Uygulayalım
Kant'ın aşağıda verilen sözlerini okuyarak soruları cevaplayınız.
Filozofumuz Diyor ki
• Bilgimiz deneyle başlar ama deneyden doğmaz.
• Deneysiz kavramlar boştur, kavramsız deneyler kördür.
• Hume, beni dogmatik uykumdan uyandırdı.
Immanuel Kant
Sorular
1. Kant’a göre bilgilerin kaynağı nedir?
Cevap: Kant’a göre bilgilerin kaynağı, insan zihninin evrensel yapısıdır. Kant, insanların evrensel ve yapısal bir düşünme yapısına sahip olduğunu ve bu yapının dış dünyayı anlamaya yardımcı olduğunu savunmuştur. Bu yapı, “a priori” olarak adlandırılır ve insanların doğuştan birlikte getirdiği düşünme yapılarıdır.
2. Dogmatik uykudan uyanmak ne demektir? Açıklayınız.
Cevap: Dogmatik uykudan uyanmak, insanların düşüncelerine sorgulamadan ve yeni fikirleri dikkate almaksızın inançlarını sürdürmelerine ve yeni bilgilere açık olmamalarına verilen bir deyimdir. Bu deyim, filozof René Descartes’ın “Meditations on First Philosophy” adlı eserinde kullanılmıştır ve insanların dogmatik düşüncelerden kurtulmaya ve yeni fikirleri dikkate almaya çağırmak amacıyla kullanılmıştır.
Uygulayalım
Filozofların aşağıda verilen sözlerini okuyunuz. Bu filozofların bilginin kaynağı konusundaki
ortak düşüncelerinin ne olduğunu noktalı yere yazınız.
Filozofumuz Diyor ki
Doğru bilgiye Tanrı’nın insan ruhuna akıttığı nur (ışık, sezgi) ile ulaşılır. Gazâlî
Filozofumuz Diyor ki
“Bilgi insanda iki yetiden kaynaklanır, bunlar zekâ ve sezgidir.” H. L. Bergson
Ortak düşünce: Bilgi, insanın içinde bulunan bir güç veya kaynaktan (Tanrı’dan, ruhdan, zekâ ve sezgi gibi) gelir.