Uygulayalım
Aşağıdaki felsefe akımlarını Türkçe karşılıkları ile eşleştiriniz.
a- Hedonizm -->Hazcılık
b Utilitarizm --> Faydacılık
c Egoizm --> Bencilik
ç Entüisyonizm --> Sezgicilik
d Egzistansiyalizm --> Varoluşçuluk
Uygulayalım
Ahlaki eylemlerin son amacının mutluluk olduğunu savunan çeşitli görüşler vardır. Bedia Akarsu’dan alınan aşağıdaki metin iyilik ve mutluluk arasında nasıl bir ilişki olduğunu anlamada yardımcı olacaktır. Metni okuyup metinden hareketle verilen soruları cevaplayınız.
Sorular
1. Olabildiğince çok insanın olabildiği kadar mutlu olmasını sağlamak nasıl mümkün olabilir? Yorumlayınız.
Cevap: Olabildiğince çok insanın olabildiği kadar mutlu olmasını sağlamak, insanların ihtiyaçlarını karşılamayı ve onların haklarına saygı göstermeyi içeren politikalar ve düzenlemeler uygulanarak mümkün olabilir. Bu, insanların fiziksel, duygusal ve zihinsel ihtiyaçlarını karşılayacak ortamların yaratılması ve insanlar arasındaki düşmanlık, nefret ve adaletsizlik gibi olumsuz koşulların ortadan kaldırılmasıyla da sağlanabilir.
2. Bireysel mutluluk mu yoksa toplumsal mutluluk mu daha önemlidir? Yorumlayınız.
Cevap: Eudaimonizm anlayışına göre, toplumsal mutluluk daha önemlidir çünkü bu anlayışa göre, mutluluğun hedefi olabildiğince çok sayıda insanın mutluluğudur. Bu nedenle, bireysel mutluluk yalnızca bir kişinin değil, tüm toplumun mutluluğunun da arttırılmasına yönelik eylemler yapılması gerekir.
3. Başkalarının iyiliğini düşünerek davranmak insanı nasıl mutlu eder? Yorumlayınız.
Cevap: Başkalarının iyiliğini düşünerek davranmak, insanı mutlu eder çünkü bu tür davranışlar, insanlar arasındaki ilişkileri olumlu yönde etkileyebilir ve insanların birbirlerine yardım etme ve destek olma eğilimlerini artırabilir. Ayrıca, başkalarına yardım etmek ve onların iyiliğini düşünmek, insanın kendi kendine saygı duyma ve kendine güven duyma düzeyini de artırabilir. Bu, insanın kendi mutluluğunu da arttırabilir.
Uygulayalım
Mehmet ve Ayşe, sınav puanlarına göre okumakta oldukları liseyi tercih etmişler ve kayıtlarını yaptırmışlardır. Kayıt sırasında okul idaresi;
Okulda serbest kıyafet uygulamasının olmadığını,
Okulun formasının giyilmesi gerektiğini,
Okul aile birliği ile ortaklaşa alınan bir kararın olduğunu,
Bu uygulamanın da ortaöğretim kurumları yönetmeliğine dayanarak alındığını belirtmiştir.
Okul başladıktan sonra Ayşe formasıyla okula gelirken, Mehmet okula serbest kıyafetle gelmeye başlamıştır. Mehmet, okul idaresi tarafından uyarılmasına rağmen okul formasını giymemekte ısrar etmiştir. Hakkında disiplin soruşturması açılan Mehmet savunmasında: Başka bir lisede arkadaşlarının serbest kıyafetle okula gittiğini, kendisinin özgürlüğünün kısıtlandığını söylemiştir. Okul idaresi ise Mehmet’e kurallara uyması gerektiğini, kurallara uymamanın bir yaptırımı olacağını söylemiştir.
Sorular
1. Mehmet’in davranışını özgürlük ve sorumluluk açısından değerlendiriniz.
Cevap: Mehmet’in davranışı, özgürlük açısından bakıldığında, Mehmet’in özgür iradesini kullanarak serbest kıyafet giymek istediği anlaşılmaktadır. Ancak, Mehmet’in bu davranışı sorumluluk açısından değerlendirildiğinde, Mehmet’in okulun belirlediği kurallara uymaması ve bu kuralların geçerli nedenleri olduğunu bilmemesi nedeniyle sorumsuz bir davranış olduğu söylenebilir.
2. Yazılı kuralların kişiye göre değişmemesini tartışınız.
Cevap: Yazılı kuralların kişiye göre değişmemesi, toplumda düzenin ve adaletin sağlanması açısından önemlidir. Eğer kurallar her kişi için farklı olsaydı, toplumda düzensizlik ve adaletsizlik ortaya çıkabilirdi. Bu nedenle, yazılı kuralların kişiye göre değişmemesi, toplumda düzenin ve adaletin sağlanması açısından önemlidir.
3. Okul idaresinin Mehmet’in okul formasını giymeme davranışı karşısında ne yapması gerektiğini özgürlük ve normlar çerçevesinde değerlendiriniz.
Cevap: Okul idaresinin Mehmet’in okul formasını giymeme davranışı karşısında, okul idaresinin Mehmet’e kurallara uyması gerektiğini, kurallara uymamanın bir yaptırımı olacağını söylemesi doğru bir davranış olmuştur. Okul, okulun içinde geçerli olan kuralları belirlemiş ve bu kurallara uymayı istemektedir. Bu nedenle, okul idaresinin Mehmet’e kurallara uyması gerektiğini hatırlatması doğaldır. Ancak, okul idaresinin Mehmet’e uygulayacağı yaptırımın ne olacağı metinde belirtilmemiştir. Bu nedenle, okul idaresinin Mehmet’e uygulayacağı yaptırımın, okulun içinde geçerli olan disiplin kurallarına uygun olması gerekir.
4. Metne göre Ayşe’nin davranışını özgürlük ve sorumluluk açısından değerlendiriniz.
Cevap: Metne göre, Ayşe okulun belirlediği kurallara uygun olarak okul formasını giymiştir. Bu nedenle, Ayşe’nin davranışı, özgürlük açısından bakıldığında Ayşe’nin özgür iradesini kullanarak okul formasını giymiş olması nedeniyle doğru bir davranış olmuştur. Ayşe’nin sorumluluk açısından değerlendirildiğinde ise, Ayşe’nin okulun belirlediği kurallara uyarak okula gelmiş olması nedeniyle sorumlu bir davranış sergilediği söylenebilir.