Uygulayalım
Aşağıda verilen haberdeki doğruluğu gösteren önermeler ile gerçekliği gösteren kavramları noktalı yerlere yazınız.
Uygulayalım
Aşağıdaki metni okuyup soruları cevaplayınız.
Sorular
1. Sizce doğruluk nedir?
Doğru ve dürüst olma durumu, doğru olana yakışan davranış, adalet ve dürüstlük. Düşüncelerin gerçekle uyuşması, önermelerin gerçeğe uygun olması. Doğruluk, bir düşüncenin veya bilginin nesnesine uygun olmasıdır. Örneğin, “Bu çiçek pembedir.” önermesi çiçek pembe ise doğrudur, değilse yanlıştır.
2. Doğruluk ve gerçeklik arasındaki farka bir örnek veriniz.
Doğruluk bilinen şeyin aynen doğru olmasıdır. Fakat gerçeklik doğru olan veya olmayan şeyin gerçek olmasıdır.
Bardak doludur bu gerçekliğe girer çünkü doğru olup olmadığını bilmiyoruz.
Doğruluk nedir, bir sözün doğru olmasıdır. Yalan olmadan doğru olan bir şeye doğru denir.
Gerçeklik nedir, gerçeklik, bir şeyin gerçek yani somut olmasıdır.
Örnek olarak, “Bu ev dün yıkıldı.” önermesi doğruluk açısından değerlendirildiğinde, evin dün yıkılıp yıkılmadığına göre doğru veya yanlış olabilir. Ancak gerçeklik açısından değerlendirildiğinde, evin dün yıkılıp yıkılmadığından çok, evin bugün yıkılıp yıkılmadığı önemlidir.
3. Bilimin ve felsefenin doğruluk anlayışları arasında ne fark vardır?
Bilimde, doğruluk ve gerçeklik denetlenebilir ve kanıtlanabilir. Önermelerin doğruluğu veya yanlışlığı ölçülerek kontrol edilebilir. Fakat felsefede, önermelerin doğruluğu veya yanlışlığı denetlenemez ve kanıtlanamaz. Sistemin kendi içinde tutarlılığı önemlidir ve aynı sistem içinde birbiriyle çelişen önermeler bulunmamalıdır. Ayrıca felsefe, bilimden farklı olarak doğadaki gerçekliklerin yanı sıra fizik ötesi konuları da ele alır.
4. Bir olayla ilgili herhangi bir gazete yazısını bulup içinde geçen doğruluk ve gerçeklik örneklerini sıralayınız.
Güzel hava koşullarının etkisiyle İstanbul’da son haftaların en yüksek sıcaklığı 37 dereceye çıktı. Bu doğruluk örneğidir, çünkü İstanbul’daki sıcaklık değeri gerçekten 37 derece olarak ölçülmüştür.
Ancak aynı yazıda, “İstanbul’daki hava kalitesi son yılların en iyisi” şeklinde bir önerme de bulunulmuş olabilir. Bu gerçeklik örneğidir, çünkü İstanbul’daki hava kalitesinin iyi olup olmadığı, zihinden bağımsız olarak zamanda ve mekânda var olan bir gerçekliktir. Bu önermenin doğruluğu ise, İstanbul’daki hava kalitesine ait verilere dayanarak değerlendirilebilir.