ilgili
I. Jel şeklinde olduğu için kemik dokudan daha esnektir.
II. Kan damarları bulunmadığı için etrafını saran bağ dokudaki damarlardan salınan maddelerin difüzyonu ile beslenir.
III. Ara maddesinde kan damarı bulunmadığı için zedelenen kıkırdak dokunun onarımı uzun sürer.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: E
14. Aşağıdakilerden hangisi düz kaslara ait bir özellik değildir?
A) İç organların yapısında bulunur.
B) Düz kasların kasılıp gevşemesi somatik sinir sistemi tarafından kontrol edilir.
C) Tek çekirdekli mekik şeklindeki hücrelerden oluşmuştur.
D) Düz kaslarda bantlaşma görülmez.
E) Düz kaslar yavaş kasılıp yavaş gevşer.
Cevap: B
15. Sindirimde görev alan
I. Sekretin
II. Kolesistokinin
III. Safra
IV. Enterokinaz
V. Pepsin
maddelerinin kanda ve sindirim kanalında bulunuşu aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) I ve II III, IV ve V
B) I, II ve V III ve IV
C) III ve V I, II ve IV
D) IIII, IV ve V I ve II
E) I, II ve III IV ve V
Cevap: A
16. Bir kas lifinin uyarılması ve kasılmanın başlamasıyla ilgili
I. İmpuls, sarkoplazmik retikuluma ulaşınca sarkoplazmik retikulumda depolanan Ca+2 iyonları sitoplazmaya salınır.
II. İmpuls, motor uç plağa gelince nörondan nörotransmitter salgılanır.
III. Nörotransmitterler sayesinde sarkolem- ma üzerindeki Na+ kanalları açılır.
IV. Hücreye çok miktarda Na+ iyonu girer.
V. Aktin filamentler miyozin filamentler üzerinde kayar, kas lifi kasılır.
VI. Kas hücresi uyarılır ve impuls sarkolemma boyunca yayılır.
olaylarının oluş sırası aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
A) I-II-III-IV-V-VI B) I-III-V-VI-IV-II C) II-III-IV-VI-I-V D) II-III-V-VI-I-IV E) IV-V-III-II-I-VI
Cevap: C
17. Vücuttaki
I. Nişastadan glikoz oluşumu
II. Amino asitlerden protein sentezi
III. Yağ asitleri ve gliserolden nötral yağların sentezi
IV. Glikozun CO2 ve H2O’ya kadar parçalanması
ifadelerinden hangileri hücre içinde gerçekleşmez?
A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve III D) I, II ve III E) II, III ve IV
Cevap: A
18. İnce bağırsaktan emilen bazı besin maddelerinin emilimden sonra izledikleri yol farklılık gösterir. İnce bağırsak villuslarından emilen A vitamini ve C vitaminin ilk karşılaşacakları yer aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karaciğer
B) Alt Ana Toplardamar
C) Kalbin Sağ Kulakçığı
D) Üst Ana Toplardamar
E) Kapı Toplardamar
Cevap: E
19. Proteinlerin kimyasal sindirimi ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi söylenemez?
A) Proteinlerin kimyasal sindirimi midede başlar.
B) İnaktif olan pepsinojen, asidik mide öz suyu içerisindeki HCl sayesinde aktif olan pepsine dönüşür.
C) Tripsinojen ve kimotripsinojen enzimleri pepsinojen gibi inaktif enzimlerdir.
D) Tripsin ve kimotripsin enzimleri onikipar- mak bağırsağından salgılanırlar.
E) Proteinlerin sindirimi ince bağırsakta tamamlanır.
Cevap: D
20. Aşağıdaki reseptör ve duyu organı eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Fotoreseptörler-Göz
B) Kemoreseptör-Burun
C) Mekanoreseptör-Kulak
D) Kemoreseptör-Deri
E) Mekanoreseptör-Deri
Cevap: D
21. Aşağıdakilerden hangisi kalp atış hızını yavaşlatan faktörlerdendir?
A) Adrenalin B) Asetilkolin C) Kafein D) Karbondioksit E) Tiroksin
Cevap: E
22. Kan, aşağıdaki durumlardan hangisindeyken hemoglobinin oksijene doymuşluğu en yüksek değerdedir?
A) Sağ karıncıktan çıkarken
B) Kapı toplardamarıyla karaciğere girerken
C) Sağ kulakçığa girerken
D) Sol karıncıktan çıkarken
E) Akciğer kılcallarına geçerken
Cevap: D
23. Lenf sıvısıyla; su, doku sıvısındaki fazla proteinler, sindirim sisteminden emilen yağ ve yağda eriyen vitaminler toplanıp kan dolaşımına aktarılır.
Buna göre lenf sıvısının hareketini
I. İskelet kaslarının kasılması
II. Lenf damarlarında bulunan tek yönlü kapakçıklar
III. Solunumda göğüs kafesinde oluşan basınç
IV. Lenf damarlarındaki düz kasların kasılması
olaylarından hangileri sağlar?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
Cevap: E
26. Aşağıdaki yapıların
I. B lenfosit
II. Deri
III. Mukoza
IV. Gözyaşı
V. Doğal katil hücreler
hangileri vücudun hastalık etmenlerine karşı fiziksel olarak birinci savunma hattını oluşturur?
A) I ve V B) II, III ve IV C) II, IV ve V D) I, II, III ve IV E) I, II, II, IV ve V
Cevap: B
27. Aşağıda verilenlerden hangisi solunum sisteminin sağlıklı yapısının korunması için yapılmaması gereken bir durumdur?
A) Kapalı ve kalabalık ortamlarda uzun süre kalmak
B) Bulunulan ortamı sık sık havalandırmak
C) Tütün ve tütün mamullerinden uzak durmak
D) Dengeli, yeterli ve düzenli beslenmek
E) Açık havada spor yapmak
Cevap: A
28. Kanda karbondioksidin ve oksijenin taşınmasına ilişkin denklemler aşağıda verilmiştir. Verilen denklemlerin hangileri akciğer hangileri doku kılcallarında gerçekleşir?
A) II-III I-IV B) III-IV I-II C) I-IV II-III D) I-II III-IV E) I-III II-IV
Cevap: B
29. Bu görselde numaralandırılmış kısımlarla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) I numaralı kısımda ses telleri bulunur.
B) II numaralı kısmın yapısında kıkırdak halkalar ve iskelet kasları bulunur.
C) III numaralı kısım akciğerler içinde dallanarak geniş bir alana yayılır.
D) IV numaralı kısımda kan ile gaz değişiminin gerçekleştiği alveoller bulunur.
E) V numaralı yapı göğüs boşluğu ve karın boşluğunu birbirinden ayırır.
Cevap: B
30. Bağışıklama ile ilgili
I. Vücutta antikor ve T hücreleri üretimi
II. Anne sütü içinde bebeğe aktarılan antikorlar
III. At ve koyun gibi canlılarda üretilen antikorlar
ifadelerinden hangileri aktif bağışıklığı sağlar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) II ve III E) I, II ve III
Cevap: A
31. Vücutta homeostasinin sağlanmasında
I. Üre, kreatinin gibi zararlı atıkların vücuttan idrarla dışarı atılması
II. Kanın hacim ve basıncını ayarlamak için fazla suyun idrarla dışarı atılması
III. Kandaki alyuvar miktarının sabit tutulması için eritropoietin hormonunun üretilmesi
IV. Kandaki CO2 miktarını uzaklaştırarak pH’sının sabit tutulması
olaylarından hangileri üriner sistemle gerçekleşir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III D) I, II ve IV E) I, II, III ve IV
Cevap: C
32. Antalya’da yaşayan bir dağcı Everest Dağı’na tırmanmak istiyor. Tırmanma sırasında adaptasyon kamplarında iki hafta geçiren dağcının vücudunda
I. Böbreklerde yetersiz oksijenden kaynaklı geri emilim yavaşlar.
II. Kalp atış hızı düşer.
III. Böbreklerde eritropoietin hormonu salgılanması artar.
olaylarından hangileri gerçekleşir?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III
Cevap: D
33. Aşağıdakilerden hangisi korpus luteumun bozulmadan kalması durumunda görülen olaylardan biri değildir?
A) Kanda progesteron seviyesinin yüksek kalması
B) Hipofiz bezinin FSH ve LH salgısının azalması
C) Yumurtalıklarda yeni bir folikülün gelişmesi
D) Endometriyum tabakasının kalınlaşması
E) Kanda östrojen seviyesinin yükselmesi
Cevap: C
34. Aşağıdakilerden hangisinde süzüntüyle nefron kanalına ve geri emilimle nef- rondan kana aktarılan maddeler doğru verilmiştir?
A) Glikoz B) Yağ asidi C) HCO-3 D) NaCl E) NH3
Cevap: E
35. Östrojen ve progesteron kanda belli bir seviyenin altına düşünce
I. Folikül
II. Ovulasyon
III. Korpus luteum
IV. Menstruasyon
evrelerinden hangilerinde endometriyum parçalanır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız IV D) II ve III E) I ve IV
Cevap: C
36. Segmentasyonla ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Segmentasyonla doku ve organlar gelişir.
B) Zigotun arka arkaya mitoz bölünmeler geçirmesiyle bir hücre kitlesine dönüştüğü evredir.
C) Segmentasyon yumurta kanalında başlar.
D) Bölünme sonucunda oluşan hücrelere blastomer adı verilir.
E) Hücre büyümesi gerçekleşmediği için her bölünmeden sonra blastomerlerin boyutu gittikçe küçülür.
Cevap: A