Yorumlayalım
FATİH’İN GALATA FERMANI
“Biz ki Sultan Murad Han oğlu Padişah Sultan Mehmet Han’ız. Yerleri ve gökleri yaratan Allah adına, büyük Peygamberimiz Muhammed Mustafa aleyhisselam adına, yüce kitabımız Kur’an-ı Kerim adına, babamızın ruhuna, oğullarımız adına, bindiğimiz at, kuşandığım 12 kılıç adına yemin ederiz ki: Şehrin Katolik papazları tarafından bize temsilci olarak gönderilen elçinin dileği üzerine, Galata halkının, bize bağlı olan diğer halklar gibi, âdet ve ibadetlerini serbestçe yapmalarına izin veriyoruz. Sadece Galata Hisarı yıkılacak; halkın barınak, dükkân, bağ, değirmen, gemi, ticarethane ve diğer mallarına dokunulmayacaktır. Ailelerine eskisi gibi sahip olacaklar, istedikleri şekilde idare edeceklerdir. Ticaret mallarını her yerde satmaya izinlidirler. Ancak itaat altında bulunan diğer milletler gibi vergi vermekle mükellef olacaklardır. Bu kanun ve kurallar bugünden başlayıp ebediyen hükümran olacaktır. Biz onları kendimizi korur gibi gözeteceğiz. Bu bölge halkı kiliselerinde diledikleri gibi ayin düzenleyebileceklerdir, kiliseleri camiye çevrilmeyecektir. Yeniçeri ordusuna katılmak üzere çocuklarını almayacağız. Dinimizi kabul etmeyenlere karşı asla zor kullanmayacağız. Galata halkına vadediyoruz. Kendilerini bir köle gibi idare etmeyeceğiz. Başlarına kendilerinden birini tayin eyleyeceğiz. İçlerinden birini anlaşmazlıkları halletmek üzere seçsinler. Din adamlarına kötü söz söylenmeyecektir. Burada yazılı olduğu gibi vergisini verenler, kanunlara uyanlar serbesttir.” Genel ağdan alınmıştır.
1. Fermandan hareketle Fatih’in kişiliği ve Osmanlı devlet anlayışı ile ilgili ne gibi çıkarımlarda bulunabilirsiniz? Açıklayınız.
Fatih'in Galata Fermanı'ndan, onun hoşgörülü ve adil bir hükümdar olduğu çıkarımını yapabiliriz. Ferman, Fatih'in farklı dini ve etnik gruplara saygı duyduğunu ve onların özgürlüklerini korumayı amaçladığını gösterir. Bu da Fatih'in yönetim anlayışının adalet ve hoşgörü üzerine kurulu olduğunu gösterir. Ayrıca, Osmanlı devlet anlayışının da çok kültürlü ve çok dinli yapıyı kucaklayan bir yapı olduğu anlaşılabilir.
2. Osmanlı çatısı altında birçok milletin varlığını sürdürmesinde hangi faktörler etkili olmuştur? Bu konudaki düşüncelerinizi aşağıya yazınız.
Osmanlı çatısı altında birçok milletin varlığını sürdürmesinde etkili olan faktörlerden biri, Osmanlıların hoşgörülü ve adil yönetim anlayışıdır. Osmanlılar, farklı etnik ve dini gruplara karşı ayrımcılık yapmayıp onları kendi inanç ve kültürlerini serbestçe yaşamalarına izin vermişlerdir. Ayrıca, Osmanlılar vergi veren herkese koruma ve hizmet sağlamışlar, bu da farklı milletlerin Osmanlı topraklarında güvenle yaşamalarını sağlamıştır. Bu hoşgörülü ve adil yönetim anlayışı, Osmanlı İmparatorluğu'nun uzun süreli birliği ve istikrarı için önemli bir faktör olmuştur.